Ekmek aslanın ağzında

Yıllarca artan yoksulluk karşısında gıda harcamalarından kesip ekmek tüketimini artıran vatandaş için artık ekmek de lüks haline gelmeye başladı. Son bir yılda döviz kurundaki artış ve ithalata bağımlılığın etkisiyle girdi fiyatları artan gıda ve tarım ürünleri içinde ekmeğin hammaddeleri olan maya ve un da nasibini aldı. Buna göre, mayanın fiyatı 2017 Temmuz’undan 2018’in Temmuz’una kadar geçen bir yıllık dönemde yüzde 25, aynı dönemde unun fiyatı da yüzde 30 artınca, ekmeğe bir haftada iki zam birden geldi.

3 gün önce yalnızca İstanbul’da 25 kuruş zam yapılan ekmek, 1.25 TL’den 1.50 TL’ye çıkmıştı. Dün itibarıyla da Türkiye genelinde fiyatının yüzde 15 artacağı duyurulan ekmeğin 250 gramı İstanbul’da 1.75 TL’ye, Türkiye genelinde ise 1.50 TL’ye çıkacak.

Yüzde 6’sı ekmeğe

Son zamdan önce günde bir ekmek tüketenlerin yıllık ekmek harcaması 456.25 TL iken, son zamla birlikte bu harcama 547 TL’ye çıkacak. Günde en az iki ekmek tüketen ailelerin yıllık ekmek harcaması ise 912.5 TL’den 1.095 TL’ye yükselerek, 182.5 TL artmış olacak. Bu artış yalnızca İstanbul için düşünüldüğünde her gün 1.75 TL’den alınan iki ekmeğin yıllık faturası, ailelere 1277.5 TL’ye mâl olacak. Buna göre, asgari ücretle geçinen bir ailenin 1.75 TL’den günde iki ekmek aldığı düşünülürse, yıllık maaşının yüzde 5.91’ini ekmeğe yatırdığı söyleyenebilir.

Diğer yandan Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, son 10 yılda ekmeğin kilogram fiyatının yüzde 180 arttığı görülüyor. Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, son yapılan yüzde 15’lik zamla birlikte ekmek fiyatlarının kilogram başına 5.75 TL’yi geçmeyeceğini belirtse de geçen yıl temmuz ayında kilogram fiyatı 4.1136 TL olan ekmeğin fiyatı, bu yılın aynı ayında 5.7500 TL’ye yükselerek yalnızca bir yılda yüzde 41 artmış oldu.

Enflasyonu artıracak

Ekmek fiyatları enflasyona etkisi nedeniyle ekonomistler tarafından yakından izleniyor. Yapılan hesaplamaya göre, ekmekteki son yüzde 15’lik zam, manşet enflasyona yaklaşık 0.3 puan artıracak.

Simit de zorda

Maliyetlerdeki artış yalnızca ekmeği değil, simidi de vurdu. Önceki gün patlak veren, susamın kilo fiyatının bir yılda yüzde 76.4 artarak 12 TL’ye çıkmasına neden olan sebepleri, İstanbul Tüccarlar Kulübü Derneği Başkanı İlker Önel şöyle sıraladı:

-Kur etkisi: Önel’e göre susam fiyatlarındaki tırmanışta etkili olan en önemli faktör dolar/TL kurundaki dalgalanmalar. Yılbaşından bu yana Türk Lirası’nın dolar karşısında yüzde 25 ila 27 değer kaybetmesinin ardından, fiyatlara en büyük etki kur tarafında gerçekleşti. Aralıkta kilogramı 9 liradan satılan simitlik susam, bugünlerde 11.50-12 lira seviyesinde satılıyor.

-Girdi maliyetleri: Önel, enflasyon sebebiyle artan enerji fiyatları, finansman giderleri, vergi ve benzeri maliyetlerin imalatçının giderlerini yüzde 15 civarında artırdığını söylüyor