Enerji sektörüne çeki düzen

Bakanlar Kurulu'nun bugün kabul ettiği, ''Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Bir Kısım Borç ve Alacaklarının Düzenlenmesine Dair Kanun Tasarısı'' ile enerji alanında faaliyet gösteren bazı kamu kurum ve kuruluşlarının mali yapılarını güçlendirmek üzere bir kısım borç ve alacaklarının takas, mahsup ve terkin (silme, iptal etme) suretiyle tasfiye edilmesine ilişkin esaslar düzenlendi.

Buna göre, enerji alanında faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşlarından Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ), Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK), Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş (BOTAŞ), Elektrik Üretim A.Ş (EÜAŞ), Türkiye Elektrik İletim A.Ş (TEİAŞ), Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş (TETAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş'nin (TEDAŞ)'ın 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle birbirlerine olan borç ve alacakları, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre hesaplananlar da dahil olmak üzere, herhangi bir faiz ve gecikme zammı uygulanmaksızın takas ve mahsup suretiyle tasfiye edilecek ve oluşan bakiye, TEDAŞ bilançosunda muhasebeleştirilecek.

31 Aralık 2008 itibariyle doğmuş ve bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ödenmemiş; yeniden yapılandırılanlar dahil olmak üzere BOTAŞ'ın Gümrük Müsteşarlığı'na bağlı tahsil dairelerine toplam tutarı belli bir miktarın üzerinde olan asli ve fer'i (ikinci derecede) tüm borçları ile 31 Aralık 2008 tarihi dahil daha önceki tarihlerdeki gümrük işlemlerinden doğacak vergi ve diğer mali yükümlülükler, BOTAŞ'ın Maliye Bakanlığı'na olan asli ve fer'i tüm borçları, EÜAŞ'ın Maliye Bakanlığı'na bağlı tahsil dairelerine olan asli ve fer'i tüm borçları, TETAŞ'ın kaldırılan Kamu Ortaklığı Fonuna olan asli ve fer'i tüm borçları, bu kanun kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarının Hazine Müsteşarlığı'na olan temettü borçları silinecek.

Fer'iler hariç olmak üzere silinen tutar, TEDAŞ'ın bilançosunda gösterilecek borç bakiyesinden mahsup edilecek, ancak 31 Aralık 2008 tarihi dahil daha önceki tarihlerde Gümrük Kanunu kapsamındaki gümrük işlemlerinden dolayı geri verme yapılmayacak.
Silme işlemi sonucunda oluşacak gelirler, dağıtılabilir ticari karın ve kurum kazancının tespitinde dikkate alınmayacak.

Devreden katma değer vergisi

TETAŞ'ın Aralık 2008 vergilendirme dönemine ait katma değer vergisi beyannamesinde ''devreden katma değer vergisi'' olarak yer alan tutar sıfır kabul edilecek ve bu kanunun yürürlük tarihine kadar verilen katma değer vergisi beyannameleri buna göre düzeltilecek.
Bu düzeltme sonucunda ödenecek katma değer vergisinin ortaya çıkması halinde bu vergi tutarlarına gecikme faizi ve vergi cezası uygulanmayacak ve bu kanunun yürürlüğünü takip eden ayın sonuna kadar ödenecek. Bu vergilerin süresinde ödenmemesi halinde gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsil edilecek.

31 Aralık 2008 itibariyle tahakkuk eden ve vadesi geldiği halde TEDAŞ'a ödenmemiş olan; il özel idareleri ve belediyelerin genel aydınlatma bedeli, ibadethanelerin aydınlatma bedeli ve köylerin içme suyuna ilişkin elektrik kullanım bedeli borçlarının tamamı her hangi bir faiz tahakkuk ettirilmemek kaydıyla kuruluşun bilançosunda öz kaynaklar altında yer alan hesaplarla Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na olan borçlardan mahsup edilecek ve bakiye tutar silinecek. Mahsuba ve silinmeye konu alacaklarda TEDAŞ'ın kayıtları esas alınacak.

5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli 1 ve 2 sayılı cetvellerde sayılan kamu idareleriyle bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar adına 31 Aralık 2008 tarihinden önceki dönemler için TEDAŞ tarafından tahakkuk ettirilen ve vadesi geldiği halde ödenmemiş olan elektrik kullanım bedellerinin tamamı silinecek. Burada da TEDAŞ'ın kayıtları esas alınacak.

TEDAŞ'ın söz konusu silme işlemlerinden doğan zararları, işlemin yapıldığı ve bunu izleyen vergilendirme dönemlerinde dağıtılabilir ticari karın ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılmayacak.

Silinmeye konu olacak bedellerden kanunun yürürlük tarihinden önce tahsil edilenler iade edilmeyecek.

Gerekçe

Söz konusu tasarının genel gerekçesinde, enerji alanında faaliyet gösteren TKİ, TTK, BOTAŞ, EÜAŞ, TEİAŞ, TETAŞ ve TEDAŞ arasındaki borç alacak sorununun kronikleştiği ve çok büyük meblağlara ulaştığı, BOTAŞ'ın vergi borçları ile TETAŞ'ın kaldırılan Kamu Ortaklığı Fonuna ait borcunun da çok arttığı ve kamu mali dengesini olumsuz etkilediği ifade edildi.

Bu borçların yanında yine tahsil edilmesinde büyük sıkıntı yaşanan TEDAŞ'ın genel aydınlatma alacakları ile kamu kurum ve kuruluşlarından olan alacaklarının da büyük tutarlara yükseldiği, mali açıdan daha sağlıklı bir enerji sektörü yaratılması için söz konusu borç ve alacak tutarlarına ilişkin yaşanan sorunların ortadan kaldırılması gerektiği kaydedildi.

Bu alanda daha önce yapılan düzenlemeler ve bu tasarıyla, hedeflenen sağlıklı ve sürdürülebilir piyasa yapısının tamamlanmış olacağı bildirildi.