Ulusal güvenlik mi ifade özgürlüğü mü?

Seksenli yılların başında bir mühendis 3D yazıcı fikrini ortaya attığında muhtemelen böyle bir geleceği öngörmüyordu. Bilgisayarda hazırlanan tasarımların üç boyutlu nesnelere dönüştürülmesini sağlayan 3D yazıcılar, bir endüstriyel robot olarak büyük şirketlerin laboratuvarlarında yerini aldı. Halka inebilmeleri ise 2010 yılında gerçekleşti. Fiyatları 20 bin dolardan bin dolara kadar inen yeni nesil 3D yazıcılar, yiyecek veya insan uzuvları gibi çığır açan objelerin üretimine imkan veren bir hale de geldi. 

2013 yılının mayıs ayında ise Defense Distributed adlı kâr amacı gütmeyen kuruluş, bu yazıcılarla üretilmiş bir tabancayı tanıttı. 16 parçasından 15’i plastik olan bu silahın videoları internette bolca paylaşıldı, ancak tek paylaşılan bu değildi. Kuruluşun kurucusu Cody Wilson, The Liberator adlı silahın ayrıntılı tasarımını da web sitesine koymuştu. Üç gün sonra ABD Dışişleri Bakanlığı planların internetten kaldırılmasını istediğinde, yaklaşık 100 bin kez indirilmişti.

X-RAY TESPİT EDEMİYORSA YASAK

Tek bir çivi dışında tamamen plastikten üretilen The Liberator’ın güvenlik cihazlarından uyarı vermeden geçmesi, ABD’nin Tespit Edilemeyen Ateşli Silahlar Yasası’nı yenilemesine yol açtı. 1988’de Reagan döneminde hazırlanan yasa, ateşli silahların evde üretilebilmesini sonradan lisans satın almak ve kimseye satmamak kaydıyla mümkün kılıyordu. 2013’te silahın bütününün yanı sıra parçaların, şarjörün ve iç aksamın da kapsama dahil edilmesi kabul edildi. Ayrıca ateşli silahların en az 104,8 gram metal içermesi ve manyetometrelerde (güvenlik cihazlarında kullanılan teknoloji) tanınabilmesi de şart koşuldu, böylece 3D yazıcıyla yapılan üretim kısıtlanmaya çalışıldı. Buna uygun olmayan silah üretmek ve bulundurmak beş yıl hapis cezası anlamına geliyor.

KİMLİK TESPİTİ YAPILAMIYOR 

Fakat yol açılmıştı bir kere. 3D yazıcıyla ilk ateşli silahı üreten ve kendini anarşist olarak tanımlayan Cody Wilson’ın Defense Distributed adlı kuruluşu, geçen kasım Ghostrunner adında özel bir 3D yazıcıyı 1500 dolar fiyatla satışa çıkardı. Ghostrunner’la üretilen silahla ateş edildikten sonra mermiden kime ait olduğunun tespiti gerçekleşemiyor çünkü seri numarası yok. Defense Distributed’ın Dışişleri Bakanlığı’ndan aldığı "O ayrıntılı tasarımları kaldırın" yazısının üzerinden iki yıl geçti. Aynı yazıda bu tip teknik bilgilerin internete konulmasının yasal olup olmadığının da incelemeye tabi tutulacağı belirtiliyordu. İki yıldır yanıt alamayan Defense Distributed, işi mahkemeye taşımaya karar verdi. Bu ay içinde açılan davanın dayanaklarından birisi, ABD Anayasası’nın düşünce özgürlüğünü koruyan birinci maddesi. Bakanlık ise savunmasını bu konuda önceden izin alınmasının gerekliliğinin açıkça belirtildiği düzeltmeler üzerine kurmuş durumda.

ŞİFRELEME YAZILIMLARI TARTIŞMALARI GİBİ

Soğuk Savaş döneminde getirilen düzenlemelerdeki bazı maddeler, savunmayla ilgili teknik bilgilerin yayınlanmasını da kısıtlıyor. Şifreleme (kriptografi) yazılımlarının internete ilk koyulduğu yıllarda da benzer büyük tartışmalar yaşanmıştı. 90’lı yıllarda şifrelemeyi bir savunma aracı olarak gören ABD Dışişleri Bakanlığı, 3D yazıcılarla üretilen silahlar konusunda da aynı fikirde. Bu bilgilerin internete konulması, düşmanın da aynı silaha sahip olmasını sağlar ve bu durumda ABD güçsüz durumda kalır. O dönemde kriptograf Dan Bernstein yasaklara karşı açtığı davayı tıpkı Defense Distributed gibi anayasanın birinci maddesinin ihlâline dayandırdı ve kazandı. Biz de kullanışlı dosya şifreleme yazılımlarını kazandık. 

Şimdi, en azından ABD’de, gözler Defense Distributed’ın davasının üzerinde. Ancak bu kez alınan sonuç bilgisayarımızdaki dosyaları şifrelemek kadar küçük bir değişikliğe sebep olmayabilir.