Siyaset Haberleri

MHP'ye sunulan teklifin detayları: Yüce Divan neredeyse imkansız

MHP’ye sunulan anayasa değişikliği taslağının detayları ortaya çıktı. MHP’ye iletilen teklif, “hükümet yetkilerini belirleyen” 14 maddeden oluşuyor. Teklifte sistem olarak “tam başkanlık” önerilirken “başkan” ifadesi yerine “Türkiye’deki siyasi konjonktüre uyum için” “cumhurbaşkanı” ifadesi yer alıyor ve kabineyi cumhurbaşkanı belirliyor. Teklife göre, Cumhurbaşkanının denetimi soruşturma komisyonu kurulması yöntemiyle olacak. TBMM’de cumhurbaşkanına soruşturma açılması için 367, Yüce Divan’a sevk için de 413 oy gerekecek.

Yayınlanma: 16.11.2016 - 05:23

Güncelleme: 16.11.2016 - 05:39

AKP, başkanlık sistemi değişikliğini öngören anayasa değişikliği teklifini MHP’ye iletti. MHP’ye iletilen teklif, “hükümet yetkilerini belirleyen” 14 maddeden oluşuyor. 14 maddede ise sistem olarak “tam başkanlık” önerilirken, “başkan” ifadesi yerine “Türkiye’deki siyasi konjonktüre uyum sağlaması açısından” “Cumhur -Başkan” ifadesi yer alıyor. Getirilen teklifte kabineyi Cumhur-Başkan belirliyor. Teklifin 2019’da yürürlüğe gireceği öngörülürken, 2019’a kadar da Cumhur-Başkan’ın görevler ve yetkilerinin de artacağı ifade ediliyor. AKP’nin, sistem değişikliğinin 2019 Ağustos ayında yapılacak seçimlerde uygulanması, ancak geçici maddelerle Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bu yıla kadar partisiyle bağının yeniden sağlanması, bakanları ataması ve Bakanlar Kurulu toplantılarına başkanlık etmesini istiyor.

AKP böylece, 2019 yılına kadar geçecek 2.5 yıllık süre ile birlikte 5+5 sistemiyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2029 yılına kadar Cumhurbaşkanı olarak görev yapmasını sağlamayı planlıyor. Geçici maddelerle ilgili içerik MHP ile yapılacak görüşmelerde netleştirilecek.

Vekil sayısı artabilir

AKP’nin, iki parti arasında oluşturulan komisyonda ‘Cumhur-Başkanlığı’ adıyla getirilecek ‘başkanlık’ sistemiyle ilgili maddelerin dışında bazı düzenlemeleri de gündeme getirmesi bekleniyor. Bunlar arasında milletvekili sayısının 550’den 600’e çıkarılması, yedek milletvekilliği sisteminin getirilmesi yer alıyor.

AKP’nin teklifi üzerine AKP ile MHP arasında bir komisyon kuruldu. Komisyonda AKP adına çalışmaları Abdülhamit Gül, MHP adına ise Mehmet Parsak yürütecek. MHP’nin “hassasiyetlerinin” de masaya yatırılacağı çalışma sonrasında teklife getirilen itirazlar ise komisyon gündemine de sunulacak. Bu noktada MHP’nin özellikle “tam yetkilerle donatılmış bir Cumhurbaşkanlığına karşı çıkacağı” ifade ediliyor.

Yüce Divan Neredeyse İmkansız

‘Başkanlık ile cumhurbaşkanlığı karması’ olarak nitelendirilen sistemde bakanlar dışarıdan atanacak. Cumhurbaşkanının iki yardımcısı olacak. Cumhurbaşkanı, Anayasa Mahkemesi ve HSYK üyelerinin yarısını atama hakkına sahip. Meclis’te cumhurbaşkanına soruşturma açılması için 367 oy gerekecek.

Hürriyet’in haberine göre; AKP, hafta sonu revize ettiği mini anayasa paketini MHP’ye ulaştırdı. MHP’ye gönderilen metnin geçici maddelerle birlikte 29 madde olduğu öğrenildi. AKP’nin bilinen önerilerinin ‘format atılmış’ haline benzeyen çalışmada, iki turlu başkanlık seçim sistemi ve 2019’da seçim öngörüldü. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’ye ulaştırılan ve onun da üzerinde çalışarak öneri geliştirmesi için Afyon Milletvekili Mehmet Parsak’a ilettiği ‘başkanlık paketi’ büyük sürprizler içermiyor. Paketin ana hatları şöyle:

5’ER YILLIĞINA 2 KEZ
Paket, tek Meclis ve üniter yapı üzerine kuruldu. İki turlu cumhurbaşkanlığı seçimi öngörüldü. Cumhurbaşkanı 5’er yıllığına iki kez seçilebilecek. Cumhurbaşkanlığı için Meclis’te temsil edilen partiler aday gösterebilecek. Parlamento dışı belli oy almış partiler ve vatandaşların belli imza oranıyla aday göstermesi de alternatif olarak metinde yer aldı. AKP’nin kendi taslağında dışarıdan aday gösterme alternatif değil, kesin hükümdü.

YARDIMCI SAYISI 2’YE ÇIKARILDI
AKP’nin MHP’ye sunduğu metindeki diğer farklı nokta cumhurbaşkanına 2 yardımcı oldu. Şimdiye kadarki başkanlık sistemi önerilerinde tek başkan yardımcısı planlanırken, bu metinde 2’nci başkan yardımcısı alternatif olarak önerildi.

KARARNAME YETKİSİ AYNI
Taslağa göre, bakanlar dışarıdan atanacak. AKP’nin taslağında bakan atanan milletvekilinin istifa etmesi gerekiyor. Cumhurbaşkanı yürütmenin alanına giren konularda kararname çıkartabilecek. Temel hak ve hürriyetleri düzenleyen alanlarda kararname çıkartılamayacak. Geçiş hükümlerine göre değişiklik referandumda kabul edilse bile 2019 yılına kadar seçim olmayacak. Ancak mevcut cumhurbaşkanı düzenleme ile kendisine verilen ‘sınırlı’ yetkileri kullanacak.

REKTÖRLERİ DE ATAYACAK
Cumhurbaşkanı, HSYK ve Anayasa Mahkemesi üyelerinin yarısını atayacak. Diğer üyeler Meclis tarafından seçilecek. Rektörler yine cumhurbaşkanı tarafından atanacak.

YÜCE DİVAN’A SEVK İÇİN 413 OY
Cumhurbaşkanının denetimi soruşturma komisyonu kurulması yöntemiyle olacak. TBMM’de cumhurbaşkanına soruşturma açılması için 367, Yüce Divan’a sevk için de 413 oy gerekecek. AKP’nin denetime ilişkin maddesi, MHP’den gelecek öneriye bağlı olarak oranlar ve soruşturma komisyonu kurma yöntemi açısından değişebilecek.

İDAM AYRI DÜZENLEME
AKP’nin MHP’ye ulaştırdığı metinde idam cezası bulunmuyor. İdam cezasının tek maddelik ayrı bir metin olarak MHP’ye önerileceği belirtildi.