2. Uluslararası Özel Hukuk Sempozyumu

Yargıtay 1. Başkanı Hasan Gerçeker, ''Tahkim'' konulu 2. Uluslararası Özel Hukuk Sempozyumu'nda yaptığı konuşmada, bugün yargının içinde bulunduğu sorunlara işaret ederek ''korkunç'' bir iş yoğunluğu, hakim savcı açığı, personel yetersizliği, fiziki altyapı eksikliği gibi sorunların had safhaya ulaştığını söyledi.

Gerçeker, Türkiye Cumhuriyeti'nin temel ilkelerine gönülden bağlı hakim ve savcıların bu zor koşullar altında yine de görevlerini yerine getirebilmek için özveri ve fedakarlıkla çalışmalarını sürdürdüklerini anlattı.

Hukuki uyuşmazlıkların çözüm yerinin esas itibariyle bağımsız mahkemeler olsa da uyuşmazlıkların çözümünde daha esnek kurallarla uygulanan tahkim, ara buluculuk, ombudsmanlık, bilirkişi gibi alternatif çözüm yollarının da geliştiğini belirten Gerçeker, ''Belki de yakın bir zamanda özellikle ticari uyuşmazlıkların çözümünde bilişim teknolojileri kullanılacak, elektronik tahkim konusu gündeme gelecektir'' dedi.

Uluslararası ölçekte korumanın, küresel ticaret hukukunun gelişmesini sağladığını anlatan Gerçeker, milletler arası sermayede güven bunalımını aşmak için ihtilafların çözümünde başvurulacak tahkim mekanizması konusunda uluslararası düzeyde genel prensipler oluşturma zorunluluğunun ortaya çıktığını kaydetti.

Gerçeker, bu konuda dünyada ve Türkiye'de yapılan düzenlemeleri hatırlatarak, bunların tahkime verilen önemi ortaya koyduğunu söyledi.

Milletlerarası tahkimin, milletler arası ticari davalarda bir çözüm yolu olarak kabul edilse de bu çözüm yolunun devletin egemenlik hakkına zarar verdiği, hukuk alanındaki karar alma mekanizmalarında dışa bağımlılık oluşturduğu şeklinde birçok eleştirinin de bulunduğunu hatırlatan Gerçeker, şöyle devam etti: ''2008'de Yargıtay Hukuk Dairelerine gelen toplam dosya sayısı 425 bin 972 adet olup bu dosyalardan 324 bin 449 adedi karara bağlanmıştır. 2009 yılına devreden dosya sayısı ise 101 bin 523'tür. Hukuk davalarını Yargıtay'da ortalama karara bağlama süresi 107 gündür. İlk derece mahkemelerdeki yargılama süreci de göz önüne alındığında bu sürenin çok daha fazla olduğu anlaşılmaktadır. Mahkemelerdeki bu iş yoğunluğu dikkate alındığında bu gibi uyuşmazlıkların çözümünde alternatif çözüm yollarının kullanılmasının kaçınılmaz olduğu açıkça ortaya çıkmaktadır.''


"Tahkim kurallarının uygulanması kaçınılmazdır"

2007 yılı sonu itibariyle dünya ticaret hacminin 13,6 trilyon dolara, 2008 sonu itibariyle de Türkiye'deki ticaret hacminin 332 milyar dolara ulaştığını hatırlatan Gerçeker, bu rakamlarla Türkiye'nin dünyanın 17. ekonomisi olarak yerini aldığını söyledi.

Gerçeker, şunları söyledi: ''Milletlerarası tahkim kurallarının kabulü ve uygulanması bu nedenlerle kaçınılmazdır. Tahkim hukuku ve uluslar arası ticaretin işleyişi konusunda, uzman hukukçuların yetiştirilmesi özel ve kamu sektöründe bu kişilerin istihdamı, tahkim sözleşmelerinin hazırlanması, davanın görülmesi, hakim kararının alınması ve temyizine kadar geçen sürede ulusal ve uluslararası mevzuatı iyi bilen uzman kişilerin aktif rol alması gerekmektedir.''

TMSF Başkanı Ahmet Ertürk ise uluslararası sermaye ve mal hareketlerinin önündeki bütün ulusal sınırların kalktığı ve ekonomilerin birbirleriyle entegre olduğu günümüz dünyasında hızlanan globalleşme sürecinin, son yıllarda Türkiye'yi de etkilediğini hatırlatarak, bunun, Türkiye'de yabancı yatırımlar için uygun hukuki iklimin oluşmasını sağladığını ve bu durumun hem yabancı yatırımların hem de Türk iş adamlarının yurtdışındaki yatırımlarının artmasına imkan sağladığını anlattı.

Ertürk, bu etkileşim sonucunda artan yabancı yatırımlardan kaynaklanan hukuki ihtilafların ve yurtdışında yatırım yapan Türk girişimcilerin ihtilaflarının tahkim yolu ile çözümlenmesi meselesinin, tahkim müessesine uzun süre uzak duran Türkiye'de de büyük önem kazanmaya başladığını söyledi.