DÜNYADA TAKSİCİLERİ ÇOK KIZDIRDI AMA BİZDE KULLANICI MEMNUN Bu ulaşım çok suber!

Öncelikle, Uber nedir? Telefonunuza bir uygulama yüklüyorsunuz. Sonra ya taksi, ya lüks araç ya tekne, ya da kalabalıkların sığabileceği bir araca mı ihtiyacınız var, ona göre istediğinizi çağırıyorsunuz. Nereye gideceğinizi sisteme yazdığınız için soföre anlatmaya, hatta yolda "Nerelisiniz, hükümet kurulamadı" sohbetleriyle bunalmanıza da gerek kalmıyor. Gideceğiniz yerde inerken de kredi kartınızdan para tahsil ediliyor. Kim’in deyimiyle, araç arayanlarla araç sahiplerini buluşturmak üzere çalışan bir sistem Uber. Dünyada 315 şehirde faaliyette. Her ülkede çalışma yöntemi aynı olsa da ülke kanunlarına göre farklılaşabiliyor. Bir yılı aşkın süredir İstanbul’da da Uber araçları dolaşıyor. Bu yaz Bodrum ve Çeşme’de de hizmete giriyorlar. İstanbul’da özel bir de tekneleri hizmete girdi. 

4,4 altı puandaki şoför çalıştırılmıyor

Austin Kim taşımacılık şirketi değil, teknolojik altyapı şirketi olduklarını en başından vurguluyor. Uber’in iş modeli paylaşım ekonomisi. Şoförlerle ortaklık anlaşmaları var. Sadece lisanslı araçlar ve izni olan kişileri kullanıyorlar, kendi personeli yok. Araçların Ulaştırma Bakanlığı’nda gerekli lisans ve izinlerinin olması gerekiyor. Şoförlerle de sabıka kaydı, kaza geçmişi olup olmadığı ve şehir yol bilgisi ölçülerek anlaşıyorlar. Şoförleri "iş ortakları" olarak anıyorlar ki, bazı ülkelerde sorun tam da buradan çıkıyor. Çalışan değil, ortak oldukları için şoförler bordrolu, sigortalı eleman değiller. Peki böyle bir talep yok mu, diye sorduğumuzda “Onların da işine böyle geliyor” diyor Kim. Mesela bir şoför, iki saat boşluğu olduğunda Uber’deki sistemini açarak o boşluğunu değerlendirmiş oluyor, boş boş yollarda gezeceğine müşteri bulabiliyor. 

Şoförler verilen ücretin yüzde 80’ini alıyor. Bir de puan sistemi var. 4.4’ün altına düşen sistemden çıkarılıyor. Kullanıcılar kendilerine kaba davranan şoförleri sistemde puanlayabiliyor. Şoförlerden Serkan Arındı’ya göre 5 puanda kalmak çok zor çünkü örneğin sigara içirtmediği için kendisine bir puan veren bir kullanıcı olmuş. Arındı, taksi şoförlerinin sürekli bir şeyler sormaları, sigara içmeleri, ağır kokular sürmeleri, yol bilmemeleri gibi nedenlerden taksi kullanmak istemeyen insanlarla karşılaştıklarını anlatıyor. Sürekli karşılaştığı bir müşterisi için “Kendisine isimle hitap edip hoşgeldin dediğimiz için ruhu okşanıyormuş” diyor. Genellikle taksicilerle yolları kesişiyormuş, henüz bir rahatsızlık yaşanmamış. 

Taksilerle de çalışıyoruz

İstanbul’da şu ana kadar denk geldiğimizde konuştuğumuz taksiciler, pek de tehlike gözüyle bakmıyorlar Uber’e. Biri, "korsan taksi gibi bir şey" yorumunu yapıyor, bir diğeri "aslında kimin bindiğini bilmek iyi bir şey"diyor. Şimdilik bizim taksiciler kazan kaldıracak gibi değil, nedeni henüz çok da yaygın olmaması olabilir. Taksicilerin ayaklanması gibi durumlara karşı bir strateji var mı? “Yok, çünkü gerek de yok” diyor Kim, “Bizim yaptığımıza işbirliği denmesi daha doğru, sanılanın aksine Uber’le taksi de çağırmak mümkün, sarı taksilerle de çalışıyoruz, sistemimizde onlar da var. Uber’i tanıtmak istiyoruz onlara, beraber çalışabildiğimizi öğrensinler istiyoruz. Lisanssız araç almıyoruz, herhangi bir araç sahibi sisteme katılamaz. Taksicinin gelirini olumsuz anlamda etkilemeden, tam tersine taksicinin gelirini arttırmak da bizim için önemli.”  

DÜNYADA TAKSİCİLERDEN UBER'E ÖFKE

Dünyanın pek çok ülkesinde taksiciler Uber’i haksız rekabete yol açtıkları, işlerini baltaladıkları için ve yasadışı taksicilik yaptıkları gerekçesiyle protesto ediyor. Özellikle de isteyen herkesin kendi aracıyla şoförlük yapabildiği bir hizmet olan UberPop hizmeti yüzünden Uber’i korsan taksicilik yapmakla suçluyor. Almanya, Brüksel ve İspanya’da UberPop hükümet tarafından yasaklandı. Fransa’da aynı hizmet Uber tarafından geri çekildi. Napoli, Milano, Roma, Berlin, Hamburg, Londra, New York, Paris’te taksiciler grev yaptı. Güney Afrika’da Uber yöneticileri, olası saldırılar için şoförlerine koruma tuttu. New York’ta taksiciler araç lisansı için yüklü miktarda para verdiklerini, Uber’in adaletsiz olduğunu söylediler. Taksiciler iki hafta önce Paris’te Uber arabalarını ters çevirdikleri eylemlerde “Defol Uber” yazdılar. Hepsinin talepleri aynı: Uber’in kendileriyle aynı şartlarda çalışması. Bu arada, Türkiye’de UberPop hizmeti olmayacak. 

Seçimlerde ücretsiz hizmet verdiler

İstanbul’da geçen Sevgililer Günü için çiçek gönderme hizmeti sunmuşlar, 7 Haziran seçimlerinde İstanbul’da oy kullananları ve müşahitleri ücretsiz olarak taşımışlar, sistemi o gün 2 bin 400 kişi kullanmış. Son olarak da Ramazan’da kullanıcıları vasıtasıyla Kızılay’a bağış toplamışlar. Bir tona yakın yiyecek bağışı toplayarak Kızılay’a göndermişler. “Kişi taşımacılığıyla sınırlı değiliz, bizi bir platform gibi düşünün, bugün bir yolcu da taşıyabiliriz, ertesi gün çiçek de, yemek de” diyor Kim. İstanbul’daki kullanıcılarının yüzde 40’ı turist. Turistler açısından kullanılması mantıklı çünkü döviz çevirmek ya da yol tarif etmeye gerek kalmıyor.