Berberoğlu davası yargıyı da karıştırdı... Mahkemeler hukuka aykırılıkta yarışıyor

İstanbul 14. Ağır Ceza mahkemesi, CHP Milletvekili Enis Berberoğlu’nu gazetemizde yayımlanan MİT TIR’ları haberleri nedeniyle 25 yıl hapis cezasına mahkûm ettiği hükmü, “sırrın daha önce ifşa edildiğinin kabulü halinde casusluk suçunun unsurlarının oluşmayacağı” gerekçesiyle bozan istinaf Mahkemesi’nin kararını açıkça “tanımayarak” iade etti. Mahkeme, istinaf’ı yasaya aykırı karar almak ve mahkeme bağımsızlığına müdahale etmekle suçladı. Cumhuriyet tarihinde ilk kez, bir alt mahkeme, üst mahkemenin kararını yok saymış oldu. İki mahkeme arasındaki hukuki tartışma nedeniyle, bir milletvekili Meclis’te olması gerekirken cezaevinde....

MİT TIR’larındaki mühimmata ilişkin haberleri nedeniyle “devletin gizli kalması gereken bilgilerini açıklama” suçlamasıyla Mayıs 2016’da gazetemiz Ankara Temsilcisi Erdem Gül’e 5 yıl, eski Genel Yayın Yönetmenimiz Can Dündar’a 5 yıl 10 ay hapis cezası verilmişti. Kararla birlikte örgüte yardım suçlamasına ilişkin davanın ayrı esas numarası üzerinden yürütülmesine karar verilmişti. Örgüte yardım suçlamasına ilişkin yargılamanın ilk celsesinde de Berberoğlu hakkında ‘örgüte yardım’ ve ‘devletin gizli kalması gereken bilgilerini, siyasal ve askeri casusluk maksadıyla temin etmek’ iddiasıyla açılan davanın birleştirilmesine hükmedilmişti. Haziran ayında sonuçlanan bu yargılamada Berberoğlu, “devletin gizli kalması gereken bilgilerini, siyasal ve askeri casusluk maksadıyla temin etmek” suçundan 25 yıl hapis cezasına mahkûm edilerek tutuklanmıştı.

Dosya mahkemeye

Karara karşı yapılan itiraz üzerine mahkûmiyet hükmü veren İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararını bozan İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi de kararında, TIR’lardaki mühimmata ilişkin fotoğrafı gazetemizde 29 Mayıs 2015’te yayımlanmasından önce 21 Ocak 2014’te yayımlayan Aydınlık gazetesi ile ilgili sırrın daha önce, ifşa edildiğinin kabul edilmesi halinde gizli kalması gereken bilgileri casusluk maksadıyla açıklama suçunun unsurlarının oluşmayacağını kaydederek dosyayı mahkemeye yollamıştı. Kararda ayrıca, Gül-Dündar dosyasıyla ilgili Yargıtay’ın karar vermesinin beklenmesi, buna göre yeniden yargılama yapılması gerektiği vurgulanmıştı.

Önce savcı iade istedi

Bozma kararının ardından dava dosyası üzerindeki incelemesini tamamlayan mahkeme, yasaya aykırı bularak istinaf mahkemesine iade kararında savcının mütalaasına yer verdi. Mütalaada, istinaf mahkemesinin bozma kararı verebileceği, davanın esasına ilişkin sebeplerle yapılan bozmanın bu kapsamda değerlendirilmemesi gerektiği ifade edildi. Savcı mütalaasında, istinaf mahkemesinin suçun oluşup oluşmadığına dair değerlendirme yaptığını, bu bakımdan işin esasına girerek bizzat karar vermesi gerektiğini, bu nedenle “karar verilmesine yer olmadığı” kararı verilerek, dosyanın iade edilmesini talep etti.

14. Ağır Ceza Mahkemesi de herhangi bir duruşma açmadan dosya üzerinden yaptığı incelemede, istinafın bozma kararının “açıkça usul ve yasaya aykırılık teşkil ettiği, verilen bozma kararı yönünden mahkemece yapılacak başka bir işlem olmadığından karar verilmesine yer olmadığına, dosyanın gereğinin takdir ve ifası için İstanbul Bölge Adliyesi 2. Ceza Dairesi’ne iadesine oybirliğiyle karar verdi.

Yargılasaydı

Mahkeme heyeti kararında, istinaf mahkemesinin önüne gelen bir dosyada “esastan ret”, “düzeltme”, “hükmün bozulması” ve “yeniden görülme” kararlarını verebileceğini belirtti. Heyet, istinaf mahkemesinin ilk derece mahkemesinin kararını sadece sınırlı olarak CMK’de belirtilen hallere göre bozup gönderebileceği ifade ederek, şunları kaydetti: “Bölge Adliye Mahkemesi, ilk derece mahkemesinin kararını esastan inceleyerek, delil tartışmasına girmiş ve sübut meselesinde sıkıntı olduğunu, delillerin irdelenmesinde ve takdirinde yanlış sonuca ulaşıldığını düşünüyorsa ve delillerin eksik olduğu kanaatindeyse, esasa yönelik eksikliklerin olduğu tespitini yapmışsa, eylemin hukuki nitelendirmesinde hata olduğunu düşünüyorsa, CMK’nin 280. maddesi uyarınca bizatihi davayı görmesi durumu ortaya çıkmaktadır. Gerekli tedbirleri aldıktan sonra davanın hazırlık işlemlerine başlayarak bizzat yargılamayı kendisinin yapması gerekmektedir. Yargılamayı bizatihi Bölge Adliye Mahkemesi yapması gerekirken, söz konusu eksiklikleri CMK’nin 289. maddesi kapsamına sokarak kararı bozarak, mahkememize göndermiştir.”

Kararda, istinaf mahkemesinin esasa ilişkin değerlendirme yaparak sübut meselesini tartıştığı, esasa ilişkin eksiklikleri belirttiği, atılı suçun ve benzeri başka bir suçun unsurlarının oluşup oluşmadığına dair bir değerlendirme yaptığı ve mahkûmiyet kararının gerekçesiz olduğunu belirterek bozma kararı vermesinin ilgili kanun maddelerine aykırılık teşkil ettiği kaydedildi.

Yargıtay gibi davrandı

Kararda, istinaf mahkemesinin Berberoğlu’na yöneltilen eylemin ‘gizli kalması gereken bilgileri casusluk maksadıyla ac¸ıklama’ suçundan ziyade, ‘gizli kalması gereken bilgileri casusluk amacıyla temin etme’ suçuna temas ettiği gerekçesiyle bozma kararı verdiği anımsatılarak şöyle denildi: “Adeta kendini yüce Yargıtay’ın yerine koyarak esastan bozma yapmış, mahkememizin bağımsızlığına, karar verme özgürlüğüne müdahale etmiştir. Hatta Bölge Adliye Başsavcılığı dahi bu hatalı uygulama karşısında sessiz kalmamış, itiraz yetkisi olmamasına rağmen ‘görüldü’ yaparken dile getirdiğimiz hususlarda eleştirilerde bulunma zarureti hissetmiştir.”

Yasaya açıkça aykırı

Kararda, istinaf mahkemesinin yetkisini kullanmayıp görev ve yetkisini ilk karar veren mahkemeye devretmesinin usul ve yasaya açıkça aykırılık teşkil ettiği kaydedildi. Heyet, bozma kararını, “yöneltilen eylemin hukuki nitelendirmesine, suçun unsurlarının oluşup oluşmadığına dair değerlendirmesine müdahale edecek kadar bir bozma kararı” olarak niteledi ve “Yargıtay temyiz denetiminde dahi direnme imkanı varken istinaf aşamasında bunun kabul edilmemesi istinaf mahkemesine Yargıtay’da olmayan güç ve yetkiyi sağlamış olacaktır” değerlendirmesini yaptı.