‘Ölümcül hastalıklara kalkan oluyor’

Yetişkinlerin aşılanma oranları ülkemizde halen istenilen seviyelerde değil. Oysa aşılarla pek çok hastalıktan kurtulmak mümkün. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esin Şenol, erişkin aşılarının özellikle 50 yaş ve üzeri hastalarda ölümcül hastalıklara karşı bir koruma sağladığını belirterek “Zatürree aşısının Türkiye’de uygulanma oranı yaklaşık yüzde 1’lerde. Eğer aşılar istenilen düzeyde yapılırsa her yıl dünyada gripten ölen 500 bin insanın yüzde 80’i, zatürreeden ölen 3-4 milyon insanın da 3’te biri ölmez” dedi. Prof. Şenol ile erişkin aşılamaları ve sorunlarını konuştuk.

‘Farkındalılık yeterli değil’

*Ülkemizde erişkin aşılamalarındaki en büyük sorun nedir?

En büyük sorun hem erişkin bakımıyla ilgilenen hekimlerin, hem de erişkinlerin kendilerinin bir aşı gereksiniminin farkında olmamaları.

*Erişkinlere hangi aşılar uygulanıyor?

Aslında çocukluk çağında yapılan bütün aşılar eğer eksiklik varsa erişkinde tekrarlanmalı. Erişkin aşıları, grip, zatürree, zona ve tetanos aşılarıdır.

*Erişkin aşılarının yapılmaması ne gibi sonuçlar doğurur?

Erişkin aşıları özellikle 50 yaş ve üzeri hastalarda ölümcül hastalıklara karşı bir koruma sağlıyor. Mesela Avrupa’da inanılmaz bir rakam var yılda 3-4 milyon kişi zatürreeden ölüyor. Bu ölümler aslında önlenebilir. Dünyada gripten ölenlerin en aşağı yüzde 60-80’i aşılama yapılsa önlenebilir. Gripten ölümlerin yüzde 80’i 65 yaş üzerinde ve bunların en az yüzde 80’i yine önlenebilir. Trafik kazalarından daha ölümcül rakamlardan söz ediyorum net olarak. Dolayısıyla bütün bu önlenebilecek ölümler farkındalık eksikliği ve gereksiz ve spekülatif tepkiler nedeniyle tek bir enjeksiyonla, iki kuruşa önleyeceğimiz şey için ya binlerce lira harcamamıza ya da kişilerin sakat kalmasına ve ölmesine neden oluyor.

*Dünyayla Türkiye’yi karşılaştırdığınız zaman durumlar nasıl?

Çocukluk çağı aşılamalarında Türkiye çok başarılı, dünyayla eşit gidiyor ve pek çok aşıyı da ekleyerek tamamen dünya standartlarını yakaladı. Ama erişkin aşılamasında çok iyi olduğumuzu söyleyemeyeceğim. Sağlıklı yaşam koşullarını rapor eden kuruluşların söylediği şu var. Dünya nüfusu yaşlanıyor, o yaşlanan nüfusun fonksiyonel yaşlılar olabilmesi aşılarla çok yakın ilişkili. Bu nedenle de bir toplumda grip ve zatürree aşılarının en az 65 yaş üzerindekilerin yüzde 90’ına yapılmış olmasını öneriyorum. Bizdeki rakamı söyleyeyim toplam satılan grip aşısı nüfusun yüzde 3’üne tekabül ediyor, inanılmaz kötü rakamlar Türkiye’de.

 ‘Bebeği sakat bırakabilir’

*Buradaki hafifletici durum gribin önemsenmemesinden mi kaynaklanıyor?

Evet, gribin öldürücü bir hastalık olduğunu bilmiyorlar. Bir gebe grip geçirdiğinde bebeğinin sakat kalma riski olduğunu, o gebeyi öldüreceğini bilmiyorlar. İspanyol gribi 50 milyon kişiyi öldürdü. Birinci Dünya Savaşı’ndan çok insan öldü.

*Farkındalığı artırmak içinm önereceğiniz bir şey var mı?

Aslında hekimlere çok görev düşüyor. Biz de Klinik Mikrobiloyoji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği olarak kendi branştaşlarımızın ve ilgili paydaşların aile hekimleri ve ilgili derneklerin farkındalığını artırmaya yönelik her sene eğitimler yapıyoruz ve bilgi içeren dokümantasyonlarla farkındalıklarını artırmaya çalışıyoruz. 65 yaş üstü nüfus bugün itibarıyla ülke nüfusunun yüzde 10’unu karşılıyor yani 6-8 milyon arasında ve katlanarak artıyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 65 yaş için genç ileri yaş,. 65-75’e genç-ileri yaş, 75-85 orta, ondan sonra ileri yaş dedi. 2050 yılında dünya nüfusunun çok büyük bir bölümünde her 10 kişiden 1 kişi 65 yaş üstünde olacak.

Mülteciler ve aşılama

*Mülteci ve göçmen sorunu artık dünyanın ve ülkemizin de içinde olduğu bir durum. Bu gruplarla ilgili aşılama oranlarında ne durumdayız?

Suriye’deki sağlık sistemi çok iyi aslında, göç yollarında kaybedilmiş süreçler hariç. Aşı programları dünyayla koşut aslında ama yollarda kaybettikleri bir sürü şey var. Avrupa’da her kızamık salgını çıktığında ‘Suriyeli mülteciler mi?’ diyorlar. Hayır aşı karşıtları bu salgınların nedeni kendileri. Grip ve zatürree ölümcül hastalıktır. O nedenle aşıları da son derece etkin bir yöntemdir. Tetanos aşısı ayağa iğne batınca yapılan bir aşı değildir, her erişkinin 10 yılda bir yaptırması gereken bir aşıdır.