Kim olduğun renginden belli

“Bana rengini söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim.” Bu slogan renk uzmanlarının ve rengi insanlara ulaşmada bir araç olarak görenlerin kutsal metninden. Sistem bilinçaltımızın kapılarını renkleri kullanarak da zorluyor. Öyle ki renkli faturaların ödenme oranı bile daha yüksek. Renkbilimci Metin Yahya Üster’e göre renk çok güçlü bir ileti.

Yayınlanma: 09.11.2008 - 17:51
Abone Ol google-news

Her şeyin bir rengi var; hüznün, neşenin, acının, kızgınlığın hatta müziğin... İnsanlar dünyayı renklerle algılıyor, çoğu zaman da onunla anlamlandırıyor. Böyle olunca da renkler insanlara ulaşmak için vazgeçilmez bir iletişim aracı rolüne soyunuyor. Bunun örnekleriyle uzayan bir liste yapmak mümkün; mesela renkli ilanlar ve haberler daha çok okunuyor, logosu renkli markalar daha çok hatırda kalıyor, çalışma ortamlarındaki renk seçimi de performans değerlerine yansıyor. Renkbilimci Metin Yahya Üster’e göre, insanlar da kendilerini renkleri ile ifade ediyor. Yani renkleri bilmek, kişilerin karakteristik özelliklerini deşifre etmenin de bir yolu. Hatta intiharları engellemek için köprülerin maviye boyanması gerektiğini savunuyor, buna inandığı için de Londra’da Tower Brigde ve Bursa’da Setbaşı Köprüsü’nün maviye boyanmasında öncülük etmiş. Sırada Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü var.

- Gördüğümüz her şey renkli. Güneşli günlerde mutlu oluyoruz,kasvetli havalarda canımız sıkılıyor. Renklerin insan davranışları üzerindeki etkisini fazla mı abartıyoruz?

Farkında olmasak da renkler ruh halimiz üzerinde çok etkili. Aslında biz renksiz insanlarız, renksiz insanlar da mutsuz, yalnız ve çaresizdir. Renklerin sınırı ve dengesi vardır. Aşırısı insanı yorar ve hazımsızlık yapar; azı açlık yaratır, renge doymanız gerekir. Mesela ben siyaha karşıyım.

- “Siyaha hayır” diye de bir kampanya yürütüyordunuz, hatta Beşiktaş’ın renkleri değişmeli dediğinizde kıyamet koptu. Bu konuda niye bu kadar ısrarcısınız?

Siyah matemin ve ölümün rengi. Hatta renklerin içinde kaybolduğu bir alan. Beşiktaş’ın renkleri değişmeli dediğimizde de doğru bir şeyi yaptığımıza inanıyorduk, hâlâ da inanıyoruz. İnsanlar da kendilerini renkleri ile ifade eder, herkesin beden dilinde bir renk vardır. Renklerin karakteristik özelliklerini biliyorsanız, karşınızdakini okuyabilirsiniz. Mesela turuncu yürünür, yeşil bakılır, mor dans edilir, mavi uyunur, sarı ağlanır...

- Peki benim rengim ne?

Sizde kırmızı ve turuncu çok belirgin, sıcak kanlı, atak, kendinden emin ama bir o kadar kırılgan ve huysuzsunuz. Elbette bunlar kural değil, ama renkler üzerinden çalışarak elde ettiğimiz tecrübelerin bir sonucu. Bunu yakalamak için kâhin olmaya da gerek yok. Bu işin bilimi var. Dinlerde de renkler çok önemli, mesela Hıristiyanlık dininde morun belirginliği dikkat çekici. Yani mor kutsallığı anlatır.

- Ama mor aynı zamanda deliliği de simgeler.

Evet, doğruluk payı var. Mor, sarı ile tamamlayıcıdır, bilgeliktir, ama mor ve ötesine, yani hayal dünyasına çıkarsanız gerçeklikten uzaklaştırır ve deliliğin sınırına yaklaşırsınız.

- Konfiçyus da sarı rengin kutsallığını dert etmişti.

O, Çinliydi yani sarı ırkın bir temsilcisiydi. O yüzden moru karaladı, sarıyı yüceltti. Bana kalırsa sarı olumlu yönü olan, yöneticiliği anlatan bir renk, ama tarihte hep hastalık habercisi oldu. Yani sarı kara haber tellalıdır, karantina rengidir, uyarıdır. Sarı uyarıcı olduğu için dikkatli kullanmak gerekir.

- Odanız çok renkli. Bu bilinçli bir seçim o zaman?

Evet, burada canlı ve hoşgörülü renkler var. Buraya gelenin içi kararmaz, baharı ve güneşi hatırlar. Hatta konuşmak, paylaşmak ister. Sıcak ve hareketli renkler bir çeşit meditasyon sağlar.

- Her şeyin rengi var, müziğin de... Mesela caz kızıl kırmızı, blues mavi. Nedir müzik renk ilişkisinde belirleyici?

Do kırmızıya, re turuncuya, mi sarıya, fa yeşile, sol maviye, si notası eflatun ve mora karşılık gelir. Bu sistemi ilk kullananlardan biri de Mozart’tır. Onun do notasından bestelenmiş bir çok kırmızı senfonisi vardır.

- Renkli müzik nasıl yapılır?

Bir osilatör makinesi bulundurarak, ışık ve ses mühendislerinin yardımıyla renkli müzikler üretilebilir. Dussaud’a göre yedi müzik notası arasında var olan titreşim bağlantısıyla renk spektrumundaki renkler arasındaki titreşim bağlantısı aynı. Çınlamalı gam ve ışıltılı gamın güzelliğini sağlayan aynı sayılardır.

- İntiharları engellemek için köprüleri maviye boyama kampanyası başlatmıştınız. Neydi bu iddianın arkasındaki?

Gündüz gerçekleşen intihar denemelerinin bir çoğu şovdur, zor durumdaki insanlar ilgi beklerler, çünkü çaresizlik zordur. Ama gece yarısı saat ikide köprüye gelen bir adam kararlıdır. Karanlık onu çeker. İlk olarak köprünün tırabzanına ellerini koyup son bir kez düşünür, son durum muhakemesidir bu. Trabzanlar ise gridir. Gri ise kaostur, “Hadi atla” der, fakat mavi renk caydırıcıdır. Bu durum tecrübeyle sabit. Londra’da Tower Brigde intihar köprüsü olarak anılırdı, aracılığımızla maviye boyandı. İntihar oranları belirgin şekilde düştü. Biz de buradan yola çıkarak Bursa’da Setbaşı Köprüsü’nü maviye boyadık. Orada da 12 intihar olayı yaşanmıştı, sonra yaşanmadı, umuyoruz yaşanmaz da. Bir de futbolda kırmızı kart yerine mavi kart çıkartmalı. Kırmızı kart futbolcuyu daha da hırçınlaştırıyor, ama mavi bir kart bunun önüne geçecektir.

- Reklamcılar ve pazarlamacılar da renklerin dilini iyi kullanıyor olsa gerek?

Kesinlikle öyle, mesela sıcak renkler alıcıyı çeker. O yüzden reyonlar genelde kırmızı, turuncu ve sarı tonlarındadır. Yani renk bir iletidir, onunla mesaj taşıyabilirsiniz.


Cumhuriyet Tatil Otel Rezervasyon

En Çok Okunan Haberler