Hesaplanmış zafer

17 Ağustos1922 Perşembe günü Ankara’dan ayrıldı ve Konya üzerinden cepheye gitti. Orduyu Büyük Taarruz’a hazırlarken, kötümser muhalefeti yatıştırmak için kısa bir süre önce cepheden Ankara’ya gelmişti.

Yayınlanma: 29.08.2019 - 20:55
Abone Ol google-news

 Cepheye gidip geldiğini, gizlilik gereği çok az insan biliyordu. İstanbul gazetelerine ve yabancı haber ajanslarına, sürekli olarak, ordunun saldırıya henüz hazır olmadığı söylentisi yayılıyordu. Çankaya’daki nöbetçiler kimseyi içeri sokmuyordu. “Gazi’nin işi vardı!” Gazeteler, onun ertesi gün “Çankaya’da bir ziyafet vereceğini” yazmıştı.
Ordusuna o denli güveniyordu ki, zaferi kesin gören bir ruh sağlamlığı içindeydi. Ankara’dan ayrılacağı akşam, Keçiören’de yakın arkadaşlarıyla birlikteydi. Bunlardan biri, “Paşam, ya başaramazsanız?” dediğinde, “Ne demek istiyorsun? Taarruz emrini aldığınızda hesap ediniz. On beşinci gün İzmir’deyiz” yanıtını almıştı. Zaferden sonra Ankara’ya döndüğünde, o gece beraber olduğu arkadaşlarına, “İzmir’e on dört günde girdik. Bir günlük yanılgım var, ama kusur bende değil, Yunanlarda” diyecektir.

Saldırı savaşı
Yunanlar, ana saldırıyı geniş boyutlu yığınak yapılan Kuzey’den, Eskişehir’den bekliyordu. Düşüncelerinde haklıydılar. Türk ordusunun ana gövdesi oradaydı. İngiliz istihbaratçıları, “bölgedeki Türk birliklerinin yoğun bir hareketlilik içinde” olduğunu bildiriyordu.
Ancak, o İzmir demiryoluna hâkim durumdaki Afyon’a saldırmaya karar vermişti. Yunanlar bu bölgeyi o denli iyi tahkim etmişlerdi ki, İngiliz mühendisleri burayı, Fransızların Almanlara karşı on ay direndikleri Verdun savunma hattına benzetiyordu.
Bir ay boyunca, ordunun büyük bölümünü, belli etmeden Güney Cephesi’ne çekmeyi başardı. Birlikler, geceleri, kimi zaman düşmanın birkaç yüz metre yakınından sessizce geçerek, gündüzleri keşif uçaklarından gizlenip, köylerde ya da ağaç altlarında dinlenerek Afyon Ovası’na kaydırıldı.
Ana saldırıya kısa bir süre kala, Eskişehir yönünde göstermelik oyalama saldırısı, Aydın yönüne doğru yanıltıcı bir süvari harekâtı yaptırdı. Sınırlı uçak sayısına karşın, pilotlara düşman uçaklarının ne pahasına olursa olsun Türk cephesi üzerine sokulmaması buyruğunu verdi. Eğitimleri bile tamamlanmamış Türk pilotlar, bu buyruğu şaşılacak bir başarıyla yerine getirdi ve düşman uçaklarını cephe sahasına sokmadı.
25 Ağustos akşamı, Anadolu’nun dış dünyayla haberleşmesini tümüyle kesti. Amacı, savaşı bir tek darbeyle bitirmekti. Sabah güneş doğarken hücum buyruğunu verdi ve çok kanlı bir savaş başladı. Sabah dokuz buçukta yani birkaç saat içinde, iki tepe dışında tüm hedefler ele geçirilmişti. Ani vuruş tam olmuştu. Yunan ordusunun yapacak bir şeyi kalmamıştı.

Dört günde bitirilen savaş
Dört gün sonra, 30 Ağustos’ta, büyük saldırı tamamlandığında, Anadolu’daki Yunan ordusunun yarısı, yani yüz bin asker yok edilmiş ya da esir alınmıştı. Ordu Komutanı General Trikopis, karargâhıyla birlikte tutsak edilmişti. Ordunun diğer yarısı köyleri, kentleri, ekinleri yakarak erkek, kadın, çocuk, önüne gelen herkesi öldürerek bir sürü halinde İzmir’e doğru kaçıyordu.
İtilaf Devletleri, 4 Eylül’de gönderdikleri bir telgraf yazısıyla, İzmir konsoloslarının Mustafa Kemal’le görüşmek için yetkili kılındığını, görüşmenin nerede ve ne zaman yapılabileceğini sordu. Amaçları, ateşkes sağlayarak Yunan ordusunun yok olmasını önlemekti. Alaycı bir yanıt verdi. Konsoloslarla, 5 gün sonra 9 Eylül günü Nif’te (Kemalpaşa) görüşebileceğini bildirdi. Bu konuda daha sonra şunları söyleyecektir: “Ben, dediğim gün gerçekten Kemalpaşa’da bulundum. Ancak görüşme isteyenler orada değildi.”
Kaçış durumundaki Yunan çekilişi bir hafta sürdü. Bu bir hafta, Batı Anadolu’nun uzun tarihi içinde yaşadığı, her halde en kanlı haftaydı. Yunan askerleri, önlerine çıkan bütün canlıları, hareket eden her şeyi öldürüyordu. Türk ordusu, “kızıl bir ölüm alevi gibi” bütün Batı Anadolu’yu kan ve ateşe boğan Yunan birliklerinin önüne geçmek, vahşeti durdurmak için hızla ilerliyor, Yunan ordusu ise işlediği suçlardan kurtulmak ister gibi kaçıyordu.

Yunan vahşeti
Afyon-İzmir arasındaki 350 kilometre adeta bir sürek avı alanı haline gelmişti. Türk piyade birlikleri, aşırı sıcak altında zaman zaman koşuyor, cinayetleri önlemek için kimi zaman verilen emirleri bile duymuyordu. Ancak bütün çabasına karşın, yol üzerinde dumanları tütmekte olan kent ya da köylerin yıkıntılarına yetişebiliyorlardı. Uşak’ın üçte biri yok olmuş, Alaşehir’den geriye, dağın yamacında yanık bir çukurdan başka bir şey kalmamıştı. Tarihi kent Manisa’nın, on sekiz bin yapısından yalnızca beş yüzü ayakta kalmıştı.
31 Ağustos’ta Uşak, 2 Eylül’de Alaşehir, 5 Eylül’de Turgutlu, 6 Eylül’de Manisa yakıldı. Türk ordusu, bütün çabasına karşın, birer gün arayla bu kentlere yetişti. 4 Eylül’de Söğüt, Buldan, Kula, Alaşehir; 5 Eylül’de Bilecik, Bozüyük, Simav, Demirci, Ödemiş, Salihli; 6 Eylül’de Akhisar ve Balıkesir; 9 Eylül’de İzmir, 10 Eylül’de Bursa kurtarıldı.
Yunan askerleri, aldıkları emre uyarak Hıristiyan aileleri de önlerine katıp götürmüş, Türklerin elinde tek bir sağlam dam bırakmamak için evlerin tamamına yakınını yok etmişti. Dizginlenmeyen bir kin ve düşmanlık içinde, denetlenemez bir vahşetle yakma, yıkma, yağma, ırza geçme, hepsini yapmışlardı.
İngiltere Yüksek Komiseri Rumbold, İzmir konsolosundan aldığı rapora dayanarak Lord Curzon’a, “birbirlerini bile parçalayacaklar. Yaşananlar, insanı tiksindiren bir barbarlık ve canavarlık rekorudur” diyordu.
Uygulanan vahşet o denli insanlık dışıydı ki yuvaları yakılan ana baba, kardeş ya da çocuklarını yitiren Türk halkı, çaresiz bir öfke içinde büyük bir acı yaşıyordu. Her zaman sevecen, yumuşak yürekli ve merhametli Anadolu kadınları, esir kafilelerinin peşine düşüyor, Türk askerlerine “hiç olmazsa birini verin, öldüreyim” diye yalvarıyordu.
8 Temmuz 1920’de, Bursa’nın işgali nedeniyle Meclis kürsüsüne örtülen ve ancak kurtuluştan sonra kaldırılmasına karar verilen siyah matem örtüsü, Bursa’nın kurtuluşuyla tamamlanan büyük zaferden sonra 11 Eylül 1922’de duygulu bir törenle gözyaşları arasında kaldırıldı.


Cumhuriyet Tatil Otel Rezervasyon

En Çok Okunan Haberler