Türkiye'yi korku sardı

Sektörlerde daralma Turizm sektöründe şimdiden yüzde 30’luk bir daralma yaşanıyor. Tekstilciler talep daralmasından etkilenmeye başladı. Müteahhitler de Rusya’daki gelişmelerden çekiniyor. Yurttaşı bekleyen en önemli sorun ise işsizlik.

Türkiye diken üstünde

Dünya piyasalarındaki gelişmeleri saniye saniye takip eden turizm ve tekstil sektörü şimdiden daraldı. Müteahhitler de Rusya’daki gelişmelerin olumsuz etkilerinden çekiniyor.

Finansal krizin Türkiye’de en çok KOBİ’leri etkilemesi bekleniyor. Durgunluğun olumsuz etkilerini yaşayan küçük işletmeler nakit darlığı yüzünden banka borçlarını çevirmekte zorlanıyor.

Türkiye’deki banka ve sigorta şirketlerinde parası olan yurttaş için şimdilik sorun yok. Ancak vatandaşı bekleyen asıl sorun, iç ve dış piyasanın daralmasıyla ortaya çıkacak işsizlik tehlikesinde. 

Kobi'ler zorda

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Derneği (KOBİDER) Başkanı Nurettin Özgenç: Global krizin yanı sıra Türkiye’nin içinde bulunduğu istikrarsızlıklar KOBİ’leri ciddi ölçüde etkiliyor. Kapatma davası, seçimler derken global krizle birlikte doların artması da önümüzü kesmeye başladı. Hükümetin yaptığı destekleme projeleri yetersiz ve eksik.

Piyasada ciddi nakit sıkıntısı var. Şu an bankalara borcu olmayan işletme yok. Elektrik fiyatına zam yüzde 70’e yaklaştı. KOBİ’lerin acilen bir can suyuna ihtiyacı var. Kredi destekleri imalatçı olmayanlara da verilmeli ki ayakta kalalım. Bayrama yine buruk giriyoruz. Çarşı pazardaki esnafın durumu içler acısı. Bayram öncesi hareketlilik ve canlılıktan eser yok. Türkiye ekonomisinde yeri ve önemi büyük olan KOBİ’lere hükümetin bir an önce sahip çıkması gerek.

Turizmci tedirgin

Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği Başkan Yardımcısı Osman Öztürk ve İrem Tur Yönetim Kurulu Başkanı Sadettin Ulubay: Piyasada şu an ciddi bir tedirginlik ortamı var. Global kriz Türkiye’de etkisini pek göstermese de geçen yıla oranla sektörde yüzde 30’luk ciddi bir daralma var. Bayram nedeniyle hareketlilik yaşansa da geçen bayrama nazaran durgunluk hissediliyor.

10 gün sürecek bir bayram tatili var. Bu süreçte neler olur bilemeyiz. Çünkü her gün yeni bir kriz dalgasıyla karşı karşıya kalıyoruz. Asıl sonuçları bayram sonrasında göreceğiz. Önümüzü görmekte güçlük çekiyoruz.

Tekstil

İHKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi: Son 3 ayda ABD ve Avrupa’da hazır giyim harcamalarında yüzde 3-4’lük düşüşler söz konusu. Bu, önümüzdeki dönemde daha da artacak.

Bizim burada pazar payımızı korumamız gerekiyor. Krizin daha derinleşmesi ve Türkiye’den yabancı fonlar çekilmeye başlaması halinde ciddi sıkıntılar ortaya çıkacak. Özellikle tekstil ve hazır giyimdeki borçlu firmalar ayakta kalma konusunda zorluk çekecekler.

Rusya’da sorun yaşanabilir  

Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası (İNTES) Başkanı Şükrü Koçoğlu: Türk müteahhitler, kendi ülkeleri dışında iş yapanlar sıralamasında ABD ve Çin’den sonra 3. konumda. Ortalama 20 milyar dolarlık yurtdışı inşaat pazarının daralması Türk şirketlerini olumsuz etkileyecektir.

Ancak daralmanın etkilerinin 2009’dan önce görmeyi beklemiyoruz. Türkler’in yoğun iş yaptığı, geliri petrol ve gaza dayalı Körfez ülkeleri ile Afrika pazarında hiç sıkıntı yok. Ancak Rusya’da sıkıntı yaşanabilir. Etkilerini de 6 aydan önce göreceğimize ihtimal vermiyorum. Şu ana kadar hiçbir projede “para ödemiyorum” ya da “işleri durduruyorum” diyen olmadı. Türkiye’de sektörü etkileyen en büyük sıkıntılardan biri ise bu hafta pazartesi gününden beri bankaların faiz oranı verememesi.

Konut kredileri

Garanti Mortgage Genel Müdür Yardımcısı Umur Güven: Türkiye’de değişken faizle kullanılan konut kredileri, toplam krediler içinde yüzde 1’i bile bulmuyor. Dünyada faiz sınırlarının çok yükselmesi orta ve uzun vadede Türk tüketicisini de etkileyecektir ama Türkiye’de faizler zaten oldukça yüksek.

Özellikle değişken faiz oranı, örneğin Garanti’de yüzde 1.74. Ayrıca değişken faiz, Tüketici Fiyatları Endeksi’ne (TÜFE) endeksli olduğu için ve Merkez Bankası enflasyon hedeflemesine odaklandığından büyük risk yok. Kısa ve orta vadede değişken faizlerin çok yükselmesini beklemiyoruz. Sabit faizle kredi kullanan tüketici de bilmeli ki; Tüketici Kanunu bu konuda çok net, taraflar değişiklik isteyemez.

Sigorta sektörü

Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği (TSRŞB) Genel Sekreteri Erhan Tunçay: Türk sigorta sektöründe geçmişte özellikle yönetim hataları nedeniyle iflaslar yaşandı, mağduriyet oldu. Ancak bugün, Avrupa Birliği mevzuatı ile de uyumlu, riski paylaşan ve en önemlisi uluslararası muhasebe standartlarına göre denetlenen bir yasal altyapı ve işleyiş var.

Sermayesi yetersiz olan yeni poliçe kesme izni alamıyor. Reasürans sisteminde risklerin paylaştırılması da söz konusu. AIG olayı bize yansımaz. Eski müşteri açısından hiç sorun beklemiyoruz. Ancak mali sistemde oluşacak kayıplar maliyetleri arttıracak. Şirketler yeni reasürans anlaşmalarının yapılacağı yıl sonunda ya kapasite azaltacak ya da artan maliyeti fiyata yansıtacak.