İşte işverenin Soma tezgâhı

Soma’daki facianın ardından, işyerinde örgütlü bulunan Türkiye Maden-İş Sendikası Disiplin Kurulu’nun işçilerle görüşerek hazırladığı raporda skandallar bir bir sıralandı. İşçilerin ısı artışını bir aydır işverene bildirdikleri ancak dinleyen olmadığına dikkat çekilen rapora göre, denetimler de tam anlamıyla “fiyasko”. İşveren denetimleri bir hafta ya da 10 gün öncesinden haber alıyor. Müfettişleri “ana yollarda gezdiriyor”. Önlem alınan yerlere götürüyor. İşbaşı yapacak işçilere yeterli eğitim verilmiyor. Gaz maskeleri eski, içleri toz dolu. Kullanılan aletler de yetersiz. İşçilerin şikâyetlerini dile getirdikleri güvenlik mühendisi ise “işverenin personeli”. Raporda, sendikanın şubesi de eleştiriliyor.

Türkiye Maden-İş Sendikası Disiplin Kurulu, Soma’daki facianın ardından işçilerle, yaralılarla ve sendikacılarla görüştü. Türk-İş’e de sunulan disiplin kurulunun raporunda işçilerin anlatımları ile şu saptamalara yer verildi:

. Yaklaşık bir aydır çalışma ortamlarındaki ısı değerleri aşırı derecede arttı. İşçiler, işvereni bu konuda uyardı. Ancak işveren “hakaretvari” bir şekilde olaya kayıtsız kaldı. İşçiler üretime devam ettirildi. “Sendikaya haber verdiniz mi” sorusuna ise işçiler, “sendika temsilcilerinin de aynı ortamda çalıştıklarını, durumu bildiklerini, söylemeye gerek duymadıklarını” belirterek “sendika bu durumda ne yapabilirdi ki” yanıtını verdi.

. Yeni işbaşı yapan işçilere yeterli eğitim ve kurs verilmiyor. Yeterli koruyucu malzeme de yok. Gaz maskeleri ocak şartlarına uymuyor. Maskelerin kullanılması eğitimleri yetersiz.

. Evrak üzerinde olmasa da işçilerin anlattıklarına göre “gizli bir taşeronluk” var.

. Çalışma Bakanlığı’nın yaptığı teftişler sağlıklı değil. Bir hafta veya 10 gün önce teftişleri haber alan işveren, müfettişleri sadece anayollarda gezdirip, önlem aldıkları yerlere götürüyor.

. İşçiler, çalışma şartlarındaki olumsuzlukları güvenlik mühendisine söylemiş. Ancak mühendis işverenin personeli olması nedeniyle bu olumsuzlukları işletme müdürüne ifade etmemiş.

‘Korku hegemonyası’ hâkim

Raporun son bölümünde, işçilere yapılan “aşırı baskının”, “korku hegemonyası” oluşturduğuna dikkat çekilerek şöyle denildi: “Hatta çok ileri gidilmiş, vardiya sorumlusu Halil Sarı ve teknik müdür İsmail Adalı işçi kardeşlerimize küfürle ve dayak attırma terbiyesizliği bile yapmıştır. (İşçiler) İşini kaybetme korkusu ile bütün bu insanlık dışı muamelelere ses çıkartamamış ve dertlerini kimselere anlatamamışlardır. Seminerlerimizde sürekli gündeme getirilen ‘köle düzeni’ dediğimiz olaya örnek verilebilecek yer Soma Kömürleri AŞ’dir. Buradaki düzeni kısaca özetleyecek olursak, Soma Kömürleri AŞ patron, Soma Kömürleri AŞ işveren, Soma Kömürleri AŞ hâkim, Soma Kömürleri AŞ savcı, Soma Kömürleri AŞ sendikacı, Soma Kömürleri AŞ müfettiş, Soma Kömürleri AŞ polis-jandarma! Görüntü budur.”

Raporda yer alan görüşlerden bazıları da şöyle:

‘Bildirdik, dikkate alınmadı’

Murat Eren (Usta): Çalışma yerimiz çok sıcaktı. Kömürün ısınması söz konusuydu. Mutlaka bir yerlerde yangın vardı ki sıcaklık ondan oluşuyordu.

Kadir Kıvrak: Amirler iş konusunda sıkıştırıyor, daha çok üretim isteniyordu. Kömür sıcaklığının normalden fazla olduğunu hissettim ve başımdaki amirime normalden fazla olduğunu söyledim.

Ali Şevik (Usta): Sıcak kömür olayı her zaman olur, ama son 1 haftadır ocaktaki sıcaklık rahatsız edici şekilde arttı.