Neden devamlı yemek yeriz? Sizde hangi yeme problemleri var?

SİZDE HANGİ YEME PROBLEMİ VAR? Birçok insan sadece acıktığı için yemez. Bunu yapabilenler kilo problemi yaşamayan kişilerdir. Ancak bazı kişiler duygusal sebeplerle baş edebilmek için kendilerini bir şeyler yerken bulurlar. İşte bunlardan bazıları…

Farkına varmadan yeme Ne kadar yendiğinin ve ne yendiğinin bir önemi yoktur. Yemek genelde TV seyrederken, araba kullanırken, evden çıkmak üzereyken yani başka bir işle meşgulken yenir. Böyle durumlarda miktarın farkına varılmaz. Bu nedenle de kilo artışı söz konusu olur.

İyi hissetmek için yeme Bu 3 alt kategoriden oluşur. Sıklıkla bu durumlar söz konusu olduğunda kilo artışı söz konusu olur.

Zevk için yeme Yemekle ilgili her şeyden zevk alınır ve hayatın neredeyse odak noktası budur. Bu kişiler yemeği düşünür, yemek kanalları seyreder, yemekle ilgili konuşur, ne yiyeceğini planlar, ne yediğini anlatır. Genelde yağlı ve tatlı yiyecekler tercih edilir. Herkesin hayatında zevk almaya yönelimi ve ihtiyacı vardır ama bazıları bu tercihi yemekten yana kullanır.

Stresi gidermek için yeme Yemek bazen sakinleşmek için yenir. Rahatlama ya da çözüm arama ihtiyacında yemeğe yönelim olur. Fiziksel rahatsızlıklar olduğunda bir ağrı kesici ya da bir aspirin almak gibi duygusal bir sıkıntı veya stres olduğunda da yemek yenir. Yemek kolay bulunur yiyeceklerden seçilir ve hızlı yenir.

Canlanmak için yemek Fiziksel ya da duygusal olarak iyi hissedilmediği durumlarda da yiyecekle canlanma ihtiyacı olabilir. Sıkılmışlığı, yorgunluğu gidermek için yemek yenir. Özellikle de hamur işleri, yağlı ve tatlı yiyeceklerin enerjiyi yükselttiği düşünülür.

Kompulsif Yeme Problemleri Kompulsif yeme problemleri güçlü bir dürtüye direnememe neticesinde yemeye yönelmedir. Çeşitli tipleri vardır. Ama en basitinden duygusal bir ihtiyaç için yemek yeme olarak da tanımlanabilir. Genelde rahatlatıcı özellikle de belirli bir yiyeceğe karşı kompulsif yeme davranışı görülür. Duygusal olarak iyi hissedilmediği zamanlarda kişinin aklına örneğin içli köfte yemek düştüyse bu birden bire güçlü bir dürtü olarak kişiyi rahatsız eder. Öyle ki içli köfte bulabilmek için gerekirse kilometrelerce yol kat edilebilir.

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu teşhis kriteri kişinin en az haftada 2 olmak üzere kendini durduramayacak gibi hissedip aşırı yemek yemesi olarak açıklanabilir. Kişi aç olmadığı halde normalde yediği yiyeceğin çok üzerinde yiyeceği, fiziksel rahatsızlık hissedene kadar hızlı bir şekilde tüketir. 1000 ila 20000 kalori arasında bir tüketim söz konusu olur. Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu, Bulimiadan farklı olarak kişi yemekten sonra yediklerini çıkartmaya yönelik herhangi bir (kusma, müshil kullanımı, kendini aç bırakma) yöntem kullanmaz. Kişiler genelde aşırı yeme anında, kontrolden çıkmış hisseder ve sonrasında suçluluk ve utanç duyarlar.

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu olan kişiler çoğu zaman duygularını bastırmak için yemeği kullanırlar. Yemek bir tür uyuşturucu gibidir ve duygusal anestezi sağlar. Günlük hayatın getirdiği stresle baş etmek, ilişki problemlerini çözmeyi ertelemek ve kişinin içindeki boşluğu doldurmak için en kolay ulaşılabilen araçtır. Tüm yeme bozukluklarındaki gibi, tıkınırcasına yeme de ciddi bir sorundur ancak doğru tedaviyle iyileştirilebilirler.

Gece Yeme Sendromu Bir kişinin daha çok akşam 6’dan sonra, özellikle akşam 8 sabah 6 arası, aşırı yeme isteği ile günlük kalori alımının %56sını alması olarak nitelendirilebilir.

Kişiler gece yemelerinde daha çok bol karbonhidrat içeren besinlere ağırlık verirler.

Bazen kişi gece uykusundan uyanıp yemek yer ve bunu hatırlayamayabilir. Gece aşırı yemenin ardından kişi tokluk hissinden dolayı sabah genelde kahvaltı etmek istemeyebilir. Günü öğleye kadar bir şey yemeden geçirebilir. Gece aşırı yeme krizleri kilo alımına dolayısıyla obeziteye sebep olabilir.

Sebepleri hala araştırılmakla birlikte Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu ve Gece Yeme Sendromu; depresyon, kaygı bozuklukları, kişilik bozuklukları, alkol ve madde bağımlılığı, kumar bağımlılığı, alışveriş bağımlılığı, kleptomani (çalma hastalığı) gibi dürtü kontrol bozuklukları, özgüven eksikliği, öfke, sıkıntı, stres, üzüntü ile birlikte seyreder.

Özellikle, depresyon ve kaygı bozuklukları aşırı yeme bozukluğu ve gece yeme sendromuna sebep olacağı gibi, bu yeme bozuklukları da bu psikolojik rahatsızlıklara sebep olabilir. Dolayısıyla birbirinden kesin çizgilerle ayırmak güçtür.

Kısıtlama Sürecinin Ardından Fazla Yeme Atakları

Diyette olunduğunda tam bir kısıtlama içinde olunur. Diyet dışında hiçbir şey yenmez. Ancak bir nedenden dolayı “yasak” bir yiyecek yendiğinde ise diyet tamamen bozulur. Böylece diyet bırakılır ve yasak diye düşünülen yiyecekler fazlasıyla yenir. Nasıl olsa diyet bir kere bozulduğu için artık ipler kopar ve katı bir diyete başlanana kadar fazla miktarlarda yeme söz konusu olur. Burada yiyecekler “iyi ve kötü” yiyecekler diye ikiye ayrılır. “Ya hep ya hiç” düşüncesi de baskın düşüncedir.

Fazla Kiloları Korumak İçin Yemek Açlıkla ilgisi olmayan, vücuttaki yağların başka önemli bir amaca hizmet ettiği durumdur. Bazı kişiler kilolu olmayı zayıf olmaya karşı güvenli sayar. Bu durum fiziksel veya ruhsal istismara maruz kalmış kişiler açısından böyle değerlendirilebilir.

Bu kişilere göre fazla kilolar çekici olmayı engeller. Böylece obezite karşı cinsin beklentisine göre koruyucu bir duvar olur. Bu nedenle bunun bilinç düzeyinde keşfedilmediği kişilerde kilo veriyor olmak aşırı derecede kaygı verici bir durum halini alır ve kişi fark etmeden kendini sabote etmeye dolayısıyla kilo vermemeye başlar.

Bu nedenle zayıflamak isteyen her kişi için ön görüşmenin yapılması ve eğer klinik açıdan böyle bir durum gözlenirse, öncelikle kişinin psikoterapi görmesi önerilmektedir. Aksi takdirde kilo veriş ciddi bir psikolojik bariyerle engellenmiş olur.

Uzm. Klinik Psikolog Banu Akman Şahin