Kıdem tazminatının fona devri gündemde

CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, “24 Ocak kanunları ve 1980 Askeri darbesinden sonra bile kıdem tazminatı hakkına dokunulmamıştır. İktidarın ve iş çevrelerinin sürekli olarak kaldırılmasını veyahut işverenden yana bir düzenleme ile kıdem tazminatı hakkının budanması istemesi işçilerin 82 yıllık kazanımını ve birikimini yok edecektir” değerlendirmesini yaptı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Emek Büroları Genel Koordinatörü Ağbaba, son dönemde tartışılan kıdem tazminatı konusunda bir rapor hazırladı. Ağbaba, yayımlanan 2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Programı’na göre gelecek yıl bireysel hesaba dayalı bir kıdem tazminatı sisteminin hayata geçirileceğini ifade etti. Ağbaba, program kapsamında kıdem tazminatının fona devredilmesinin gündeme gelebileceğini belirterek, “Kıdem tazminatının ülkemizde işçiler adına 82 yıllık tarihi bulunmaktadır. Kıdem tazminatının olası bir değişiklik ile fona devredilmesi işçilerin tamamen güvencesiz ve savunmasız bırakılması anlamına gelecektir” değerlendirmesini yaptı.

Ağbaba hazırladığı raporda kıdem tazminatı uygulamasıyla ilgili şu bilgilere yer verdi:

- Kıdem hakkı, 1936’dan beri işçiler adına gelişerek devam etmiştir.

- Kıdem tazminatı, 1936'da 5 yıllık kıdemi olan işçiler için her bir tam yılda 15 günlük ücret tutarında hesaplanmaya başlanmıştır. 1950'de 5 yıllık kıdem şartı 3 yıla indirilmiştir. 1952'de emekli olanların kıdem tazminatından yararlanma hakkı getirilmiştir.

- 1967'de işçinin ölümü halinde mirasçısına kıdem tazminatı ödeme hakkı getirilmiştir. 1975'te kıdem tazminatı hakkı için gerekli olan 3 yıllık süre 1 yıla indirilmiş ve kıdem tutarı hesaplaması ise 15 günden 30 güne çıkarılmıştır.

- İktidar son yıllarda kıdem tazminatının fona devredilmesi ve devletin yüzde 8,33 olan katkısını yüzde 3 oranına indirmek için çalışmalar yapmaktadır.

- Fona devredilmesi durumunda kıdem tazminatı gün sayısı yarı yarıya düşecek ve bu şekilde kıdem tazminatında hak edilen ücrette yarı yarıya düşecektir.

152 ülkede uygulanıyor

Raporda dünya genelinde kıdem tazminatı uygulamalarına ilişkin çeşitli veriler de yer aldı. Buna göre zorunlu kıdem tazminatı uygulaması olan ülke sayısı 152, yarı zorunlu kıdem tazminatı uygulaması olan ülke sayısı ise 18. Kıdem tazminatı olmayan ülke sayısı ise 13. Birçok Avrupa ülkesinde kıdem tazminatı hakkı işçiler lehine garanti altına alınmış durumda.

‘İlk kez budanacak’

Ağbaba, Türkiye’de kıdem tazminatı hakkının 1936’dan bugüne kadar işçiler lehine gelişerek devam ettiğine dikkat çekerek, “Ülkemizde neoliberal piyasacı anlayışın başlangıcı olan 24 Ocak kanunları ve 1980 askeri darbesinden sonra bile kıdem tazminatı hakkına dokunulmamıştır” dedi. Ağbaba, iktidarın ve iş çevrelerinin sürekli olarak kaldırılmasını ya da budanmasını istemesinin işçilerin 82 yıllık kazanımını ve birikimini yok edeceğini kaydetti.