Hitit çalgıları dünyayla buluşacak

İstanbul İtalyan Kültür Merkezi, ODTÜ, Devlet Tiyatroları, Opera ve Bale Çalışanları Vakfı'nın (TOBAV) ana ortaklıklarında hazırlanan ve Avrupa Birliği tarafından fonlanan ''KaleidoscopEurope'' projesi kapsamında, ''Hattuşa'' etkinliği düzenlenecek.

Etkinlik kapsamında, Türk, İtalyan, Macar ve Portekizli müzisyenleri bir araya getiren ''Hattuşa Orkestrası'' 26 Eylülde ODTÜ Kemal Kurdaş Salonu, 28 Eylülde Çorum Devlet Tiyatrosu Sahnesi ve 2 Ekimde Portekiz'de konser verecek.

Hititlerin pek bilinmeyen ''müzik uygarlığını'' ortaya çıkaracak konserlerde, sanatçılar bu Anadolu uygarlığının yerel kıyafetleriyle sahneye çıkacak ve arkeolojik bulgulardan yola çıkılarak yeniden hayata döndürülen orijinaline çok yakın Hitit çalgılarını seyirciyle buluşturacak. Yüzyıllardır sessizliğe gömülen Hititlerin lir, arp, bağlama, kaval, çifte kaval, boru gibi üflemeli aleti, davul, darbuka ve çalparadan oluşan 11 çalgısının nağmeleri, 3 bin 700 yıl sonra ilk kez bu konserle duyulacak.

Çalgılardan çıkan özel seslere göre Ertuğrul Bayraktarkatal tarafından bestelenen eserin çalınacağı konserde ayrıca, hem Anadolu'nun hem de Avrupa'nın yerel ezgileri buluşacak, aynı eserde yeniden yorumlanacak.


"Günümüz sanatını etkileyebilir"

Etkinlikle ilgili Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (CSO) Konser Salonu'nda bir basın toplantısı düzenlendi. Etkinliğin yazarı ve yönetmeni Oğuz Elbaş, burada yaptığı konuşmada, projenin 15 yıllık bir çalışmanın sonucunda ortaya çıktığını söyledi. Çalgıların ölçümlerinin ODTÜ'de yapıldığını, üretimini İstanbul Teknik Üniversitesinden hocaların üstlendiğini anlatan Elbaş, imalatın 6-7 ay sürdüğünü bildirdi.

Elbaş, Hititlerde dini törenlerde müziklerin çok önemli olduğunu ve herhangi bir aksiliğin Tanrıya hakaret olarak görüldüğünü dile getirerek, bu nedenle törenlere günler öncesinden hazırlanıldığını ve Hitit müzisyenlerinin alanlarında profesyonel olduğunu kaydetti.

Hitit çalgıları hakkında o döneme ait kabartmalar ile yazıtlardan bilgi edindiklerini ifade eden Elbaş, çalgıların orijinallerine çok benzediğini ama bir orkestra içinde çalınacağı için üzerlerinde küçük düzenlemeler yapıldığını dile getirdi. Elbaş, ''Ortaya ilginç bir 'sound' çıktı. Bunlar günümüz sanatını etkileyebilir. Bazı üreticiler bu çalışmayı takip ediyor'' dedi.

Bazı Hitit geleneklerinin halen Anadolu'da sürdüğünü belirten Elbaş, sazların üzerine püskül bağlamının Hititlere dayandığını, Çorum'daki evlilik geleneğinin Hititlerink ile hala aynı olduğunu söyledi. Elbaş, ''Ölen adamın karısının kardeşine verilmesi Hitit geleneğidir. Üç etek, çarık gibi giysilerde benzerlikler var'' diye konuştu.

Türkiye'de müzik müzesi olmadığından yakınan Elbaş, ''Diğer ülkelerin var ama bizim farkımız bu müzik aletlerinin arkeolojik geçmişinin olması. Bu noktada tek ülkeyiz'' yorumunda bulundu.


"Dünyada bir ilk"

İtalyan Kültür Ataşesi Angelina Tangianu, projeye iki yıl önce karar verildiğini söyledi. ''KaleidoscopEurope'' projesinin amacının farklı alanlardan kişileri bir araya getirerek ortak ürün çıkarılmasını sağlamak olduğunu belirten Tangianu, 7 alandan oluşan proje kapsamında toplamda 143 etkinlik yapılacağını bildirdi.

Müzik Yönetmeni Murat Öztürk de Anadolu'nun müzik açısından da köklü geleneği bulunduğunu ifade ederek, konserde Anadolu ve Avrupa müzik geleneğinin bir arada olacağını kaydetti. Konserle Hitit çalgılarının sesinin ilk kez duyulacağını anımsatan Öztürk, ''O sesleri yeniden duyma imkanımız olacak. Çalgılar binlerce yıl sonra yeniden seslendirilmiş olacak'' dedi.

Konserin kompozisyon yönünden de özgün olduğunu dile getiren Öztürk, ''dünyada bir ilki gerçekleştirmenin onur ve gururunu yaşadıklarını'' sözlerine ekledi.

TOBAV Genel Sekreteri Meltem Keskin Bayur, konserde TOBAV Başkanı Tamer Levent ile Hitit kral ve kraliçesini canlandıracaklarını ve bunun kendilerini çok heyecanlandırdığını dile getirdi.

CSO Müdürü Çağatay Akyol ise ''Heyecanlı bir proje. 3 bin 700 yıl önceki çalgılar karşımızda. Konserde, 3 bin 700 yıl öncesinin medeniyetini tekrar dünyayla tanıştıracağız. Bu enstrümanları sahiplenen başka ülkeler de var. Bunların Anadolu kökenli olduğu gösterilecek'' diye konuştu.

Konuşmaların ardından sanatçılar, Hitit enstrümanlarını çaldı.

''Hattuşa'' etkinliği kapsamında, Hititlerin dünya kültür yaşamına sunduğu değerleri konu alan atölye çalışmaları ile sergiler de açılacak.