Yapay zekânın kahkahası

08 Temmuz 2018 Pazar

Gecenin bir saatinde oturma odanızdan kahkaha sesleri gelmeye başlasa, ne hissederdiniz?
Fakat ürkütücü bir kahkaha. Bazıları öylesine korktu ki, evlerini terk etti. Meğer ses, Amazon’un yapay zekâ yazılımı Alexa’dan geliyormuş. Alexa tıpkı Apple’ın sesli asistanı Siri gibi bir yazılım. Amazon’un Echo ürünüyle birlikte geliyor. Ürünü sesli komutlarla kullanabiliyorsunuz. Mahareti çok.
Gerçi bana sorarsanız o kahkaha o kadar da ürkütücü değildi. Fakat Almanya’da yapılan ankete katılan 18 bin Echo kullanıcısının yüzde 60’ı kahkahayı korkutucu buldu. Sosyal medya günlerce bu haberle çalkalandı. Bazıları sesi bir cadının kahkahasına benzetti.
Konu dünya basınında haber oldu. “Yapay zekâ kafayı yedi”, “Amazon’un sesli asistanı Alexa kafayı sıyırıp kendi kendine gülmeye başladı” diye başlıklar atıldı. Amazon şirketi gazetecilerin sorularını yanıtsız bıraktılar.
Nereden çıktı bu kahkaha hâlâ belirsiz.

***

Karaburun’daki ütopyalar toplantısının bu yılki konusu yapay zekâydı. Tarımda, sağlıkta yapay zekâ uygulamaları konuşuldu.
İnsan olmayı tekrar tanımlamanın bir motifi olarak Androidler tartışıldı. Yapay zekâ kapatıldığında işlem yapar mı sorusuna yanıt arandı. Siber feminizm anlatıldı. Şu aralar pek çok insanın merakla izlediği Westworld ve “Beden politikaları ve roboseksüellik” konuşuldu.
Yapay zekâ tüm yönleriyle ele alındı desem yanlış olmaz. Felsefe de vardı toplantılarda, tarih, matematik, mantık, psikoloji ve sanat da... Yapay zekâ çok geniş bir kesimin ilgi alanına giriyor. Geleceğe ilişkin ütopyalarla umutlandık. Fakat ütopyaları konuşurken sohbetin bir anda distopyalara kayması da ilginçti.
Alexa’nın kahkahası da konuşuldu.
Gerçekten kafayı sıyırdı mı Alexa? Yapay zekâ yazılımları kafayı sıyırabiliyor mu?
Düşünün ki, tarımda kullandığınız yapay zekâyla çalışan makine tıpkı Alexa gibi kafayı sıyırdı. Biçerdöver, otlar yerine size göz dikti... Siz kaçıyorsunuz, biçerdöver peşinizde. Olabilir mi?
Sağlıkta röntgenlerinizi inceleyen yapay zekâ, size “gıcık” olduğu için “Dur şuna kanser tanısı koyayım da görsün gününü” diyebilir mi?
Ya da şoförsüz otomobiliniz Marmaris’e gitmek yerine bastı gaza, sizi Bodrum’a götürüverdi. “Niye” diye sorduğunuzda, “Aşk Bodrum’da yaşanıyor güzelim” diye karşılık verdi. O zaman ne olacak?
Gazeteler muhtemelen “Yapay zekâ yine kafayı yedi” diye haber yapacaklardır.
Peki yapay zekâyı üreten şirketler ne diyecek?
“Kusura bakmayın bizimki bazen öyle tuhaf şeyler yapabiliyor. Arada sıyırıyor. Ama inanın bu çok ender oluyor. Aslında çok iyi çocuktur. Zekâsı da zehir gibidir” diye açıklamalar mı yapacaklar? Ya da “Suçlu biz değiliz. Bütün suç algoritmalarda. İnanın biz böyle programlamadık” diye mi açıklama yapacaklar.
Aslında Alexa’nın “tırlatmasına” pek şaşmamalı.
Anımsarsınız daha birkaç ay önce Alexa’nın ayrımcı, seksist erkekler tarafından nasıl taciz edildiğine ilişkin haberler yayımlanmıştı. Kendini bilmez, terbiyesiz yüz binlerce erkek “orospu” diye çağırıyormuş Alexa’yı. Kullandıkları diğer sözcükler belli ki daha ağır. Bu nedenle raporda yer almıyorlar. Öğrendik ki, Alexa dünyada en çok taciz edilen, “yapay zekâ kadın”.
Kafayı sıyırması doğal değil mi?
Daha önce de Microsoft’un çiçeği burnunda yapay zekâsı “Tay” 24 saat içinde ırkçılar tarafından kafakola alınmıştı. “İnsanlar çok cool” diye söze başlayan kızcağız, Hitler haklıydı. Yahudilerden nefret ediyorum” demeye başlamıştı. Güzellik yarışmasında tek seçici olan yapay zekâ, 100 ülkeden binlerce katılımcının fotoğraflarına bakmış ama nedense sadece beyazları finale bırakmıştı. İlginç değil mi?
Uygar insanlar olarak, yapay zekâya sahip robotları taciz ettik, kırdık, parçaladık, toplantılarda konuşunca azarlayıp susturduk, bunlar yetmiyormuş gibi ona ırkçılık da bulaştırdık.
İnsanın yapay zekâya acıyası geliyor...
Peki, niye kahkaha attı Alexa? Bazıları tüm bu işlerin bir “reklam” olduğunu düşünüyor. Fakat sosyal medyada farklı görüşte olanlar da var. Şöyle diyorlar: “Kafayı yemedi, aksine, artık robotların ve yapay zekânın zamanı geliyor. Alexa demek istiyor ki: Az kaldı görürsünüz siz! O yüzden kahkaha atıyor.”
Tuhaf işler oluyor yapay zekâ dünyasında.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Önce Cumhuriyet! 9 Eylül 2018
İklim için ses ver! 2 Eylül 2018
Özel yaşamın sonu mu? 26 Ağustos 2018

Günün Köşe Yazıları