Bütçe, 17 milyar 69 milyon lira açık verdi

Maliye Bakanlığı, Aralık ayı ile 2008 yılının bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı. Buna göre, Aralık ayında bütçeden 23 milyar 937 milyon TL harcama yapıldı. Bütçe gelirlerinin 15 milyar 140 milyon TL olduğu Aralık ayında Merkezi Yönetim Bütçesi 8 milyar 797 milyon TL açık verdi. Bütçe, geçtiğimiz ayı faiz dışı denge açısından da 6 milyar 926 milyon TL açıkla kapattı.

Aralık'ta vergi gelirlerinde de geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 1,9'luk bir gerileme meydana geldi ve bütçeye vergilerden 12 milyar 14 milyon TL girdi.
 

Ocak- Aralık dönemi

2008 Bütçesi ise, Aralık ayındaki yüksek açığın da etkisiyle, 17 milyar 69 milyon TL açık verdi.
50 milyar 661 milyon TL faiz ödemesinin yapıldığı 2008 yılında, bütçede 222 milyar 553 milyon TL olarak öngörülen toplam harcama 225 milyar 967 milyon TL olarak belirlendi. Faiz haricindeki bütçe giderleri de 175 milyar 306 milyon TL oldu. Böylece bütçe giderlerinde 2007 yılına göre yüzde 10,7, faiz hariç giderlerde ise yüzde 12,9 oranında artış meydana geldi.

Geçen yılki bütçe harcamalarının 48 milyar 825 milyon TL'sini personel, 6 milyar 402 milyon TL'sini sosyal güvenlik kurumları devlet primi, 23 milyar 941 milyon TL'sini mal ve hizmet alımları, 70 milyar 116 milyon TL'sini cari transferler, 18 milyar 441 milyon TL'sini sermaye giderleri, 3 milyar 173 milyon TL'sini sermaye transferleri, 4 milyar 411 milyon TL'sini de borç verme kalemi oluşturdu. Başlangıç bütçesinde 56 milyar TL olarak yer alan faiz giderleri de, yıl sonunda 50 milyar 661 milyon TL oldu.

Maliye Bakanlığı verilerine göre, 2008 yılında personel giderlerinde yüzde 12,1, sermaye giderlerinde yüzde 41,8, cari transferlerde yüzde 10,8, borç vermede ise yüzde 14,7 oranında artış görüldü.

Sermaye giderlerindeki yüksek artış GAP bölgesine yapılan yatırım harcamalarından kaynaklandı. Ulaştırma yatırımları başta olmak üzere bölgesel kalkınma ve enerji alanlarına yapılan yatırımlar da sermaye giderlerindeki artış da rol oynadı.
 

Sosyal güvenliğe 25,8 milyar lira aktarıldı

2007 yılında sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 33 milyar 63 milyon TL transfer yapılırken, bu rakam 2008'de yüzde 6,3 oranında artarak 35 milyar 133 milyon TL'ye çıktı.
Bu kapsamda 2008 yılında finansman açığı için Sosyal Güvenlik Kurumuna 25 milyar 850 milyon TL aktarıldı.

Cari transferler ile tarımsal desteklemeye bütçeden 5 milyar 809 milyon TL, mahalli idarelere ise 15 milyar 829 milyon TL kaynak verildi. Bu şekilde tarımsal destekleme ödemelerinde 2007 yılına göre yüzde 4,6, mahalli idare paylarında ise yüzde 19,1 oranında artış sağlandı.

2008 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi sağlık giderleri de, 2007'ye göre yüzde 2,1 oranında artarak 6 milyar 764 milyon TL olarak gerçekleşti. Bunun 2 milyar 733 milyon TL'sini kamu personelinin tedavi ve ilaç giderleri, 4 milyar 31 milyon TL'sini yeşil kartlıların tedavi ve ilaç giderleri meydana getirdi. Yeşil kartlıların sağlık harcamalarındaki artış da yüzde 3 olarak hesaplandı. Bu arada 2008 bütçesindeki sermaye transferleri ise bir önceki yıla göre yüzde 10,4 oranında azaldı.
 

Bütçe görüşmeleri

Geçen yıl bütçe gelirleri de, başlangıç bütçesine göre 4 milyar 342 milyon TL artarak, 208 milyar 898 milyon TL oldu.

Bütçeye vergilerden 168 milyar 87 milyon TL, vergi dışı gelirlerden 34 milyar 703 milyon TL, özel bütçeli idarelerin öz gelirlerinden 4 milyar 369 milyon TL, düzenleyici ve denetleyici kurumlardan da 1 milyar 740 milyon TL geldi.

2008 Merkezi Yönetim Bütçesi gelirlerinde, bir önceki yıla göre yüzde 9,7 oranında artış kaydedildi. 2007 yılında 152 milyar 835 milyon TL vergi tahsilatı yapılırken, bu rakam 2008 yılında yüzde 10 oranında artarak 168 milyar 87 milyon TL oldu.

Bir önceki yıla göre artış oranı vergi dışı gelirlerde yüzde 8,6, özel bütçeli idarelerin öz gelirlerinde yüzde 10, düzenleyici ve denetleyici kurum gelirlerinde de yüzde 9,7 olarak belirlendi.
 

Vergilerde durum

Vergi gelirlerinde ise en yüksek artış yüzde 22,9 ile kurumlar vergisinde kaydedildi. Bunu yüzde 17,3 ile banka ve sigorta muameleleri vergisi, yüzde 13,1 ile ithalde alınan KDV, yüzde 10,4 ile de gelir vergisi izledi.

2008 yılında bazı vergilerdeki tahsilat miktarları şu şekilde gerçekleşti:

-Gelir vergisi : 38 milyar 28 milyon TL

-Kurumlar vergisi : 16 milyar 905 milyon TL

-Banka ve sigorta muamel. ver.: 3 milyar 695 milyon TL

-Dahilde alınan KDV : 16 milyar 799 milyon TL

-İthalde alınan KDV : 29 milyar 968 milyon TL

-Özel tüketim vergisi : 41 milyar 832 milyon TL

-Damga vergisi : 3 milyar 945 milyon TL

-Harçlar : 5 milyar 43 milyon TL

-Diğerleri : 11 milyar 872 milyon TL
 

Bütçe açığı hedefin yüzde 5,2 altında kaldı

Maliye Bakanlığı açıklamasında, 2008 bütçe sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerde de bulunuldu. Küresel ekonomideki dalgalanma ve yavaşlamaya rağmen, 2008 yılında mali disipline devam edildiği belirtilen açıklamada, 2008 başında 17 milyar 997 milyon TL açık vermesi hedeflenen bütçenin, yıl sonunda 17 milyar 69 milyon TL açık verdiği, bu şekilde bütçe açığının hedefin yüzde 5,2 altında olduğu ifade edildi.

2008 yılının 2. yarısından itibaren global ekonomide meydana gelen daralmaya bağlı olarak ekonomimizde de bir yavaşlama eğilimine girildiği kaydedilen açıklamada, bu durumun bütçe gelirlerine de yansıdığı, özellikle cari dönem ekonomik gelişmelerine daha duyarlı olan dolaylı vergilerde bunun belirgin şekilde görüldüğü vurgulandı.

Bütçe açığınını da mali disiplinin kararlılıkla sürdürüldüğünü gösterdiğine işaret edilen açıklamada, bu durumun ekonomik büyümeyi ve sosyal gelişmeyi destekleyen ve teşvik eden yeni programların başlatılmasına da engel olmadığı belirtildi.

Bu dönemde GAP Eylem Planının yürürlüğe konulduğu, başta karayolları olmak üzere ulaştırma ve enerji yatırımlarına ayrılan kaynağın artırıldığı, istihdam paketi çerçevesinde işverenlerin ödediği sosyal güvenlik priminin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından üstlenildiği, kamu personelinin ek ödemesi olmayanların aylıklarının iyileştirilmesi ve ücret adaletinin sağlanması amacıyla da düzenleme yapıldığı hatırlatıldı.

Maliye Bakanlığı açıklamasında, 2009 yılında da küresel ekonomideki gelişmeler yakından izlenerek, gerekli tedbirlerin zamanında alınmaya devam edeceği belirtilerek, ''2009 yılı da, mali disiplini hedef alan ekonomik ve mali politikaların devam ettirildiği bir yıl olacaktır'' denildi.