CHP ve Kürt Sorunu...

Elbette sosyal demokrat bir halk partisi olan CHP, ülkemizin önemli bir sorunu olan Kürt sorununa da demokratik, barışçı çözüm üretmeyi görev bilmektedir. Kılıçdaroğlu’nun Diyarbakır’da vurguladığı gibi, bu sorunun da “çözüm adresi” CHP olacaktır. Nitekim, SHP/CHP 1989’dan bu yana Kürt meselesinin ülke bütünlüğü içerisinde barışçıl çözümü için sürekli bir çaba içerisinde oldu.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu Paris’teki Sosyalist Enternasyonal toplantısından döner dönmez Diyarbakır ve Şanlıurfa’yı ziyaret etti. Bizim de katıldığımız gezi programı başlangıç için son derece başarılı ve umut verici oldu.

Diyarbakırlılar Kılıçdaroğlu’na ilgisiz kalmadılar. Sorunlarını dile getirdiler. CHP’nin sorunların çözümü için daha etkin olmasını istediler. Siverek ve Şanlıurfa’da Kılıçdaroğlu ve CHP heyeti büyük sevgi gösterisi ile karşılandı. Özet olarak, uzun bir zaman aralığından sonra gerçekleştirilen bu gezi gelecek için umut verdi. Hiç kuşkusuz bu gezilerin sistemli bir biçimde sürdürülmesi, CHP’nin bölgedeki varlığını güçlendirmesi için asla ihmal edilmemesi gereken bir husustur. Nitekim, Kılıçdaroğlu da bu ziyaretlerin aralıksız olarak sürdürüleceğini söyledi.

Elbette sosyal demokrat bir halk partisi olan CHP, ülkemizin önemli bir sorunu olan Kürt sorununa da demokratik, barışçı çözüm üretmeyi görev bilmektedir. Kılıçdaroğlu’nun Diyarbakır’da vurguladığı gibi, bu sorunun da “çözüm adresi” CHP olacaktır. Nitekim, SHP/CHP 1989’dan bu yana Kürt meselesinin ülke bütünlüğü içerisinde barışçıl çözümü için sürekli bir çaba içerisinde oldu.

AKP dahil, başka hiçbir kitle partisinin böyle bir çabası olmamıştır. Aslında iktidar partisinin “açılım politikasının” fiyaskoyla sonuçlanmasının en önemli nedeni de bir fikri hazırlığının olmamasıydı.

Halka iletilemedi

CHP’de durum tersinedir. Kamuoyunda daha çok SHP’nin Temmuz 1990 tarihli raporu bilinir. Oysa SHP/CHP’nin 11 ayrı parti belgesinde Kürt sorununun analizi ve çözüm önerileri yer almaktadır. Sıkıntı, çalışmaların halka iletilememesindedir.

Kılıçdaroğlu yönetiminin Mayıs 2010 kurultayından sonra öncelikle ele aldığı konulardan biri de Kürt meselesi oldu. Yeni yönetim aşağıda tarihlerini ve kısa özetini sunduğumuz geçmiş çalışmaları ve son 20 yıldaki gelişmeleri de dikkate alarak yeni bir rapor hazırlanması için çalışma başlattı. Çalışmanın önümüzdeki haftalarda tamamlanması ve kamuoyuyla paylaşılması beklenmektedir.

Kürt sorununun çözümüne yönelik önerilerin yer aldığı SHP/CHP belgeleri:

- 26 Kasım 1989, SHP İSTANBUL 2. İL DANIŞMA KURULU KARARI: “Güneydoğu ya da Kürt sorunu konusunda parti görüşü netleştirilmelidir.”

- Temmuz 1990, “SHP’NİN DOĞU VE GÜNEYDOĞU SORUNLARINA BAKIŞI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ” Raporu: “...Doğu ve Güneydoğu Anadolu sorunu da, Kürt sorunu da Türkiye’nin demokratikleşme ve demokratik haklar sorunu ile iç içedir.”

- 19 Kasım 1991, DYP-SHP KOALİSYON HÜKÜMETİ PROTOKOLÜ: “...Herkesin kendi ana dilini, kültürünü, tarihini, folklorunu, dini inançlarını araştırması, koruması ve geliştirmesi temel insan hak ve özgürlüğü kapsamı içindedir.”

- Nisan 1993, SHP ÖNCELİKLİ HEDEFLER BİLDİRGESİ: “Türkiye’nin her yöresinde, her türlü düşüncenin özgürce açıklanabilmesi için gerekli tüm önlemler alınacaktır. Kürt kökenli yurttaşlarımızın da düşüncelerini özgürce açıklayabilecekleri ortam ve koşullar yaratılacaktır.”

“İnsanlar, özgürce etnik, dolayısıyla ‘Kürt kimliklerini’ açıklayabilmelidir.”

- Ocak 1994, CUMHURİYET HALK PARTİSİ PROGRAMI: YENİ HEDEFLER YENİ TÜRKİYE: “Ülkemizde farklı etnik yapıların, farklı kültür kimliklerinin var olması, varlıklarını sürdürmesi, çoğulcu demokrasinin zenginliğidir...”

“...CHP, Kürt sorununun da, bu anlayışla; tek seslilik ve tepki politikalarıyla değil, sosyal demokrat özdeki çoğulcu politikalar ve evrensel değerler çerçevesinde aşılabileceğine inanmaktadır.”

Demokratik çözüm

- 18 Şubat 1995, CHP-SHP BÜTÜNLEŞME GENEL KURULU: “ANA İLKELER VE TEMEL HEDEFLER BİLDİRGESİ”: “Kürt sorunu da ancak ‘etnik duyarlılıklara demokratik çözüm’ anlayışıyla; sosyal demokrat özdeki çoğulcu politikalar ve evrensel değerler çerçevesinde, ülkenin ve ulusun bütünlüğü korunarak çözülebilir...”

- 5 Ağustos 1998, CHP DEMOKRASİ VE İNSAN HAKLARI RAPORU:

“Terör ve Kürt sorunları çözümlenmeden, demokrasi kökleşemez...”

“CHP, bölgede demokratikleşmeyi ve bölgesel sosyo-ekonomik gelişmeyi yaşama geçirerek Kürt sorununu çözmeye kararlıdır...”

- Ocak 1999, CHP DOĞU VE GÜNEYDOĞU RAPORU: “Ülkemizin çok kültürlü toplum olmasından kaynaklanan ‘etnik duyarlılıklara demokratik çözüm’ genel anlayışı çerçevesinde çözümlenmesi gereken Kürt sorunu, Türkiye’nin bir iç sorunudur.”

- 2001, DEMOKRATİKLEŞME RAPORU: İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME:

Ülkemizde farklı etnik yapıların, farklı alt kültür ve kimliklerin var olması, bunların varlıklarını sürdürmesi ulusal zenginliğimizdir. Bu zenginliğin ortaya koyduğu etnik duyarlılıklara ve taleplere, ulusal bütünlük ve çoğulcu demokrasi kuralları içinde çözüm sağlanmalıdır.”

- 23/24 Ekim 2003, CHP 30. OLAĞAN KURULTAYI: “TEMEL SORUNLAR VE TEMEL ÇÖZÜMLER BİLDİRGESİ”: “...Etnik duyarlılıklara demokratik çözüm ilkemiz, ülkemizde kültürel çoğulculuğun ve iç barışın güvencesidir...”

“Partimiz, Kürt sorununu da öncüsü olduğumuz bu anlayış çerçevesinde, ‘eşit anayasal yurttaşlık, sosyal hukuk devleti, insan hakları, sosyo-ekonomik kalkınma, eşitlik ve özgürlük’ ilkeleri eşliğinde kalıcı çözüme kavuşturmaya kararlıdır.”

- 26/27 Nisan 2008, CHP 32. OLAĞAN KURULTAYI BİLDİRGESİ: “Devletin kimseyi asimile etmeye hakkı yoktur... Kişisel kültürel haklar, temel insan hakkıdır…”

Ercan KARAKAŞ Eski Kültür Bakanı, SODEV Onursal Başkanı