Cenevre'de anlaşma

İran ve Batı dünyası arasında İran İslam devriminin gerçekleştiği 1979 yılından bu yana süren gerginlik yerini, önceki gün Cenevre’de yapılan anlaşmayla yumuşamaya bıraktı. P5+1 (ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya) ülkeleri ile İran arasında dün Cenevre’de altı ay sürecek “geçici bir anlaşma” yapıldı. Anlaşma uyarınca İran, uranyum zenginleştirme çalışmalarının bir bölümünü durduracağını ve stoklarının bir kısmını da “nötr” hale getireceğini taahhüt etti. Uranyum zenginleştirmeye yarayan yeni nesil santrifüj de kullanamayacak olan İran, yeni santrifüj kuramayacak ya da çalıştıramayacak, mevcut santrifüjleri de limitli olacak. Platinyum reaktöründe çalışmalarını durduracak olan İran’ın nükleer tesislerine yeni denetim kurallarıyla geniş erişim sağlanabilecek. İran, uluslararası topluma taahhütlerini yerine getirip getirmediğini denetlemesine izin verecek. Buna karşılık uluslararası toplum tarafından İran’a uygulanan yaptırımlarda da 7 milyar dolarlık bir “hafifletmeye” gidilecek. İran’a altın ve değerli taş satışı da anlaşma kapsamında. ABD Devlet Başkanı Barack Obama, on yıldan bu yana ilk kez İran’ın nükleer programını durdurduklarını söyledi. Anlaşma sonucu İran’a yapılan yaptırımların bir bölümünün kaldırılacağını belirten Obama, 6 aylık sürede taahhütlerin tamamen yerine getirilmemesi durumunda ise eski yaptırımların geri geleceğini ve baskıların artacağını kaydetti. Obama anlaşmanın daha güvenli dünyaya doğru yeni bir yol açtığını belirterek “ABD üzerine düşeni yapacak. Bu anlaşma sadece bir ilk adım” dedi. Önceki gün ikinci turu gerçekleştirilen görüşmelerde AB Dış İlişkiler Temsilcisi Catherine Ashton ile Dışişleri Bakanı Cevad Zarif arasında gerginlikler olduğu ve görüşmelerin “tıkanma noktasına” kadar geldiği bildirildi. Ancak anlaşmanın yapıldığı haberi Ashton’un sözcüsü Michale Mann’ın Ashton’ın ağzından yazdığı tweet ile duyuruldu. Mesajda, “İran’la anlaşmaya varıldı” ifadesi yer aldı. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de anlaşmanın, bölgedeki ABD’nin dostları ile müttefikleri İsrail’i daha güvenli yapacağını kaydetti. ‘Hakkımızı tanıdılar’ Açıklama yapan İran
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, “Dünyadaki büyük güçler, İran’ın nükleer faaliyet hakkını artık resmen tanıdı” diyerek ülkesinin hiçbir zaman nükleer silah üretmediğini söyledi. “Bu başarının arkasında Allah’ın yardımı ve İran halkının desteği var” diyen İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney de İran’ın müzakerelerdeki delegelerini “başarılarından ötürü” kutladı.