Trans yağ kalbe zarar

Doğal bir yağ türü olmayan trans yağ, bitkisel yağa “hidrojen eklenmesiyle elde edilen yağ olarak biliniyor. Bu yağlar kötü kolesterolü (LDL) yükseltiyor, iyi kolesterol (HDL) düzeyini düşürüyor, kalp krizi, felç, damar tıkanıklığı gibi pek çok ciddi hastalığa neden oluyor. Uzmanlar, özellikle günümüzde hazır yiyeceklerin artmasıyla beraber trans yağ tüketiminin de oldukça arttığını belirterek, cips, hazır kurabiye, kek, çikolata ve pastane yiyeceklerini tüketmenin zararlarına dikkat çekiyor ve ekliyor: “Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2019-2023 yılları arasında trans yağların tamamen kaldırılmasını hedefliyor. Ülkemizde de bu yönde adımlar atılmalı. Türk Kardiyoloji Derneği ile Sağlığa Evet Derneği iş birliği ile “Trans yağa hayır” kampanyası başlattık. ”

DSÖ günlük trans yağ tüketim miktarının günlük enerji ihtiyacının yüzde 1’ini geçmemesini tavsiye ediyor. Buna karşılık 3 kurabiyede 2 gram, 1 kaşık margarinde 2 gram, 1 gofrette 3 gram, küçük paket patates cipsinde 3 gram trans yağ bulunuyor. Trans yağların yüksek oranda tüketilmesinin herhangi bir sebebe bağlı ölümleri yüzde 34, kalp damar hastalığına bağlı ölümleri yüzde 28, kalp ve damar hastalığını yüzde 21 oranında artırdığı belirtiliyor.

540 bin ölüm nedeni

Endüstriyel olarak üretilen trans yağların dünyada her yıl 500 bin ölüme yol açtığı tahmin ediliyor. Trans yağ konusunda harekete geçen DSÖ, ülkelere endüstriyel olarak üretilmiş trans yağların gıda sektöründen uzaklaştırılmasına yönelik yöntemler içeren “Replace- Yerine Koy” projesini hayata geçirdi. Proje toplumda yağlar hakkında farkındalık oluşturmak ve kullanımının azaltılmasını hedefliyor. Ülkemizde de Türk Kardiyoloji Derneği ile Sağlığa Evet Derneği işbirliği ile “Trans yağa hayır” kampanyası başlattı.

Kızartma yağındaki tehlike

İzmir Tepecek Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Kliniğinden Doç. Dr. Öner Özdoğan, tükettiğimiz trans yağların yüzde 79’unun pasta, kurabiye, kraker gibi yiyeceklerin içeriğinde bulunan margarin, kızartma, salata sosu, çorba, bulyon tabletler ve şekerlemelerle alındığını belirterek “Bunlar yapay trans yağ kaynaklarıdır. Bunun dışında tükettiğimiz et, süt ve süt ürünlerinin içinde de az da olsa trans yağ bulunur. Bunlar doğal trans yağ kaynakları. Her ikisi de sağlığa zararlıdır” diyor. Kızartmada kullanılan bitkisel yağların da düşük oranda trans yağ içerdiğini söyleyen Özdoğan, kızartma yağını tekrar tekrar kullanmanın, kansere kalp hastalıklarına davetiye çıkardığını, bu nedenle rengi bulanıklaşan ve koyulaşan yağın daha tehlikeli hale geldiğini söylüyor. Trans yağlara, daha ucuz ve kolay elde edilmesi, uzun süren raf ömrü gibi ekonomik nedenlerle ihtiyaç duyulduğunu dile getiren Özdoğan, özellikle tekrar kullanıma elverişli olması nedeniyle restoran ve fast food dükkânlarında trans yağların tercih sebebi olduğunu kaydediyor. Özdoğan, özetle şunları söylüyor: “Trans yağ çeşitleri margarin, pasta, kurabiye, kraker, kızartılmış yağlar, salata sosları, çorbalar, bulyon tabletleri, şekerlemelerdir. Bir sofra kaşığı tereyağında trans yağ oranı 0.3 gram iken margarinde 2.1 grama çıkmaktadır. Amerikan Kalp Derneği’ne göre günlük 2.5 gramdan fazla trans yağ alınmamalıdır. Bilimsel çalışmalara göre günde 5 gram trans yağ, kardiyovasküler hastalık riskini yüzde 25 artırıyor. Alınan her gram ile KVH riski yüzde 5 artıyor.”

Ani ölüm riski artar

Türk Kardiyoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Nurcan Arat ise trans yağ adı verilen işlem görmüş katı yağların damarların hücre yapısını bozduğunu, bu nedenle ani ölüm riskini artırdığını vurguluyor. Arat, trans yağın kardiyovasküler hastalıklara, Tip 2 Diyabet gelişimine, insülin direncine, metabolik sendroma, bazı kanserlere, gebelik süresinin kısalmasına, preeklampsi (gebelikte yüksek tansiyon) riskine, bebeklerde görme ve santral sinir sistemi gelişimine, çocuklarda alerjik hastalıklara, cinsel işlev bozukluklarına yol açabileceğini de anlatıyor. Arat, ayrıca trans yağ ve obezite ilişkisine değinerek “Trans yağ alımı diğer kaynaklarla kıyaslandığında daha fazla kilo alımına sebep olmaktadır” değerlendirmesini yapıyor.