Ekonomide yılın olayları/ Kasım

SGP'ye göre kişi başına milli gelir 15 bin 392 dolara, toplam milli gelir 1 trilyon 119 milyon dolara çıktı. Bu rakamlarla Türkiye, bir sıra yükselerek dünyanın 15. büyük ekonomisi oldu.
Ödenmemiş vergiler, vergi cezaları, elektrik, su borçları gibi kamu alacakları yeniden yapılandırılmasına karar verildi.
Uluslararası Para Fonu (IMF) yönetimi, idari reform teklifini onayladı. Türkiye'nin IMF kotası, yüzde 1'e yaklaştı.
Merkez Bankası, gecelik faiz oranlarını borçlanmada yüzde 5,75'den yüzde 1,75'e düşürdü.
AB'li bakanlar, borç krizindeki İrlanda'yı kurtarma paketini onayladı. İrlanda, 4 yıllık tasarruf paketini açıkladı
Ekonomide 2010 yılının kasım ayında yaşanan bazı önemli gelişmeler şöyle:

1 Kasım:
-TİM verilerine göre, ekim ayında ihracat, 2009'un aynı ayına göre yüzde 8,84 artışla 10 milyar 790 milyon dolara yükseldi. TİM Başkanı Büyükekşi, 2010 Ekim ayının, Cumhuriyet tarihindeki en yüksek ekim ayı ihracat rakamı olduğunu belirtti. Ocak-ekim döneminde de ihracat, yüzde 11,41 artışla 92 milyar 675 milyon dolara çıktı.
-Halkbank'ın net karı üçüncü çeyrekte, 2009'un aynı dönemine kıyasla yüzde 25,1 artarak 1,5 milyar lira oldu.

2 Kasım:
-IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, küresel krizin dünya genelinde 30 milyon istihdam kaybına yol açtığını belirtti. Strauss-Kahn, önümüzdeki yıllarda 400 milyon istihdam kaybının olabileceği konusunda uyarıda bulundu.

3 Kasım:
-TÜİK verilerine göre, Ekim ayında TÜFE yüzde 1,83, ÜFE yüzde 1,21 arttı. Ekim ayı itibariyle yıllık enflasyon, TÜFE'de yüzde 8,62, ÜFE'de yüzde 9,92 artış gösterdi. Ekim ayında fiyatı en çok artan ürün yüzde 112,22 ile domates oldu.
-2010'un yeniden değerleme oranı, yüzde 7,7 olarak hesaplandı. Buna göre çeşitli vergi ve harçlar ile cezalar yeni yılda yüzde 7,7 artacak.
-Dünya Bankası, Çin'in bu yıl için büyüme tahminini yüzde 9,5'den yüzde 10'a çıkardı.
-OECD'nin ekonomik görünüm raporuna göre, küresel ekonomik toparlanma hızı yıl başından bu yana yavaşladı. OECD, 2011 yılı için büyüme beklentisini OECD için yüzde 2,8'den yüzde 2-2,5, ABD için de yüzde 3,2'den yüzde 1,75-2,25 aralığına düşürdü.

4 Kasım:
-Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı yayımlandı. Türkiye'nin mekansal planlama, yerleşme ve yapılaşma konularında 2023'ü hedef alan ''kentleşme ve imar vizyonu'' oluşturuldu.
-Dünya Bankası'nın 2011 İçin İş Yapılabilirlik Çalışmasına göre, Singapur, en uygun iş atmosferine sahip ülke oldu. Onu, Hong Kong, Yeni Zelanda, İngiltere ve ABD takip etti. Türkiye, listede 65. sırada yer aldı.
-Toyota'nın, Japonya ve Avrupa'daki 135 bin aracını geri çağıracağı açıklandı.

5 Kasım:
-İhlas Yayın Holding A.Ş, hisseleri İMKB Ulusal Pazar'da işlem görmeye başladı.
-İthalatın et fiyatlarını düşürmediği 2011 yılı programına da girdi. 2011 yılı programında, ''kırmızı et fiyatlarını belirli bir seviyeye indirmek için kullanılan ithalat izinlerinin, EBK'nın pazar payının düşüklüğü ve yaygın bir satış ve pazarlama ağına sahip olmaması nedeniyle yeterince etkili olamadığı'' belirtildi.


6 Kasım:
-IMF yönetimi idari reform teklifini onayladı. Reforma göre, yüzde 6'dan daha fazla kota payı, yükselen piyasalar ile gelişmekte olan ülkelere aktarılacak. Gelişmiş Avrupa ülkeleri, iki sandalyeyi bırakacak. Türkiye'nin 2008 reformundan sonra yüzde 0,6 olan IMF'deki kotası, yüzde 1'e yaklaşmış oldu. Bu oranla Türkiye, IMF'nin en büyük 20. üyesi konumuna geldi.

7 Kasım:
-Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR), Ekim Ayı Açlık ve Yoksulluk Sınırı Raporuna göre, 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 830 lira, yoksulluk sınırı ise 3 bin 21 liraya ulaştı.

8 Kasım:
-TÜİK verilerine göre, sanayi üretim endeksi eylülde, 2009'un aynı ayına göre yüzde 10,4 arttı, ağustos ayına göre ise yüzde 1 geriledi.
-Uluslararası piyasalarda altının ons fiyatı, 1.398,65 dolara yükselerek yeni bir rekor daha kırdı.
-BDDK'nın bankacılık sektörü raporuna göre, eylül ayı itibariyle sektörün sermaye yeterlilik rasyosu yüzde 19,3 oldu. Sektörün dönem net karı, eylülde yıllık bazda yüzde 7,4 artışla yaklaşık 16,9 milyar lirayı buldu.

9 Kasım:
-ABD'nin ikinci parasal genişleme programı. FED Yönetim Kurulu Üyesi Kevin Warsh, programın ekonomi için ''önemli'' ve ''kalıcı yararlarından'' kuşkusunu dile getirdi. FED St. Louis Merkez Bankası Başkanı James Bullard: ''Programın yararı, risklerinden daha fazla''. FED Dallas Merkez Bankası Başkanı Richard Fisher: ''Yanlış ilaç''.
-Uluslararası piyasalarda altının ons fiyatı, 1,422,55 dolara yükselerek yeni bir rekor daha kırdı. İstanbul Altın Borsasında altının kilosu da yeni bir rekorla 64.130,00 liradan günü tamamladı.

10 Kasım:
-Çin'in dış ticaret fazlası, ekim ayında 27 milyar dolara çıktı.
-ABD'de eylül ayında dış ticaret açığı 44 milyar dolar oldu.
11 Kasım:
-Eski FED Başkanı Alan Greenspan'dan zayıf kur uyarısında bulundu: ''ABD gibi Çin'in de para biriminin değerini düşük tutması, döviz kurları üzerindeki baskıyı artırarak, geniş çaplı ticari korumacılığa dönüş riski taşıyor''
-Türkiye'nin cari işlemler açığı, eylül ayında 4 milyar 79 milyon dolar oldu. 2009 yılı eylül ayında cari açık, 1 milyar 19 milyon dolar olarak hesaplanmıştı. Buna göre eylülde, cari açıkta yüzde 300,3'e ulaşan bir artış kaydedildi. Ocak-eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 232,7 artışla yaklaşık 32,5 milyar dolar oldu.
-Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, KOBİ'lere yönelik toplam 3 milyar liralık kredi destek paketini açıkladı.
-Çin, ''FED'in gevşek para politikasının küresel ekonomik toparlanma için risk oluşturduğunu'' belirtti.
-Merkez Bankası, gecelik faiz oranlarını borçlanmada yüzde 5,75'den yüzde 1,75'e düşürdü. Borç vermede ise yüzde 8,75'te sabit tuttu.

12 Kasım:
-Merkez Bankası, zorunlu karşılık oranını TL'de 0,50 puan artırarak, yüzde 6'ya çıkardı. Merkez Bankası: ''Yapılan artışla piyasanın likiditesi, 26 Kasım 2010 tarihinde yaklaşık 2,1 milyar TL azaltılmış olacak''
-TÜİK verilerine göre, işsizlik oranının ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 2,0 puan düşerek yüzde 11,4'e geriledi.
-Güney Kore'nin başkenti Seul'de toplanan G-20 liderler zirvesinin sonuç bildirgesi yayımlandı. Ülke liderleri, para birimlerinde ''rekabet devalüasyonu''ndan kaçınma konusunda anlaştı.
-Eurostat'a göre Avro Bölgesi, geçen yılın aynı dönemine göre üçüncü çeyrekte yüzde 1,9 büyüdü. 16 üyeli Avro Bölgesi'nin ortalama büyüme oranı, bir önceki çeyreğe göre ise yüzde 0,4 oldu.
-Yunanistan ekonomisi, yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,5 oranında daraldı.
-2010 Ocak-Eylül döneminde, net uluslararası doğrudan yatırımlar 2009'un aynı dönemine göre yüzde 20,9 azalarak 5,2 milyar dolara geriledi.

13 Kasım:
-ATO'nun ''İş'te Gençlik'' Raporuna göre, Türkiye'de 11 milyon 547 bin çalışma çağında genç nüfus var. Bu gençlerin sadece 3 milyon 732 bini çalışıyor.

14 Kasım:
-Japonya'nın Yokohama kentinde düzenlenen Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesi, liderlerin, kapsamlı bölgesel serbest ticaret anlaşması oluşturmaya doğru yapıcı adımlar atılması ve finansal kriz sırasında konulan korumacılık önlemlerinden vazgeçilmesi taahhüdüyle sona erdi.
Liderler, daha fazla piyasanın belirlediği döviz kuru sistemlerine doğru yönelmek ve para birimlerinin rekabetçi devalüasyonundan kaçınmak konusunda da uzlaştı.

15 Kasım:
-Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Güney Kore ile nükleer enerji santrali yapımı konusunda mutabakat sağlanamadığını bildirdi.
-Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin yasa tasarısını açıkladı. Tasarı kapsamına maliye, gümrük müsteşarlığı, SGK, il özel idareleri, TEDAŞ, TRT, KOSGEB, TOBB ve OSB'lere ilişkin alacaklar yer alıyor.
-AB'ye göre, Yunanistan'ın bütçe açığı GSYH'nin yüzde 15,4'üne, kamu borcu ise GSYH'nin yüzde 126,8'ine ulaştı.

16 Kasım:
-Çin'in ürettiği ilk ticari yolcu uçağı ''C919'' 100 adet sipariş aldı.

17 Kasım:
-Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, Financial Times'ın ''dünyanın zirvedeki 50 iş kadını'' listesinde üçüncü sırada yer aldı.

18 Kasım:
-IMF verilerine göre Türkiye, 114,6 milyar dolar artışla GSYH'sini en fazla artıran 12. ülke olacak.
-OECD ekonomik görünüm raporuna göre Türkiye ekonomisi bu yıl yüzde 8,2, gelecek yıl yüzde 5,3 ve 2012 yılında ise yüzde 5,4 büyüyecek.
-İspanya, 10 ve 30 yıllık iki ayrı tahvil ihalesinde toplam 3,66 milyar avro borçlandı. İspanya Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero, İspanya'nın yeni başlayan ekonomik toparlanmasının çok zayıf olduğunu ve bunun devam edeceğinin garantisi olmadığını söyledi.

19 Kasım:
-BM Nüfus Fonu tahminlerine göre, dünya nüfusu geçen yıla kıyasla 79,3 milyon kişi artarak, 6 milyar 908,7 milyona ulaştı. Dünya nüfusunun, 2050 yılında 9 milyar 150 milyonu bulması bekleniyor.
-Çin Merkez Bankası, enflasyonu kontrol altında tutabilmek için bankaların zorunlu karşılık oranlarını yüzde 0,5 artırdı.

21 Kasım:
-Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün'den elektrikli araçlarla ilgili yönetmeliğin yakında yayımlanacağını belirterek, araçların trafiğe çıkmasının mümkün olacağını söyledi.
-İrlanda Başbakanı Brian Cowen, AB ve IMF ile yardım planı konusunda anlaştıklarını açıkladı. İrlanda Hükümeti yardımın miktarına ilişkin henüz net bir açıklamada bulunmadı. Ancak, paketin, 80-90 milyar avroyu bulabileceğini belirtiliyor.

22 Kasım:
-Merkezi Yönetim Bütçesi, ekim ayında 1 milyar 835 milyon lira, ocak-ekim döneminde ise 23 milyar 125 milyon lira açık verdi. Ekim ayında bütçeden 21 milyar 203 milyon lira harcama yapıldı. Buna karşılık bütçe gelirleri 19 milyar 368 milyon lira oldu. Ocak-ekim döneminde ise bütçe harcamaları 230 milyar 30 milyon lira, bütçe gelirleri de 206 milyar 906 milyon lira olarak gerçekleşti.
-Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Türk bankacılık sektörünün görünümünü ''durağan/negatif''den ''durağan''a çevirdi.

23 Kasım:
-Kuzey Kore'nin Güney Kore'ye ait Yeonpyeong adasına topçu ateşi açmasından sonra Güney Kore Merkez Bankası acil olarak toplanmaya karar verdi. Hong Kong borsası 6 aydaki en büyük günlük kayıpla kapandı. Asya'da diğer borsalar da önemli oranda değer kaybetti.
-İrlanda'da ekonomik kriz, siyasi ortamı etkiledi. Ülke, 2011 başlarında genel seçime gidiyor. Başbakan, bütçe sürecinin ardından meclisin feshini isteyecek.
-Avrupa otomobil pazarı ekim ayında yüzde 16,1 daraldı, Türkiye otomobil pazarı ise geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 246,1 büyüdü. Buna göre Türkiye, ekimde otomobil satışlarını en fazla artıran Avrupa ülkesi oldu.
-Avrupa'nın borç krizi. Yunanistan ve İrlanda'nın yardım talebinden sonra Portekiz ve İspanya'nın durumu kaygı veriyor. Avrupa'nın dört sorunlu ülkesinden İspanya'nın 2 trilyon 165,9 milyar dolar, İrlanda'nın 2 trilyon 131,2 milyar dolar, Yunanistan'ın 532,9 milyar dolar ve Portekiz'in 497,7 milyar dolar toplam borcu bulunuyor.

24 Kasım:
-Elektrikli otomobile düşük taifeli vergi geliyor. Torba yasa taslağında yer alan ÖTV düzenlemelerine göre,elektrikli otomobile, binek otomobillerdeki en düşük vergi olan yüzde 37'lik ÖTV uygulanacak.
-İstanbul Altın Borsası'nda altının kilosu tarihinde ilk kez dünkü kapanışta 65 bin liralık seviyeyi gördü.
-İMKB, 10 aylık döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre yatırımcısına ortalama yüzde 45,7 kazandırarak, dünyanın en çok kazandıran 6. borsası oldu.
-ABD Merkez Bankası, gelecek yıl için ABD ekonomisinin büyüme tahminini yüzde 3,5-4,2'den yüzde 3-3,6 aralığına çekti.
-İrlanda hükümeti 4 yıllık tasarruf planını açıkladı. 4 yıl içinde harcamalardan 10 milyar avro kesintiye gidilecek, 5 milyar avroluk vergi artırımı yapılacak. Plan, muhalefet partileri ve sendikaların tepkisine yol açtı.
-Rusya Başbakan Birinci Yardımcısı Aleksandır Jukov, Çin ile 8 milyar dolarlık 13 anlaşma imzaladıklarını bildirdi.
-Ziraat Bankasının 9 aylık net karı 2,7 milyar lira oldu.
-Fitch, Türkiye'nin kredi notu görünümünü ''durağan''dan, ''pozitife'' yükseltti.
-İmalat sanayisinde kapasite kullanım oranı kasımda, geçen yılın aynı ayına göre 6,1 puan artarak, yüzde 75,9 oldu.


25 Kasım:
-Bakanlar Kurulu tarafından yapılan ''düzeltme'' sonrası satın alma gücü paritesine (SGP) göre kişi başına milli gelir, 2 bin 354 dolar artışla 15 bin 392 dolara, toplam milli gelir de 171,1 milyar dolar artışla 1 trilyon 119 milyon dolara çıktı.
-Türkiye bu düzeltmeyle, bir sıra yükselerek dünyanın 15. büyük ekonomisi haline geldi.
-Rusya Merkez Bankası Başkanı Sergey İgnatyev, rezervine Kanada Doları ekleme testlerine başladığını söyledi.
-Merkez Bankasının brüt döviz rezervleri, 5 Kasım'dan bu yana 413 milyon dolar azalarak, 15 Kasım itibarıyla 79 milyar 875 milyon dolara düştü.

26 Kasım:
-Rekabet Kurulu, Petrol Ofisinin yüzde 54 hissesinin, Avusturya sermayeli OMV Enerji Holding tarafından devralınması işlemine izin verdi.

28 Kasım:
-Motorinde tek vergi dönemi başlıyor. EPDK'nın AB'ye uyum kapsamında tek tip motorine geçmesiyle birlikte yılbaşından itibaren yüksek kükürtlü düşük ÖTV'li kırsal motorin kullanımı son bulacak.
-AB ekonomi ve maliye bakanları, borç krizindeki İrlanda'yı kurtarmak için hazırlanan 85 milyar avroluk kredi paketini onayladı. İrlanda'da kriz öncesinde gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 12'si düzeyindeki kamu borçlarının bu yıl sonunda yüzde 170'i aşması ve bütçe açığının yüzde 32'ye ulaşması bekleniyor.
-İrlanda'yı ''kurtarma'' paketi için yüzde 5,8 gibi oldukça yüksek bir faiz oranı belirlendi. Yüzde 3'ün oldukça altında borçlanabilen Almanya ve Fransa gibi ülkelerin İrlanda'ya verecekleri krediler, yüzde 5,8'le geri döndüğünde kurtarma operasyonu, AB üyeleri için kazanca dönüşmüş olacak.

29 Kasım:
-Doğan Holding'in vergi davaları. Holdingin bağlı ortaklığı D Yapım Reklamcılık ve Dağıtım A.Ş'nin 1,4 milyar TL tutarındaki vergi/ceza ihbarnamesinin yürütmesi durduruldu.
-Emlak Konut GYO'nun halka arzı. Halka arz edilen 625 milyon TL nominal değerli B grubu hamiline yazılı payların 1,70 TL baz fiyatla 2 Aralık 2010'dan itibaren Kurumsal Ürünler Pazarı'nda işlem görmeye başlamasına karar verildi.
-Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Wikileaks belgelerinde yer alan yabancı yatırımcılara ''Doğan Grubu hisselerini satın'' yönünde telkini bulunduğu iddialarının, gerçeği yansıtmadığını söyledi.
-AB Komisyonu, 2010 yılı için Türkiye'nin büyüme tahminini yüzde 4,7'den yüzde 7,5'e yükseltti.

30 Kasım:
-TÜİK'e göre ekim ayında, geçen yılın aynı ayına göre Türkiye'nin ihracatının yüzde 8,8, ithalatının ise yüzde 35,5 oranında arttı. Ekim ayında ihracat 10 milyar 982 milyon dolara, ithalat ise 17 milyar 310 milyon dolara çıktı. 2009 yılı Ekim ayında ihracat 10 milyar 96 milyon dolar, ithalat 12 milyar 773 milyon dolar olmuştu.
Ocak-ekim dönemindeki Türkiye'nin ihracatı, 92 milyar 709 milyon dolar, ithalatı 147 milyar 821 milyon dolar oldu. Dış ticaret açığı, 2009'un aynı dönemine kıyasla yüzde 83,1 artarak, 55 milyar 112 milyon dolara yükseldi.
-Uzan Grubunun ÇEAŞ ve Kepez'e el konulması nedeniyle, Türkiye aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) açtığı ve tazminatının 170 milyar doları bulacağı iddia edilen davanın ilk duruşması Fransa'nın Strasbourg kentinde yapıldı.
-Türkiye ile Ekvator arasında Ticaret İşbirliği Anlaşması ve Ekonomik ve Ticari Ortaklık Protokolü (JETCO) imzalandı.