"Siyasi Etik Komisyonu" için ilk adım

TBMM Başkanlığı ve AB Genel Sekreterliği'nin ortaklaşa düzenlediği "Yasama Etiği" çalışma toplantısı Meclis'te yapılacak.

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu başkanlığında yapılacak, "AB'ye Üyelik Sürecinde Yasama Etiği" çalışma toplantısına konuyla ilgili yabancı uzmanların yanı sıra milletvekilleri ve akademisyenler katılacak.

16 Şubat Pazartesi günü Meclis'te TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Kuzu başkanlığında gerçekleştirilecek toplantıda; Doç.Dr. Ömer Faruk Gençkaya, (Yasama Etiğinin Teorik Çerçevesi ve Uygulamalara Yansımaları), John Willims Yolsuzluğa Karşı Parlamenterler Global Organizasyonu (GOPAC) Başkanı (Yasama Etiğini Geliştirme konusunda uluslararası deneyim), Stuart Gilman Dünya Bankası-UNODC Program Yöneticisi (Yasama Etiği Alanında Birleşmiş Milletler Çalışmaları), Porf. Dr. Bilal Eryılmaz Kamu Görevlileri Etik Kurulu Başkanı ve milletvekilleri de konu ile ilgili görüş ve bilgilerini paylaşacaklar.

AKP, 22. Dönemde gündeme getirdiği ama yasalaştıramadığı TBMM'de "Siyasi Etik Komisyonu"nun kurulması, mal bildiriminde gizliliğin kaldırılması ve mal bildiriminde bulunması zorunlu kişilerin kapsamının genişletilmesi, siyasette şeffaflık gibi düzenlemeleri içeren yasa teklifini yeniden Meclis gündemine taşıyor. Teklifte, milletvekilleri ve Bakanlar Kurulu üyelerinin yapamayacağı işler yeniden düzenlenerek Anayasa'nın 82. maddesinde sayılan koşullar daha da genişletiliyor. Teklifle gazeteciler de kapsama alınıyor.

Siyasetçi hesap verecek, siyasi etik komisyonu kurulacak

Geçen dönem hazırlanan teklifi hızla TBMM gündemine getirecek olan AKP, hem demokratikleşmede önemli bir adım atarak yurt içinde ve dışında olumlu izlenim almayı hem de muhalefetin yolsuzluklara ilişkin getirdiği eleştirilerin önünü kesmeyi hedefliyor. Partinin hukukçu kurmaylarının da katkıda bulunduğu teklifle getirilmesi istenen düzenlemeler şöyle:

Siyasi Etik Komisyonu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi'nde; açıklık, saydamlık, hesap verilebilirlik, tarafsızlık, dürüstlük ve objektiflik ilkelerini etkili bir biçimde uygulamak suretiyle siyaset kurumuna duyulan güveni artırmak amacıyla TBMM'de 'Siyasi Etik Komisyonu' kurulması öngörülüyor.

Komisyonun üye sayısı, Danışma Kurulunun teklifi üzerine Genel Kurul tarafından işaret oyuyla belirlenecek. Siyasi parti grupları, sandalye sayısı oranında Komisyonda temsil edilecek. Plan ve Bütçe, Dilekçe Komisyonu üyeleri ile Başkanlık Divanı ve Bakanlar Kurulu üyeleri, Komisyonda görev alamayacak. Komisyon, resen veya başvuru üzerine, milletvekilleri ve dışarıdan atanmış Bakanlar Kurulu üyelerinin, siyasi etik kuralları ve diğer kanunlarda yer alan ilkelere riayet edip etmediğinin incelenmesi, araştırılması ve değerlendirilmesiyle görevli olacak. Komisyon, milletvekilleri ve dışarıdan atanan Bakanlar Kurulu üyelerinden, kamu kurum ve kuruluşlarından, gerçek ve tüzel kişilerden her türlü bilgi ve belgeyi isteyecek; ilgili kişi ve uzmanların görüşüne başvuracak; gerektiğinde Ankara dışında ve yurtdışında çalışma ve incelemelerde bulunabilecek. Komisyon toplantıları gizli olacak, çalışmalar hakkında açıklamada bulunulmayacak. TBMM Başkanlığı`na sunulan rapor ve kararlarla ilgili açıklamalar Meclis Başkanı veya görevlendireceği vekili tarafından yapılacak.

Yasalara aykırı hareket ettiği tespit edilen milletvekilleri ve dışarıdan atanan bakanlar hakkında anayasa, yasa ve içtüzük hükümleri uyarınca işlem uygulanacak.

İş takipçiliği yapamayacaklar

Teklifte, milletvekilleri ve Bakanlar Kurulu üyelerinin yaptıkları işlerle bağdaşmayan işler de düzenleniyor. Buna göre milletvekilleri ve bakanlar, devlet ve diğer kamu tüzel kişileri ve bunlara bağlı kuruluşlarda, kamu yararına çalışan dernekler, devletten yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıflar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalarda görev alamayacak; herhangi bir taahhüt işini doğrudan veya dolaylı olarak kabul edemeyecek; temsilcilik, hakemlik, ücret karşılığı iş takipçiliği, komisyonculuk ve müşavirlik yapamayacak; genel sekreter, sekreter veya benzeri herhangi bir nam altında hiçbir yönetim görevi alamayacak. Milletvekilleri ve Bakanlar Kurulu üyeleri, yürütme organının teklif, inha (atama, görev verme yazısı), atama veya onamasına bağlı resmi veya özel herhangi bir işle görevlendirilemeyecek. Bir üyenin belli konuda ve 6 ayı aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca verilecek geçici bir görevi kabul etmesi, TBMM kararına bağlı olacak. Yabancı bir devlet veya milletlerarası bir kuruluş tarafından verilen idari ve siyasi, ücretli herhangi bir işi veya görevi, TBMM kararı olmadıkça kabul edemeyecek. Milletvekilleri ve bakanlar, TBMM üyesi olmaktan kaynaklanan konum ve yetkilerini kendilerine menfaat sağlamak amacıyla, mesleklerini icrada ve işletmeleri yönetmekte sıfat veya kimliklerini öne sürerek kullanamayacak.

Bu kişiler devletten özel teşvik, sübvansiyon veya maddi destek alan; kamuya ait ve iştirakı bulunan bankalardan milletvekilliği brüt maaşının 50 katından fazla kredi kullanan; kamu kurum ve kuruluşlarına, yerel yönetimlere ve bunlara bağlı işletmelere mal veya hizmet sunan, bunlarla kazanç sağlamaya yönelik taahhüt veya müteahhitlik ilişkisine giren firma, işletme veya şirketlerde yönetim ve denetim kurulu üyeliği, yöneticilik yapamayacak. Banka, finans ve sigorta kurumları, menkul değer aracı kuruluşlar veya bunların iştiraklerinde ücretli veya ücretsiz görev üstelenemeyecek, arazi alım satımı yapan veya toplu konut işleriyle uğraşan kuruluşlarla menfaat ilişkisine giremeyecek. Kooperatiflerde yöneticilik ve deneticilik yapamayacak, kamu kesimiyle hiçbir ihale ve taahhüt ilişkisine giremeyecek, özelleştirme kapsamında hiçbir işleme taraf olamayacak, kamuya açık olmayan devlet bilgilerini özel çıkarı için kullanamayacak. Görevlerini yerine getirirken sıfatlarının gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını her türlü davranışla göstermekle yükümlü olan milletvekilleri ve bakanlar, bina, araç, gereç, personel ve benzeri kamu imkanlarını seçim işlerinde kullanamayacak; dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep, yaş, bedensel engeller ve benzeri sebeplerle ayrım yapamayacak; bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun hareket etmek zorunda olacak. Milletvekilleri ve bakanlara gönderilecek her türlü hediye ve hibe niteliğindeki eşya, Komisyonun izni olmadan dağıtılamayacak.

Mal bildiriminde açıklık esas alınıyor, gazeteciler de kapsama giriyor

Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Kanunu'nda önemli değişiklikler öngören teklifte, mal bildiriminde bulunması zorunlu kişilerin kapsamı genişletiliyor.

Mahkemelerce usulüne göre atanmış bilirkişiler, siyasi parti genel merkez yönetim ve denetim kurulu üyeleri, gazete, radyo, televizyon ve benzeri kitle iletişim araçlarının pay sahibi gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yönetim ve denetim kurulu üyeleri, başyazarları ile sorumlu müdürler de kapsama alınıyor. Ayrıca, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarının başkanları, yönetim ve denetim kurulu üyeleri, federasyon ve konfederasyonlar dahil sendika ve sendika şubelerinin başkanları, yönetim ve denetim kurulu üyeleri yasa kapsamına giriyor. Kanunla belirtilen sınırlar dışındaki her türlü edinim, değeri tutarında haksız mal edinmiş sayılacak. Milletvekilleri, menfaat sağlayarak başka bir siyasi partiye geçmeleri halinde, menfaat tutarı kadar haksız mal edinmiş olacak. Mal bildiriminde gizlilik ilkesi kaldırılarak, açıklık esas alınıyor. Haksız mal edinen kişi, fiili daha ağır bir cezayı gerektiren suç oluşturmadığı takdirde, 3 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezasına çarptırılacak. Haksız edinmiş mallar, TCK`nın ilgili hükümlerine göre müsadere edilecek. Düzenleme kapsamına giren suçlardan dolayı verilen hapis cezası, seçenek yaptırımlara çevrilemeyecek ve ertelenemeyecek.