'Markaların Korunması' hakkındaki tasarı kabul edildi

Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmündeki Kararnamede (KHK) değişiklik yapan kanun tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

Anayasa Mahkemesi'nin, Markaların Korunması Hakkında KHK'nın bazı maddelerini iptal etmesi nedeniyle doğacak hukuki boşluğu giderecek yasa, marka tescilinden doğan hakkın kapsamını, marka sahibinin izni olmadan, üçüncü kişilerin markayı kullanmalarının yasaklandığı durumları yeniden düzenliyor.

Yasaya göre, marka tescilinden doğan haklar, marka sahibine ait olacak. Marka sahibi, markanın tescil kapsamına giren aynı mal veya hizmetlerle ilgili olarak; tescilli markayla aynı olan herhangi bir işaretin kullanılmasını engelleyebilecek. Marka sahibi, tescilli markayla aynı veya benzer olan, tescilli markanın kapsadığı mal, hizmetlerin aynı veya benzerini kapsayan ve bu nedenle vatandaşların, işaretle tescilli markayı ilişkilendirmesi de dahil, karıştırma ihtimali bulunan herhangi bir işaretin kullanılmamasını isteyebilecek.
Tescilli markayla aynı veya benzer olan, tescilli markanın kapsamına giren mal ve hizmetlerle benzerlik taşımayan, ancak Türkiye'de ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle tescilli markanın itibarından dolayı haksız bir yarar elde edecek, tescilli markanın itibarına zarar verecek veya ayırt edici karakterini zedeleyecek nitelikte herhangi bir işaretin kullanılmasının önlenmesini istemek de marka sahibinin hakları arasında yer alacak.
 

İşaretin internette kullanımı yasaklanıyor

İşareti (markayı) taşıyan malın piyasaya sürülmesi, stoklanması, o işaret altında hizmetlerin sunulması, işareti taşıyan malın gümrük bölgesine girmesi ve işareti kullanan kişinin, bu kullanıma ilişkin hakkı veya meşru bir bağlantısı olmaması koşuluyla, işaretin aynı veya benzerinin, internet ortamında ticari etki yaratacak biçimde, alan adı, yönlendirici kod, anahtar sözcük veya benzeri biçimlerde kullanılması yasaklanabilecek. Marka tescil başvurusunun bültende yayımlanmasından sonra gerçekleşen ve marka tescilinin ilan edilmesi halinde yasaklanması söz konusu olabilecek fiiller nedeniyle, başvuru sahibi tazminat davası açabilecek. Mahkeme, iddiaların geçerliliğine ilişkin tescilin yayınlanmasından önce karar veremeyecek.

Marka hakkına tecavüz

Yasa, başkalarının, marka sahibinin yetkisindeki markayı kullanma hakkına tecavüz etmesini de engelliyor. Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı, düzenlemede belirtilen biçimlerde kullanmak, markayı veya ayırt edilmeyecek derecede benzerini kullanarak, markayı taklit etmek, kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, gümrük bölgesine yerleştirmek, marka sahibince lisans yoluyla verilen hakları izinsiz genişletmek ve bu hakları üçüncü kişilere devretmek, marka hakkına tecavüz sayılacak.
 

Cezalar

Yasa, cezai hükümleri de artırıyor. Başkasına ait marka hakkını iktibas (ödünç alma) veya iltibasla (taklit), tecavüz ederek mal veya hizmet üreten, satışa sunan, satan kişi 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezasına çarptırılacak.

Marka koruması olan eşya veya ambalajın üzerindeki marka koruması olduğunu belirten işareti, yetkisi olmadan kaldıran kişiye, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis, 5 bin güne kadar adli para cezası verilecek. Yetkisi olmadığı halde, başkasına ait marka hakkını, satan, devreden, kiralayan veya rehin ederek, tasarrufta bulunan kişiye, 2 yıldan 4 yıla kadar hapis, 5 bin güne kadar adli para cezası kesilecek.

Bu suçların, bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ayrıca bunlara özgü güvenlik önlemleri uygulanacak. Tanımlanan bu suçlardan dolayı ceza verebilmek için markanın Türkiye'de tescilli olması şartı aranacak. Bu suçların soruşturulması ve kovuşturulması, şikayete bağlı olacak. Üzerinde başkasının hak sahibi olduğu marka, taklit edilerek üretilmiş malı satışa sunan veya satan kişi; bu malı nereden bulduğunu bildirmesi, üretenlerin ortaya çıkarılmasını ve üretilen mallara el konulmasını sağlaması halinde, ceza almayacak.

Gümrük Kanunu'nda değişiklik yapılıyor

Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi. Tasarıya göre, çabuk bozulma ve telef olma tehlikesine maruz bulunan veya saklanması masraflı ve külfetli olan eşyanın satış bedelinden; hizmet karşılığı alacaklar ve yapılmış masraflar, ithalat vergileri, satış için yapılmış masraflar, para cezaları ve işletme geliri düşüldükten sonra kalan miktar hak sahiplerine dağıtılacak. Satış bedeli, alacakların tamamını karşılamaması durumunda, alacak oranına göre paylaştırma yapılacak. Bu bedellerin dağıtımından sonra artan para olursa, eşya sahipleri adına emanet hesabına yatırılacak. Emanete alındığı tarihten itibaren bir yıl içinde alınmayan para Hazine'ye irat kaydedilecek.

İthalatta gümrük yükümlülüğü; ithalat vergilerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girişi ve ithalat vergilerine tabi eşyanın ithalat vergilerinden kısmi muafiyet suretiyle geçici ithali için verilecek gümrük beyannamesinin tescili tarihinde başlayacak.

İthalatta gümrük yükümlülüğünde yükümlü kişi, beyan sahibi olarak görülecek. Dolaylı temsil durumunda, hesabına gümrük beyanında bulunulan kişi de yükümlü olacak.

Dolaylı temsilde, temsilcinin yükümlülüğü, beyanda kullanılan verilerin yanlış olduğunu bildiği veya meslek icabı ve mutat olarak bilmesi gerektiği durumlarla sınırlı tutulacak.

Mahiyeti veya nihai kullanımı nedeniyle tercihli tarife uygulamasından ya da ithalat veya ihracat vergilerinden tamamen veya kısmen muafiyetten yararlanması mümkün olan eşya için gümrük yükümlülüğünün doğduğu hallerde, ilgili kişinin hileli bir davranışı ile ihmalinin bulunmaması şartıyla tercihli tarife ve muafiyet uygulaması devam edecek.
 

İşleme rejimine tabi eşyalara ilişkin vergi

Dahilde işleme rejimine tabi tutulan eşyaya ilişkin ithalat vergileri, ihracata ilişkin beyannamenin tescili tarihindeki vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurlarına göre hesaplanacak.

Yapılan kontrol ve denetlemeler sonucunda hiç alınmadığı veya noksan alındığı belirlenen gümrük vergileri ile işlemleri daha sonra yapılmak üzere, teslim edilen eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin, yükümlüye tebliğ edildiği tarihten itibaren en geç 10 gün olan ödeme zorunluluğu 15 güne çıkartılacak.

Ödeme süresinin bitmesinden önce ilgilinin yazılı istemde bulunması ve teminat alınması şartıyla ödeme süresi 30 gün daha uzatılabilecek. Süre uzatımı, beyanname kapsamı eşyanın her bir kalemi için ayrı ayrı da yapılabilecek. Yükümlü, vergi tutarının tamamını veya bir kısmını verilen sürenin bitimini beklemeksizin ödeyebilecek.

Eşyanın tercihli tarifesinin, karşı ülke idareleri ile idari işbirliği çerçevesinde oluşturulduğu durumlarda, dolaşım belgesinin karşı ülke idaresince yanlışlıkla onaylandığı tespit edildiğinde, yükümlü; gümrük mevzuatının gerektirdiği yükümlülüklerin yerine getirilmesinde tüm özeni gösterdiğini ispat etmesi halinde, tercihli tarife uygulanması nedeniyle tahakkuk ettirilmeyen vergiler sonradan istenmeyecek.
 

Dış ticaret erbabı üzerindeki yük azaltılacak

Dış ticaret erbabı üzerindeki yükü azaltacak iyileştirmeler de öngören tasarıya göre, fazla çalışmaya karşılık dış ticaret erbabından alınan yüzde 50'lik Hazine payı kaldırılacak. Ticari miktar ve mahiyet arz etmeyen eşyanın ve özel kullanıma mahsus taşıt araçlarının gümrük işlemleri, gerçek kişilerce doğrudan temsil yoluyla yürütülebilmesi; posta yolu ve hızlı kargo taşımacılığı kapsamında gelen ya da giden bir kısım eşyanın gümrük işlemleri için posta idaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler, dolaylı temsilci olarak yetkili kılınabilecek.

Özel hukuk tüzel kişilerinin doğrudan temsil yoluyla gümrük idarelerinde iş takibi yapacak personelinde, vücut ve akıl hastalığı bulunmama şartı aranacak. Bu kişiler, 65 yaş ve takip eden her 3 yılda bir, durumlarını belgelemek zorunda olacak.

Doğrudan veya dolaylı temsilcilerin, düzenlemede öngörülen faaliyetlerini yapmalarına engel hastalığının bulunmaması gerekecek. Tereddüt edilmesi halinde, Müsteşarlık tarafından tam teşekküllü resmi sağlık kurumlarından sağlık raporu talep edilebilecek.
 

Yüzde 15 oranında ikramiye ödenecek

Düzenlemenin hükümlerinin uygulanması bağlamında, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda yer alan suç ve kabahatlere ilişkin hükümler saklı olacak. Kaçakçılıkla Mücadele kapsamında suç veya kasten işlenen kabahat olarak tanımlanan fiillerin ancak taksirle işlenmeleri halinde, düzenleme hükümlerine göre idari para cezası verilebilecek.
Gümrük vergileri ile birlikte alınması gereken para cezaları, bu vergilerle aynı zamanda karara bağlanarak tebliğ edilecek ve aynı zamanda ödenecek.

Muayene ve tahlilden önce cezayı gerektiren durumun meydana çıkarılmasına hizmet verenlere, idari para cezasının yüzde 15'i oranında, ''muhbir ikramiyesi'' ödenecek.
Tasarıyla, belirli gümrük rejimlerine ilişkin yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda tespit edilen aykırılıklarla ilgili cezalar da yeniden belirleniyor.

Gümrük yükümlülüğü kapsamında ödenmesi gereken ithalat vergileri, öngörülen tarihe kadar hiç ödenmemiş veya eksik ödenmesi durumunda, yasal faizi ile birlikte tahsil edilecek. Yükümlü hakkında bu vergilerin dörtte biri tutarında para cezası verilecek.

Dökme gelen eşyada yüzde 3'ü aşmayacak şekilde eşya cinsi itibarıyla Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenecek oranlardaki eksiklik ve fazlalıklar için takibat yapılamayacak. Doğalgaz ürünleri için bu oran, yüzde 6 olarak uygulanacak.

Gümrük kapılarında eşya satışı için antrepo

Gümrük Müsteşarlığı, gümrük antrepoları ile gümrük kapılarında eşya satışı yapmak üzere, özel antrepo statüsünde mağaza ve bunların depolarının açılması ve işletilmesine izin verebilecek. İznin verilmesine, bu iznin geçici veya sürekli geri alınmasına, faaliyet, belge ve kayıt düzenine ilişkin usul ve esaslar ile eşya alabilecek kişiler ve bu kişilere satılabilecek eşyanın cins ve miktarı yönetmelikle belirlenecek.

Gerekli iznin alınması şartıyla, işlem görmüş ürünlerin veya değişmemiş eşyanın tamamı veya bir kısmı, hariçte işleme rejimi hükümleri çerçevesinde, daha ileri düzeyde işlenmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına geçici olarak ihraç edilebilecek.

Beyan sahibinin hatalı beyanı sonucu hiç alınmadığı veya noksan alındığı tespit edilen gümrük vergilerine, gümrük yükümlülüğünün başladığı tarih ile vergilerin kesinleştiği tarih arasındaki süre için tespit edilen tecil faizi oranında faiz uygulanacak. Gümrük vergilerinin kesinleşmesinden önce ödenmek istenmesi durumunda faiz, ödeme tarihine kadar hesaplanarak vergiler ile birlikte tahsil edilecek.

Serbest bölgelerin etrafı güvenli bir şekilde çevrilecek ve bu bölgelerin giriş ve çıkış noktaları Gümrük Müsteşarlığınca belirlenecek.

Gümrük idaresi, kaçak şüphesiyle el konulan eşya ile alıkonulan taşıt ve araçların muhafazası için 1 Ocak 2012'ye kadar kaçak eşya depoları kuracak veya mevcut depolardan kiralamak veya satın almak yoluyla yararlanacak.

'

İl Özel idareleri tasfiye edecek'

Verilen önergelerle, tasarıya yeni maddeler de eklendi. Buna göre, gümrüklerde el konulan niteliksiz kaçak akaryakıtın tasfiyesini il özel idareleri yapacak. Döner sermaye eşletmelerince tasfiye suretiyle elden çıkarılacak eşya, yönetmelikte belirlenen hükümlere uygun olarak ilgili idarelerden belgeleriyle teslim alınacak. Bu suretle teslim alınan eşyanın satışından doğal hasılat, döner sermaye işletmesine gelir kaydedilecek.

Gümrük müşavir yardımcıları

Tasarının en fazla tartışılan gümrük müşavir yardımcıları maddesinde de değişiklik yapıldı. Buna göre, gümrük müşavirliğinin, bir özel hukuk tüzel kişiliği oluşturularak yürütülmesi halinde, gümrük müşavirlerinin kuracağı tüzel kişiliklere, gümrük müşavir yardımcıları da ortak olabilecek. Ancak, gümrük müşaviri ve gümrük müşavir yardımcısı, birden fazla tüzel kişiliğe ortaklık yapamayacak. Düzenleme, yayımı tarihinden 3 ay sonra yürürlüğe girecek.