ABD'de başkanlık seçimine doğru

ABD'de de; St. Louis'te, Washington Üniversitesinde yapılan ve PBS'ten gazeteci Gwen Ifill'in yönettiği Demokrat Parti'li aday Joe Biden ve Cumhuriyetçi Parti'li Sarah Palin'in katıldığı tartışma programında; ekonomi, Irak'ta çıkış stratejisi ve İran'a karşı izlenecek politikalar programda can alıcı konular oldu.

Öte yandan tartışmadan önce, siyah kadın gazeteci Ifill'in, Demokrat Parti'nin başkan adayı senatör Barack Obama'yı olumlu açıdan sergileyen "Büyük Çıkış: Obama Çağında Siyaset ve Irk" kitabının yazarı olması, başta Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı senatör Joe McCain tarafından eleştirildi.

McCain, Fox News televizyonuna yaptığı açıklamada, "Keşke başka biri oturumu yönetseydi" yorumunu yaptı. Ancak ilerleyen saatlerde McCain, bu sözlerini toparladı ve "Ifill'in görevini profesyonelce yapacağına güvenim tam" dedi. Ifill'in Obama kitabı ise, henüz piyasaya çıkmadı.

ABD başkanlık seçiminden önce başkan adaylarının üç kez canlı tartışma oturumunda bir araya gelmesi öngörülmüştü. Bu tartışmaların birincisi geçen ay yapılmıştı. İkinci ve üçüncü oturumlar ise 7 ve 15 Ekim'de yapılacak.

Başkan yardımcıları adayları Biden ve Palin ise öngörülen tek oturumda canlı tartışmada bir araya geldi. Palin'in, konuşurken Biden'dan çok izleyicilere dönerek konuşması, "Ben Washington'un içinden çıkma politikacılardan değilim, içinizden biriyim" mesajını vermesi, aile, eğitim, sağlık ve valisi olduğu Alaska'yı ilgilendiren enerji konularına sık sık değinmesi dikkati çekti. Sarah Palin ayrıca, konuşurken iki kez izleyicilere göz de kırptı. Sahneye çıkar çıkmaz Palin'in ilk yaptığı, Biden'a, "Tanıştığımıza memnun oldum. Size Joe diyebilir miyim" demek oldu.

Delaware Senatörü Joe Biden ise Amerikan siyasetiyle uğraşarak geçirdiği uzun yılların hakkını verecek şekilde soruları yanıtladı. Palin'in, birçok kez soruları es geçip enerji gibi kendi bildiği konulardan bahsetmesine bir kez  Biden da işaret etti ve "Bence bu, sorulan sorunun yanıtı değil" dedi.

Hedef rakip başkan adayları

Her iki başkan yardımcısı adayının da, birbirini hedef almak yerine daha çok rakip başkan adayını hedef aldığı görüldü. Palin, Obama'nın politikalarını eleştirirken, Biden da McCain'e eleştirilerini yöneltti.

Biden'ın çıkış yaptığı bir nokta, "Kimse erkek olduğum için, yalnız başına iki çocuk büyütmenin ne demek olduğunu bilmediğimi sanmasın" sözleri oldu. Joe Biden, ilk karısı ve kızını Senatoya seçildiği yıl trafik kazasında kaybetmiş ve kazadan kurtulan iki oğlunu tek başına büyütmek zorunda kalmıştı. Bu sözleri söylerken duygulanan ve konuşmakta zorlanan Biden, kısa sürede kendini toparladı. ABD başkanlık seçiminde kilit rol oynayacak eyaletlerden biri olarak görülen Ohio'da kararsız seçmenlerin nabzını ölçmek için CNN televizyonu tarafından kullanılan barometrede, kararsız seçmenlerin oylarının bu noktada Biden lehine "tavana vurduğu" görüldü.

Kadın olduğu için Palin'e karşı fazla saldırgan bir tutum izlemesinin Amerikalı seçmeni rahatsız edebileceği düşünülen Biden'ın, alışıldık tarzından biraz daha farklı şekilde, daha yumuşak konuşma gayreti gösterdiği gözlendi. Palin ise, daha agresif bir görüntü verdi.
Biden, McCain'i ekonomik krizde "ne olduğunun farkında olmamakla" suçlarken, Palin, Obama'nın değişim mesajını hayata geçirmek için "aşırı partizan" olduğunu savundu.
Irak konusunda Biden, Obama ve kendisinin, savaşı en başından beri eleştirenlerden olduğuna dikkati çekti ve Amerikan askerleri için savaşı bitirecek 16 aylık çekilme planları bulunduğunu kaydetti. Palin ise buna karşılık, "Sizin planınız teslimin beyaz bayrağıdır. Şimdi Irak'ı bırakamayız. Irak'ta kazanmak zorundayız" sözleriyle Biden'a çıkıştı. Her iki başkan yardımcısı adayının da oğulları Irak'ta savaşan Amerikan askerleri arasında bulunuyor.

Ekonomi

Her iki aday da, ABD'nin mevcut ekonomi politikalarını değiştirme yönünde çalışacakları ve orta sınıfa daha dostça yaklaşacakları mesajı verdi. Biden, Wall Street krizi patlak verdiğinde McCain'in, "ekonominin temellerinin sağlam olduğu" yönündeki açıklamasına işaret etti ve "Tabii bu açıklama McCain'i kötü adam yapmaz, ama onun bu konuların farkında olmadığını gösterir" diye konuştu.

Palin ise McCain'in Amerikan iş gücünden bahsettiğini savundu ve Obama'nın vergileri yükseltmesinin Amerikan işçilerine yardım etmekten çok zarar vereceğini söyledi. Palin Biden'a, "Amerikan Senatosundaki yıllarınıza saygı duyuyorum. Ancak Amerikalılar, yeni ve farklı bir şey istiyor" dedi. Buna karşılık Biden, John McCain'in ABD Başkanı George Bush politikalarından farklı politika ortaya koymadığına işaret etti ve değişimin asıl motorunun kendi yönetimleri olacağını savundu.

Palin'in gafları

Palin, tartışmada iki belirgin gaf yaptı. Birincisi, ABD'nin Afganistan'daki kuvvetlerinin komutanı David McKiernan'dan bahsederken, "McClellan" dedi. Palin, McKiernan'ın adını, Beyaz Saray'ın eski sözcüsü Scott McClellan ile karıştırdı ve aynı hatayı üst üste bir kaç kez yaptı.

Sarah Palin ayrıca bir yerde, "Senatör Joe Biden" yerine, "Senatör O Biden" dedi.
Sarah Palin, Biden'a bir noktada çıkışarak, Obama'nın başkan yardımcısı adayı seçilmeden önce söylediği sözleri hatırlattı. Palin, Biden'ın, McCain'in başarılı bir başkan olacağı ve gerekirse başkan yardımcısı olarak McCain'e hizmet edebileceğini söylediği ve Obama için, "Başkomutan olmak için yeterli değil" yorumunu yaptığını kaydetti. Joe Biden, ABD başkanlık seçimi yarışına başkan adayı olarak girmiş, ancak beklediği desteği toplayamayınca erkenden çekilmişti.

"Nükleer İran mı, istikrarsız Pakistan mı?

Gazeteci Ifill'in, "nükleer İran mı yoksa istikrarsız bir Pakistan mı daha tehlikeli" sorusuna, her iki aday da "ikisi de" yanıtını verdi. Biden, Pakistan'ın hali hazırda nükleer silahlara sahip olduğunu ve istese İsrail ve Akdeniz'i vurabileceğini söyledi.
Joe Biden, "Bizim topraklarımızda bir terörist saldırı olacaksa, bu Pakistan veya Afganistan'da planlanacak. Bu yüzden o bölgede okullar inşa etmeli, kalpleri ve akılları kazanmalıyız. Bundan daha önemli bir şey yok" diye konuştu.

Palin ise, "Bizim savaşımızın merkezi Irak" diyerek Biden'a katılmadığını vurguladı. Palin, nükleer bir İran'ın, İsrail için tehlikeli olacağını kaydetti ve İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ı "istikrarsız ve aklı yerinde olmayan birisi" olarak niteledi.
Obama'nın, "dünyanın tehlikeli diktatörleriyle" buluşma niyetini dile getirdiğini savunan Palin, "böyle bir şeyi önermenin, bir başkan adayının ne kadar naif, muhakeme kabiliyeti düşük ve ülke için tehlikeli olabileceğini gösterdiğini" de ileri sürdü.

Biden ise Obama'nın Ahmedinejad ile görüşeceğini söylemediğini, ancak ABD'nin 5 eski dışişleri bakanının, bir şekilde İran ile görüşülmesi, diplomasinin devreye sokulmasından yana olduğunu, Bush yönetiminin bile giderayak İran ile görüşme yönünde politikalarını yumuşattığını ifade etti. İsrail-Filistin meselesinde Palin, iki devletli bir çözümü desteklediklerini söylerken, "İsrail'de ikinci bir soykırıma izin veremeyiz" ifadesini kullandı.

Biden ise, Amerikan senatosunda kendisi kadar İsrail dostu başka senatör bulunduğunu zannetmediğini söyledi ve Bush yönetiminin Orta Doğu politikalarının yanlış olduğunu, Obama yönetiminin bunları, bölgenin ihtiyaçlarına göre değiştireceğini savundu. Biden, ABD'nin Irak savaşında üç haftada harcadığı paranın, 7 yılda Afganistan'ı yeniden inşa etmede harcanan paraya eşdeğer olduğuna dikkati çekti.

"Görevi üstlenmek gerekirse..."

Oturumun en ilginç sorularından biri, "Başkan adayınıza bir şey olur da görevi sizin üstlenmeniz gerekirse, sizin politikalarınız nasıl bir farklılık gösterecek?" sorusuydu.
Joe Biden, "Tanrı göstermesin. Böyle bir şey olursa büyük trajedi" dedi ve genel olarak Obama politikalarını destekleyeceği, orta sınıfı güçlendirme, çevre, eğitim, sağlık ve Irak'ta savaşın sona erdirilmesine yöneleceği yanıtını verdi.

Sarah Palin ise, McCain ile her konuda aynı fikri paylaşması gerekmediğini ve zaten McCain'in de, kendisine başkan yardımcılığı teklifini getirirken, sahip olduğu görüşleri kapıda bırakmasını istemediğini söylemekle yetindi.

"Cheney, ABD tarihinin en tehlikeli başkan yardımcısı"

Joe Biden'ın oturumdaki çıkışlarından biri de, ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney'yi hedef almasıydı. "Cheney, ABD tarihinde gördüğümüz en tehlikeli başkan yardımcısı olmuştur" diyen Biden, ABD başkan yardımcısının yetkilerinin Amerikan anayasasıyla belirlendiğini ve bu görevin sadece ABD başkanına sağlam tavsiyelerde bulunmak olduğunu söyledi. Cheney'nin bu sınırları çok aştığını savunan Biden, "Bu çok tehlikeli bir şey oldu ve bakın bizi bugüne getirdi" yorumunu yaptı.

Biden, oturumu bitirirken yaptığı kısa açıklamada ise, ABD'nin, en önemli başkanlık seçimine tanık olacağını söyledi ve son 8 yılda ülkenin, "bulunduğu yerde çukur kazdığını" savundu.

Joe Biden, konuşmasını, "Tanrı hepimizi korusun ve Tanrı askerlerimizi korusun" sözleriyle bitirdi.

Palin de kapanış konuşmasında, "medyanın çarpıtması yerine doğrudan Amerikan halkına konuşmayı daha çok tercih ettiğini" söyledi ve "Ekonomi için, ulusal güvenliğimiz için savaş vermeliyiz" dedi.