Kesinti nükleere kılıf oldu

Türkiye tarihinde en büyük elektrik kesintisinin yaşandığı gün TBMM’de sabaha kadar süren birleşimde Sinop’a nükleer santral kurulmasına yönelik yasa tasarısı kabul edildi. Pek çok kamu kurum ve kuruluşunun aksine elektrik kesintisinden kısa süreli etkilenen TBMM’de nükleer santral yasası yaklaşık 16 saat süren mesainin ardından 10 ret oyuna karşı 181 oyla geçti.

Sinop’a nükleer santral kurulmasına ilişkin Japonya ile işbirliği anlaşması TBMM’de dün sabaha karşı kabul edildi. Türkiye genelinde tarihin en büyük elektrik kesintisinin yaşandığı önceki gün saat 15.00’te çalışmaya başlayan TBMM Genel Kurulu’nun mesaisi dün sabaha karşı saat 05.30’da bitti. Nükleer santral yasasının önceki hafta perşembe günü başlayan ve cuma günü öğle saatlerine kadar süren görüşmeler kapsamında tasarının kalan maddeleri de dün kabul edilmesiyle yasa görüşmelerinin tamamı gece yarısı başlayıp sabaha kadar süren görüşmelerle ele alınmış oldu.

Türkiye genelinde 79 ilde elektrik kesintisinden pek çok kamu kurum ve kuruluşu etkilenirken, TBMM’de kısa süreli bir kesinti yaşanmıştı. Türkiye’nin tamamında yaşanan kesintinin nedeni henüz netleştirilmeden nükleer santral yasası TBMM’de 191 milletvekilinin katıldığı bir oturumda kabul edildi.

‘Kayıp oranını bile karşılamıyor’

CHP Mersin Milletvekili Ali Rıza Öztürk, kurulması öngörülen nükleer santralın devreye girdiğinde Türkiye’nin elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 6’sını karşılayacak durumda olduğunu, mevcut elektrik iletim alt yapısında yüzde 18 dolayında kayıp oranı bulunduğunu anımsattı. Akkuyu’ya kurulacak nükleer santralle ilgili reklamları anımsatan Öztürk, “Milli sermayeymiş, milli yatırımmış. Yalan! Neresi milliymiş arkadaşlar? O Rosatom’un tamamen ortakları yabancı. Hatta, öyle ki yirmi yıldan sonra ortak yapısında değişikliğe gidildiği zaman Rus sermayesi yüzde 51 olacak, yirmi yıldan sonra” diye konuştu.

CHP Mersin Milletvekili Aytuğ Atıcı da nükleer santralda olası bir kaza nedeniyle, etkilerinin tüm Türkiye’de hissedileceğini ifade etti. Atıcı, meteorolojik değişikliklere göre Mersin ya da Sinop’ta meydana gelecek küçük bir sızıntının bulutların hareketiyle tüm Türkiye’ye yayılacağını belirtti.

Yanıt bekleyen sorular

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bürokratları dün gün boyunca kesintinin nedenini araştırırken, yanıt bekleyen 11 soru vardı

1 Dicle HES’in sistemdeki sorun nedeniyle devre dışı kaldığı 10.37’den sonra tam 115 santral arıza bildirimi yaptı. Bu kadar çok santral nasıl devre dışı kaldı ? İletim sistemi 10.37’de neden çöktü ?

2 Bir bölgede başlayan kesinti sistem kendi içerisinde izole olmasına karşın nasıl diğer bölgelere sıçradı ?

3 Krizin ilk dakikalarında bir-iki santral devre dışı kaldığında ortaya çıkan enerji açığını gidermek için neden diğer santraller devreye alınamadı ?

4 Arızadan çıkan santraller neden yeniden sisteme giremedi ?

5 Avrupa ile Türkiye arasındaki elektrik bağlantısında Türkiye’den kaynaklı sorunlar yaşanıyor. Avrupa sorun gördüğünde bağlantıyı otomatik olarak kapatıyor. Bir gün önce yine sorun çıktı. Bu sorun 2-3 yıldır da biliniyor. Neden şimdiye kadar çözümlenemedi ?

6 Elektrik iletim sistemi uyarılara karşın neden şimdiye kadar yenilenmedi ? Neden yatırım yapılmadı ?

7 Sisteme “siber saldırı” ya da “sabotaj” oldu mu ?

8 Gölbaşı’ndaki tüm sistemin kontrol edildiği merkez “siber saldırılara” karşı ne kadar korunaklı ?

9 TEİAŞ bu kadar büyük bir krizi neden yönetemedi? Deneyimli ve yeterli personel yok mu?

10 2006 yılında elektrik fiyatlarını düşük bulan santral işletmecilerinin yarattığı kriz nedeniyle 13 il elektriksiz kalmıştı. Böyle bir durumun yeniden yaşanmaması için önlem alındı mı ?

11 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “İzmir tarafında özel sektöre ait bir santralin bir gerekçe ile devre dışı olduğu ve onun bir domino tesiri yaptığından bahsedildi bana” dedi. Bu iddia doğru mu ?