Macron’u sallıyorlar

Fransa’da kamuoyu anketlerine göre ülke tarihinin en düşük halk desteğine sahip olan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron liderliğindeki hükümet, akaryakıt zammında geri adım atmasına rağmen “Sarı Yelek” isyanıyla sarsılmaya devam ediyor. 17 Kasım’da akaryakıta getirilen vergilere karşı taşrada yaşayan Fransızlar tarafından başlatılan, daha sonra kent merkezlerine yayılarak hükümet karşıtı protestolara dönüşen eylemlere bugün ülke çapında on binlerce kişinin katılması bekleniyor. Ülkedeki eylemlere en başından itibaren ya da sonradan katılan Fransızlar gazetemize konuştular.

Fransa 68’inden sonra

Paris, geçen haftalardaki eylemlerle, 68 Mayıs öğrenci ayaklanmasından bu yana en sert halk ayaklanmasını gördü. Paris’in lüks alışveriş caddesi Champs Elysees’deki eylemlerde aşırı görüşteki gruplar, polisle çatışarak, Paris’in dünyaca ünlü lüks mağazaların camlarını kırıp, park halindeki yüzlerce arabayı ateşe verdi. Şiddetli çatışmalar sonucu hasar 4 milyon Avro’yu buldu. “Sarı yelekliler”, ülke genelindeki eylemlerde otoyollarda trafiği yavaşlatarak sevkıyatı engelledi. Sert eylemler sonrası hükümet geri adım attı. Fransa Başbakanı Edouard Philippe, ilk olarak fiyat artışlarına yönelik 6 aylık erteleme yaptı, ancak eylemciler geri adım atmadı. Eylemler, ülke genelinde devam etti. “Sarı Yelekliler”in yanı sıra liseliler de okullarında eylem yaptı. Banliyödeki öğrenciler, okul önündeki araçları yaktı. Ambulans şoförleri de kendi haklarını doğrudan ilgilendiren reform paketlerine karşı Fransa Ulusal Meclisi’ne giden köprü yolunu araçlarıyla kapattı, Paris sokakları siren sesleriyle yankılandı. Çiftçiler, ülke genelinde, traktörleriyle, vergi dairesinin giriş merdivenlerini aşarak kapıya kadar dayandı. Bu fotoğraf, eylemin en dikkat çeken unsurlarından oldu çünkü Fransa’da köylülerin eyleme katılması oldukça önemlidir; güçlüdür ve akışı değiştirdiği bilinir.

Fransa’nın Limoges şehrindeki vergi dairesinin merdivenlerine dayanan çiftçinin traktörü. 26 Kasım. (PhotoPQR)

Sarı Yelekliler konuşuyor

68 Mayıs olaylarından bu yana Paris’teki en sert halk hareketi olan ve yaklaşık üç haftadır eylemlerine devam eden “Sarı Yelekliler”, tüm olan biteni nasıl yorumluyor? Paris dışındaki eylem alanlarında ve eylemin merkez üstü Paris’in lüks alışveriş caddesi Champs Elysees’deki eylemlere çıkan “Sarı yelekliler”le konuştuk.

Şunu belirtmek gerekir ki “Sarı Yelekliler” ile konuşunca ciddi bir halk hareketiyle karşı karşıya olduğunuzu, istedikleri değişimi alana kadar pes edecek gibi gözükmediklerini anlayabiliyorsunuz. “Sarı Yelekliler” konuşunca herhangi bir siyasi söylem içine girmiyor; ana meseleleri ekonomi. Mutlu olacakları bir ekonomiye sahip olmak ve kaliteli hayat istiyorlar. Hiçbir sendika ve partiye bağlı olmayan “Sarı Yelekliler” hiçbir politikacıya da güvenmiyor. Henüz kendi aralarında da temsilci seçmiş değiller. Bu durum, bu kolektif hareketin, ideolojiden ayrı bir noktada tamamen ekonomik bir isyan olduğunu gösteriyor. Sırtlarında Macron’u hedef alan cümleler yazılı “Sarı Yelekliler”, Macron’un halka üstten baktığını ve zengin olmayanları ilgilendiren konularda vurdumduymaz bir tavır takındığını belirtiyor. Bu nedenle artık Macron’un istifasını istiyorlar. Hükümetin geri atmasının geç bir reaksiyon olduğunu ve yeterli olmadığını istedikleri değişimin sadece bir benzin zammı olmadığını genel anlamda ekonomik bir adaletsizliğe karşı çözüm bulunmasını talep ediyorlar.

‘Değişim devrimle olur’

Catherine: (Emekli-Parisienne): Devletin bizi aptal yerine koymasına karşı durmak istiyorum. Hükümet ne zaman bizimle konuşursa sanki beynimiz yokmuş gibi davranıyor. Şimdiki maliye politikası bize çok pahalıya mal oluyor. Halkın yanında olan yeni bir maliye politikası yapmak için reform yapmalıyız! Bir şeyleri kırıp dökenler var evet, ama devrim olmadan gerçekleşen bir değişimi hiç görmedim. Ben 68 Mayısı’na da katıldım. Bugün artık savaşçı olmak için sağlığım yok, bu yüzden yumuşak bir şekilde anlatıyorum. Benim için sarı yelek şu anlama geliyor: Bizi çıldırtmayı bırak. Biz buradayız, hiçbir şeyin elimizden alınmasına izin vermeyeceğiz.

Sarı yeleğimi görüyorsun, ben artık bırakmıyorum. Her gün onu saklıyorum.

‘Parasal köleliğin sonu geldi’

Nadia M.: Daha önce restoranda garsonluk yapıyordum ama şimdi resmen çalışmıyorum, gelirimi beyan etmeden çalışıyorum. Her ay 1300 Avro kazandığım zaman zenginlere oranla daha büyük bir oranı devlete vermekten bıktım. Bu durumu protesto etmek için buradayım. Bu hükümet, parayla bizi kontrol ediyor, biz de para yüzünden köleleriz. 1789’da kraliyet ve hizmetkârlığı durdurmak için savaştık, bugün tekrar parasal kölelik yapmamak için tekrar savaşmanın zamanı geldi.

Bugün hayat duracak

Eylemlere bugün ülke çapında on binlerce kişinin katılması bekleniyor. Geçen cumartesi şiddetli çatışmalara sahne olan Paris’te bu kez olağanüstü güvenlik önlemlerinin alınacağı öğrenildi. 89 bin polisin görev yapacağı kentin simgesi sayılan Eyfel Kulesi ve Louvre Müzesi, bugün gün boyunca kapalı olacak. Paris’in en işlek caddesi olan Champs-Elysees’de mağazaların tümü kapalı olacak. Öte yandan, merkez sağ eğilimli Le Figaro gazetesi, Fransız makamlarının “Sarı Yelekler”in bir darbe girişiminden bulunacaklarından korktuğunu yazdı.

Habere göre Elysee Sarayı, protestocuların bugün için planladıkları eylemlerde cumhurbaşkanlığı rezidansını hedef almaları ihtimalinden endişe ediyor. İstihbarat birimlerinin, devlet yetkililerini Sarı Yeleklerin taraftarlarına yanlarına silah alması çağrısı yaptıklarını ve ölüm tehditleri savurdukları konusunda uyarıda bulunduğu savunuluyor. Bu arada, birçok meslek örgütünün grevleriyle destek verdiği eylemlere ilişkin ülkedeki yedi büyük sendika konfederasyonu da bir açıklama yayımladı. Sendikalar, hükümete “gerçek bir müzakere” yürütmesi çağrısında bulunurken eylemcilerden bazılarının karıştığı şiddet olaylarının “kabul edilemez” olduğunun altını çizdi. Paris’te bütün hastaneler cumartesi günü için alarm durumuna geçti, bütün personellerin hafta sonu izinleri kaldırılırken çevre illerden doktor, hemşire ve ambülans takviyeleri yapıldı. Valilikler, bugünkü eylemler için bütün yanıcı maddelerin satışını ve taşınmasını yasakladı.

YARIN: GAZETECİLER VE SOSYOLOGLAR ANLATIYOR