Basında kara tablo

CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, “10 Aralık İnsan Hakları Günü” dolayısıyla Türkiye’de basın özgürlüğünde yaşanan hak ihlallerine ilişkin raporunda, 2018 yılında 74 gazeteciye toplam 400 yıl hapis cezası verildiğini, AKP iktidarında tutuklu gazeteci sayısının 5 kat arttığını belirledi.
2 yılı OHAL altında geçen 16 yıllık AKP iktidarında en büyük baskı ve kısıtlamanın ifade ve basın özgürlüğü olduğunu vurgulayan Çakırözer, Türkiye’de gazetecilerin haberleri nedeniyle sansüre maruz kaldığı, işten çıkarıldığı, soruşturma ve kovuşturmaya uğradığını belirtti. “Bir ülkede demokrasi ve hukukun güvencesinin tek gerçek göstergesi basın ve ifade özgürlüğüdür” değerlendirmesini yapan Çakırözer’in hazırladığı raporda şu tespitler yer aldı:

-5 kat arttı: 2015 yılının sonunda 31 olan tutuklu gazeteci sayısı, 2018 sonunda neredeyse 5 katına çıktı. Aralık ayı itibarıyla cezaevindeki tutuklu gazeteci sayısı 145’e ulaştı. Gazetecilerin yaptıkları gazetecilik faaliyetleri nedeniyle “Örgüt üyeliği”, “Örgüt Propagandası”, “Cumhurbaşkanına hakaret” gibi iddialarla yargılanmakta, tutuklanmakta ve mahkûm edilmekte. 2018 yılının ilk 11 ayında 112 gazeteci gözaltına alındı. ilk 10 ayında yüzlerce gazeteci, köşe yazarı, yayın sorumlusu ve çizer haklarında ağırlaştırılmış müebbet, müebbet, hapis cezaları ile birlikte adli para ve tazminat cezaları istemiyle yargılamalar yapıldı.

-74 gazeteciye 400 yıl ceza: Gazeteci Murat Aksoy, sanatçı Atilla Taş köşe yazıları nedeniyle yargılandıkları davalarda uzun süren tutuklulukların ardından tahliye edildi. Ancak kesinleşen yargı kararının ardından yeniden cezaevine girdiler.

-170 basın kuruluşu kapatıldı: Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) verilerine göre, Türkiye’de darbe girişiminden sonra 170’e yakın gazete, dergi, radyo, TV kanalı kapatıldı, yüzlerce gazeteci cezai kovuşturmalara tabi tutuldu. Dünyanın en tanınmış Özgür İnternet Ansiklopedisi Wikipedia Türkiye’de 20 aydır yasaklı. 2018 yılında yaklaşık 2 bin 600 habere erişim yasağı getirildi ya da sansür uygulandı. 2018’de RTÜK tarafından verilen cezalar da arttı. 2018 yılının ilk 10 ayında RTÜK tarafından Radyo ve TV’lere 49 program durdurma ve 59 işlem karşılığında toplam 4 milyon 653 bin 451 TL para cezası verildi.

-Özgürlüklerde gerileme: Hak ihlalleri, baskı ve yasaklamalar Türkiye’nin basın özgürlüğü alanında uluslararası alanda en alt sıralara inmesine neden oldu. Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü raporuna göre basın özgürlüğü alanında Türkiye 180 ülke içerisinde 157’nci sıraya geriledi. Freedom House’un “2018 Dünyada Özgürlük” raporunda Türkiye ilk defa “kısmen özgür” kategorisinden “özgür olmayan ülke” kategorisine geriledi.

-Muhalif gazetelere ilan ambargosu: Basın İlan Kurumu resmi ilanların dağıtımında eşit ve adil davranmazken, özellikle eleştirel yayın yapan gazetelere hem kamu hem de özel sektör ilanları verilmiyor. Bunun yanında Türk Hava Yolları, özellikle muhalif ve eleştirel gazetelere yönelik ambargo uyguluyor. Bu durum resmi ilanlar ve tirajlarla ayakta kalmaya çalışan gazetelerin yaşam mücadelesini daha da zorlaştırıyor.