"Hayata Dönüş" zaman aşımına uğradı

Eyüp 3. Asliye Ceza Mahkemesi'ndeki duruşmada kararını açıklayan Hakim Ali Belen, ''topluca silahlı isyan'' suçunu işledikleri iddia edilen sanıkların, yapılan yargılama sonucunda, emanete kayıtlı silahları kullanıp kullanmadıklarının açık bir şekilde anlaşılamaması nedeniyle suçun, eski TCK'nın 304/1-2. maddelerince düzenlenen ''cezaevi idaresine karşı toplu isyan'' olduğuna hükmetti.

Mahkeme, bu suç için öngörülen 7 yıl 6 aylık olağanüstü dava zaman aşımı süresinin 19 Haziran 2008'de dolduğuna işaret ederek, açılan kamu davasının tüm sanıklar yönünden ayrı ayrı düşürülmesini kararlaştırdı.

''Hayata Dönüş Operasyonu'' davasında sanık avukatlarından Taylan Tanay, gerekçeli kararın kendilerine tebliğ edilmesinin ardından temyiz yoluna gideceklerini söyledi. Eyüp 3. Asliye Ceza Mahkemesi'ndeki duruşmaya, başka suçlardan tutuklu Bekir Şimşek, Mehmet Ali Ayhan, Mehmet Çiftçi, Mehmet Kulaksız, Rıza Yıldırım ve Ercan Kartal katıldı. Duruşmada, tutuksuz sanıklardan Mesude Pehlivan, Ali Yalçın ve Rıdvan Kodak ile İstanbul Barosu'nca, rapor hazırlamaları için gözlemci olarak gönderilen avukatlar Emre Karaöz ve Selami Melemşe de hazır bulundu.

Söz alan sanık Nursel Demirdöğücü'nün avukatı Ömer Kavili, duruşmanın saat 10.00'da başlaması gerekirken, duruşma salonuna 11.40'ta alındıklarına dikkati çekerek, sözlerinin tutanağa geçirilmesini istedi. Kavili'nin sözlerini tutanağa ekleten hakim Ali Belen, daha sonra avukat Timuçin Üzel'in, Hazine vekili olarak Adalet ve İçişleri bakanlıkları adına duruşmaya katılma talebinde bulunduğunu ve bu kapsamda dilekçe sunduğu belirtti. Belen, bir nüsha olması nedeniyle sanık ve müdahillere tebliğ edilemediğini belirttiği dilekçeyi sesli okudu. Dilekçenin tek nüsha olmasının usule aykırılık arz ettiğini belirten avukat Kavili'nin isteği üzerine, dilekçenin tek nüsha olduğu tutanağa yazıldı.

Söz alan sanıklardan Ercan Kartal, Adalet ve İçişleri bakanlıkları ile Hazine'nin davaya katılma talebine karşı çıkararak, ''Hapishaneyi iş makineleriyle yakan yıkan hükümetin kendisidir. Bu yüzden davaya katılmaları doğru değildir. Yine de karar mahkemenindir'' dedi. Sanık Mehmet Ali Ayhan olayın üzerinden 9 yıl geçtiğini ifade ederek, Adalet ve İçişleri bakanlıklarının daha önce neden davaya katılma talebinde bulunmadığını sordu. İçişleri Bakanlığı'nın olaylar sırasında hiçbir zararı bulunmadığını ileri süren Ayhan, ''Cezaevindeki yataklar ile duvarlar Adalet Bakanlığına bağlıdır. Bunları yakan ve yıkanlar ise İçişleri Bakanlığı görevlileridir. Bu nedenle duruşmaya katılma taleplerinin reddedilmesini istiyorum'' dedi.

Sanık Mehmet Kulaksız, olaylarda asıl suçlunun İçişleri Bakanlığı olduğunu öne sürerek, ''Olaylar sırasında mahkumlar katledilmiş, diri diri yakılmış, bombalanmış ve şimdi bakanlık gelmiş bizden duvarın, ranzanın hesabını soruyor. Hesap vermesi gereken biri varsa o da İçişleri Bakanlığıdır'' diye konuştu. Sanıklar Ercan Kartal ve Nursel Demirdöğücü'nün avukatı Taylan Tanay, aradan 9 yıl geçtikten sonra Adalet ve İçişleri bakanlıklarının davaya katılma taleplerini ''kötü niyetli'' bulduklarını söyledi. Sanık Nursel Demirdöğücü'nün bir diğer avukatı Oya Aslan da İçişleri ve Adalet bakanlıklarının olayda herhangi bir zararları bulunmadığını, bunun dosyadaki mevcut tutanaklarda da belirtildiğini savundu.
 

Avukat duruşma salonunu terk etti

Hakim Belen ile zaman zaman tartışan avukat Ömer Kavili ise duruşmaya katılan sanıklardan Kartal, Şimşek ve Kulaksız'ın ayakkabıları olmadığının, ayrıca çorabı bulunmayan Kulaksız'ın ayağının kanlar içinde olduğunun tutanaklara geçilmesini istedi. İddianamenin özensiz bir şekilde hazırlandığını da ileri süren Kavili, sanık Hasan Demir'in İstanbul Barosuna kayıtlı olması nedeniyle 8 yıldır savunmasını üstlendiklerini ve bunu, hukuk kurallarına uyulup uyulmadığını test için yaptıklarını söyledi. Kavili, ''Adil yargılama kurallarının uygulanmadığı, mantık kurallarının yok edildiği, Ortaçağ'daki toplu suçlama metodunun kullanıldığı böyle bir faaliyeti adil yargılama hakkının çiğnenmesi olarak gördüğümüzden bu suça iştirak etmeyeceğiz'' şeklinde konuştu. ''Kişisel ahlak ve onurumuz ve avukatlık meslek kurallarımız adına bu duruşmayı terk ediyorum'' diyen Kavili, salondan çıktı.

Talepler hakkında kararını açıklayan Hakim Belen, Adalet ve İçişleri bakanlıklarının davaya katılma talebini reddederken, daha önceki duruşmalarda verilen ara kararların tamamını da iptal etti. Mütalaa veren Cumhuriyet Savcısı Mehmet Demir, sanıklar hakkında ''cezaevinde silahla isyan çıkartmak'' suçundan dava açıldığını, ancak cezaevinde elde edilen silahların sanıklar tarafından kullanılıp kullanılmadığının tespit edilemediğini kaydetti. Bu nedenle eylemin, eski TCK'nın 304/1-2. maddelerinde belirtilen ''topluca cezaevi idaresine isyan'' suçunu oluşturabileceğini ifade eden savcı Demir, olağanüstü ve olağan zaman aşımı süresinin dolduğunu vurgulayarak, davanın düşmesini talep etti. Sanıklar ise zaman aşımı dolayısıyla davanın düşmesini kabul etmediklerini belirterek, beraatlerini istedi.

Aranın ardından davayı karara bağlayan Hakim Ali Belen, ''topluca silahlı isyan'' suçunu işledikleri iddia edilen sanıkların yargılanmalarında, emanete kayıtlı silahları kullanıp kullanmadıklarının açık bir şekilde anlaşılamadığını belirterek, bu nedenle suçun, eski TCK'nın 304/1-2. maddelerince düzenlenen ''cezaevi idaresine karşı toplu isyan'' olduğuna hükmetti.

Mahkeme, bu suç için öngörülen 7 yıl 6 aylık olağanüstü dava zaman aşımı süresinin 19 Haziran 2008'de dolduğuna işaret ederek, açılan kamu davasının tüm sanıklar yönünden ayrı ayrı düşürülmesini kararlaştırdı.

Kararı temyiz edecekler

Sanık avukatlarından Taylan Tanay, duruşmanın ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, müvekkillerinin aklanma haklarının ellerinden alındığını savundu. CMK'da, ''beraat kararının söz konusu olduğu hallerde başka bir kararın verilemeyeceği'' yönünde hüküm bulunduğu kaydeden Tanay, ''Biz de müvekkillerimiz hakkında derhal beraat verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Gerekçeli karar tarafımıza tebliğ edildikten sonra dosyayı Yargıtaya temyize götüreceğiz. Ayrıca, adil yargılama hakları ihlal edildiği gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvuracağız'' diye konuştu.
 

İddianamaden

Eyüp Cumhuriyet Savcılığı'nca hazırlanan iddianamede, 167 sanığın, 19 Aralık 2000'de ''Hayata Dönüş Operasyonu'' sırasındaki olaylar nedeniyle ''cezaevi idaresine karşı silahla toplu ayaklanma'' suçundan 7,5 ila 10,5'ar yıl arasında hapis cezasına çarptırılması isteniyordu.