Türkiye Haberleri

Devlet dere yatağında

Bakan Eroğlu Hopa’daki sel sonrası ‘Dere yataklarına hâlâ yapı yapılıyor’ diye şikâyet etti ama Rize ve Artvin’de birçok kamu binası dere yatağına yapıldı.

Yayınlanma: 28.08.2015 - 07:42

Güncelleme: 28.08.2015 - 07:50

Dere yatağına yapılan kamu kurumları arasında TOOB Rize Fen Lisesi (üstte) ve Arhavi Spor Kompleksi de bulunuyor.

Hopa’da ki sel felaketinin ardından Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, “Dere yataklarına tüm ikazlarımıza rağmen hâlâ yapı yapılıyor. Dere yataklarına ev yapmayalım. Kum, çakıl almayalım” dedi. Ancak Rize ve Artvin’de birçok kamu binası dere yataklarına yapıldı.

Artvin’in Arhavi ilçesinde de bazı sosyal tesisler ile kamu binaları dere yatağında bulunurken, Hopa’da Gençlik Spor il Müdürlüğü’ne ait Kapalı Spor Salonu, Halk Eğitim Merkezi binası ve Karadeniz Sahil Yolu’nun Hopa-Sarp arasındaki kesimindeki tüneller dere yatağına yapıldı.

HES’ler zarar gördü

Rize’de Gençlik Spor İl Müdürlüğü’nün de bulunduğu Yeni Şehir Stadyumu ve ek tesisleri ile Rize Sanayi Sitesi, DSİ ve Karayolları Bölge Şeflikleri, İl Özel İdaresi ve şantiyesi dere yataklarında bulunuyor. Şar Enerji şirketine ait olan ve son taşkınlarda zarar gören Hamzabey HES ise Salarha ve Güneysu derelerinin birleştiği nokta üzerinde ve aynı havzada bulunuyor. Havzanın Güneysu kolunda hemen dere yatağının içerisinde Türk Telekom Güzel Sanatlar Lisesi bulunurken, aynı güzergâh üzerinde bu kez Çalık Holding’in, son sel ve heyelanlardan zarar gören Ada HES projesi yer alıyor. Kent merkezinde 6 ayrı ufak derenin birleştiği Güneysu’daki, Gürgen Deresi yatağında bulunan Kale HES projesi de bölgedeki taşkınlardan zarar gördü.

Hastane bile var

Güneysu kent merkezindeki dere yataklarında ise çeşitli okullar ve belediye tesislerinin olması dikkat çekerken; Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın annesi adına yapılan Tenzile Erdoğan Hastanesi’nin de dere yatağında olması gözden kaçmıyor. Salarha Vadisi üzerinde yer alan Rize Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Fen Lisesi ise tam olarak dere yatağının ortasında bulunuyor. Derepazarı ilçesinde, belediye binası ile Çaykur’a ait yaş çay fabrikasının da bir kısmının dere yatağında olması dikkat çekiyor. Rize’nin Çayeli ilçesindeki bazı okul ve yurt binaları ile spor ve sosyal tesislerin de dere yatağı içerisinde olduğu gözlenirken, Ardeşen’de de özellikle spor tesisleri ve okulların dere yataklarına yerleştirildiği dikkatlerden kaçmıyor.

HES’ler böyle mahvediyor

Artvin’in Arhavi ve Hopa ilçelerinde yaşanan sel ve heyelan felaketi, bir kez daha HES’lerin verdiği zararları gündeme taşıdı. Orman ve Su İşleri Bakanlığı HES’lerin sel ve heyalana neden olmadığını, hatta bunları önlediğini savunurken, veriler tam tersini gösteriyor.

HES çalışmaları sırasında bölgede dere yatakları bozularak tahrip edildi. HES projeleri için dere yatakları değiştirilirken, HES’ler için gelişigüzel açılan yollar da doğanın dengesini bozdu. Projelerde arazi yapısı, topoğrafik özellikler, fauna ve flora, endemik türler, toprağın zemini görmezden gelindi. Bu çalışmalar, zaten sert ve dik yamaçlı olan, sel ve heyelanlara yatkın bölgeyi daha çok risk altına soktu. Bütün bunların yanında bölgede çalışmalarına başlanan ‘Tünel Tipi HES Projeleri’ nedeniyle yapılan dinamitlemeler sonrası buralardan çıkarılan hafriyatlar, dere yataklarına dökülerek, dere yatakları daraltıldı.

Ayrıca yapılan dinamitlemeler ve patlatmalar, bölgede sert kayaç ve granit özelliği gösteren zemini çatlatarak, sel ve heyelanlar ile göçüklere zemin hazırladı. Dere yataklarında, ‘dere ıslahı’ adı altında, bölgenin gerçekleri görmezden gelinerek ya- pılan çalışmalarla, 150- 200 metre genişliğindeki dere yatakları 3-5 metrelik duvarlar veya taş yapılar arasına sıkıştırılmaya çalışıldı. Dere yataklarından kazanılan alanlar ise devlet kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimler tarafından imara açılarak felakete davetiye çıkarıldı.