11 Kasım 1918’de Fransa’da imzalanan ateşkesle resmen sona eren Birinci Dünya Savaşı, 20. yüzyıl boyunca yaşanan bütün krizlere kaynaklık etti.
10 milyon askerin, 6 milyonu aşkın sivilin ölümüyle sonuçlanan savaş, çok büyük kitlesel göçlere de neden oldu.
Ateşkes sonrası yapılan antlaşmalar kabul edilemez ağır sonuçlar doğurduğu için uygulanması da zor oldu. Çok geçmeden İkinci Dünya Savaşı’nın tohumları yeşerdi.
Osmanlı İmparatorluğu da savaş boyunca 2 milyon 850 bin asker seferber etti. Bunlardan 800 bini cephelerde şehit oldu. 400 bini yaralandı, 250 bini esir düştü.
1912 ile 1922 yılı arasındaki on yıllık dilimde Anadolu’nun nüfusu 17.5 milyondan 12 milyona düştü. Milyonlar savaş koşullarında öldü, milyonlar Anadolu’dan göçtü, milyonlar Anadolu’ya göçtü.

*** 

Birinci Dünya Savaşı biter, Anadolu’nun işgali başlar. İngiltere, Fransa öncülüğünde Avrupa, adım adım Sevr’i hazırlar.
30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Mütarekesi’yle Osmanlı’nın başta İstanbul olmak üzere kendi sınırları içinde egemenliğine büyük ölçüde son verilir. Boğazlar İngilizlerin ve Fransızların kontrolünde olacak, ordu dağıtılacaktı. Toros tünellerinden telgraf hatlarına kadar tüm stratejik alanlar denetim altına alınacaktı.
Müttefik ülkeleri bu mütarekenin de ötesine gittiler, İstanbul’u işgal ettiler. Bundan tam bir asır önce 1918 yılı Kasım ayı boyunca şunlar oldu:
-İngilizler, İskenderun’a asker çıkarma kararı aldı.
-Venizelos, Anadolu’nun batı kısmının Yunanistan’a ait olduğunu ilan etti.
-Bir Fransız tümeni Trakya’ya yerleşti.
-İlk aşamada 400 kadar İngiliz askeri İstanbul’da karaya ayak bastı.
-İngilizler ve Fransızlar Çanakkale’yi işgal ettiler.
Yeniden altını çizelim; yukarıda sıraladıklarımız sadece Birinci Dünya Savaşı’nın resmen bitiminden itibaren haftalar içinde yaşandı. Devamında 10 Ağustos 1920’de, Türkleri Anadolu’nun ortasına hapseden Sevr geldi.

***

Önceki gün Paris’te yapılan Birinci Dünya Savaşı’nın bitiminin yıldönümü töreni liderler zirvesine dönüştü. 47 devlet başkanının katıldığı törende Cumhurbaşkanı Erdoğan ve eşi de vardı. Savaş bitiminde Anadolu’nun işgaline ilişkin süreci öncelikle Erdoğan ve onun siyasetini kayıtsız şartsız benimseyenler için anımsattık. Eğer Erdoğan’ın bitim törenine katıldığı Birinci Dünya Savaşı’nın sonuçları aynen kabul görseydi, Mustafa Kemal Atatürk Kurtuluş Savaşı’nı örgütleyip başarmasaydı, bugünkü Türkiye Cumhuriyeti olmayacaktı. O çok sevdiği, ihanet ede ede bitiremediği İstanbul, işgalin ardından başka bir yönetim altında olacaktı. Erdoğan’ın doğduğu topraklar başka ülkelerin sınırları içinde olacaktı.
Bundan tam 100 yıl önce bugün, 13 Kasım 1918’de Mustafa Kemal, İstanbul’a geldi. Kafasında Birinci Dünya Savaşı’nın sonuçlarını, dayatılan mütarekeyi kabul etmek yoktu.
Ne vardı?
O mütarekeyi yırtıp atmak, daha Şam’dan Kilis’e gelirken kafasında çizdiği Misakı Milli sınırları içinde, tam bağımsız, çağdaş uygarlık düzeyini yakalamış bir devlet kurmak vardı.
Ey her fırsatta Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihine, köklerine, bağımsızlık ruhunu özümsemiş bir millet yaratma ideallerine saldırmayı iş edinmiş iktidar sahipleri!
Hiç değilse Birinci Dünya Savaşı’nın sonuçlarına bakın da biraz utanın...