Bir karenin 100 yıllık hatırı var

Bünyesinde bir sinema salonu bulunduran ilk sanat müzesi sıfatıyla, kapılarını 11 Aralık 2004’te açan İstanbul Modern (İM), Türk sinemasının 100. yıldönümü anısına İM Sinema Direktörü Müge Turan ve araştırmacı-yazar Gökhan Akçura imzasıyla “Yüzyıllık Aşk: Türkiye’de Sinema ve Seyirci İlişkisi” isimli sergiyi meraklıların ilgisine sundu.

Bir sosyal fenomen olarak sinema sanatının izleyici üzerindeki kültürel ve psikolojik etkilerini, müze direktörü Levent Çalıkoğlu’nun deyimiyle sinemaların ‘bireyin varoluşu ve Türkiye’nin modernleşme sürecindeki etkilerini’, ‘fanatiklik’ ve koleksiyonerlik gibi başlıklar altında büyüteç altına alan sergi, 4 Ocak’a kadar izlenebiliyor.

Adına özel bir internet sitesi de hazırlanan ve beraberinde bir grup Türk film yönetmeninden 5 filmlik özel bir kısa film programını da getiren sergi, taş plaklarda kalmış film müziklerinden Türkan Şoray, Filiz Akın ve Yılmaz Güney’e üç ayrı sinemasever (Pınar Çekirge, Metin Şamdan ve Vadullah Taş) üzerinden odaklanılan özel bölümlere kadar geniş bir içerik vaat ediyor.

Girişinde eski dönemin ‘Sinema Feneri’ isimli ışıklı sunum tasarımlarından ilham alınan sergide yer alan ‘Seyirci Mabetleri: Sinemalar’ başlıklı bölümse sayıları giderek azalan nostaljik salonlara dramatik bir gönderme ile bu dönemin geride bıraktığı el ilanları, lobi kartları, promosyon resimler, özel gala fotoğraf ve davetiyeleri, bilet örnekleri ve giriş kartlarıyla zenginleşiyor.

Gökhan Akçura, eski sinema dergilerinin özgün nüshalarını da kapsayan sergi üzerine yaptığı konuşmada, özellikle sinema salonlarının sık olduğu Beyoğlu’ndaki film izleyicilerinin, o dönem nüfusu da oldukça görünür düzeyde bulunan Müslüman olmayan azınlık mensupları ile Levantenlerden oluştuğuna ve bugüne kadar bu tür projelerde seyirci ve sinema ilişkisine hiç değinilmemiş olduğuna dikkat çekti.

İM Sinema Direktörü Turan ise sergi bünyesinde özel fotoğraf koleksiyonlarından, imzalı sinema yıldızı fotoğraflarına ve hatıra defterlerine kadar birçok unsuru izleyiciyle paylaştıklarının altını çizdi. İstanbul’la ilgili filmlerin ayrı bir başlık altında İM’deki salonda izlenebileceği sergi ayrıca, Türk sinemasından 50 ayrı filmden derlenmiş ve içinde ‘sinema sahnelerinin’ bulunduğu büyük bir ‘kolaj-film’le de göz dolduruyor.