Uluslararası sanat çevrelerindeki bazı uzman görüşlerine göre İdil Biret, dünyada önde gelen kadın piyanistlerden biridir. Hatta, belki de o listenin en başındaki isimdir. Müzik meraklılarının derinlemesine özendirici bir harika çocukluk öyküsüyle İdil Biret’in henüz çocuk yaşlarında dünya müzik piyasasına yönlendirilmiş olduğu bilinir. Türk sanat dünyası için kıvanç verici bir öykü olarak da zaman zaman anlatılır. 
Ülkemizin sanat dünyasını ve oradaki müzikseverleri de yakından ilgilendiren bu oluşumların günümüze yansımış bir devamını izlemeye hazırlanıyoruz.

Müzik yolculuğu 
İdil Biret’in henüz altı yaşında bir çocukken dünyanın büyük bir sanat merkezi Paris kentinde yeteneklerinin uluslararası çevrelerde fark edilmeye başlayışının yetmişinci (70.) yılına varılmış olunuyor. Ayrıca da ünlü büyük bir müzik yayın markası tarafından ilk uzunçalar plağının yayımlanışının da altmışıncı (60.) yılına ulaşmış bulunuyoruz. Tüm bu uzun geride kalmış büyük olayların anılarının tazelenmesi amacıyla Biret, Paris’teki ünlü konser salonu Salle Gaveau müzik mekânında çok özel, olağanüstü bir müzik gecesi yaşatmaya hazırlanıyor. Dünyanın çeşitli köşelerinden bu büyük müzisyenin dostları ve hayranları alışılmışın çok dışındaki bu olay dolayısıyla Paris’te buluşmaya hazırlanıyor. Bu satırların yazarı da o olayda yer almaya hazırlanırken bu birkaç satırlık yazıyla ülkemizdeki sanat dünyasını bilgilendirici bir ağıt yazısı yazmayı tasarladı.
İdil Biret’le olan dostluğunun elli altıncı (56.) yılına varmış olan ve eski Paris yaşamı dönemlerinde İdil Hanım’ı burada sözü edilen Salle Gaveau’da çok kereler dinlemiş olan metin yazarı, bu olaya büyük bir kıvançla ve keyifle hazırlanıyor. Paris’te başlayıp kısa bir süreliğine Londra’da ve ondan sonra da Brüksel-Paris coğrafyası üzerinde zaman zaman işin içine New York’u da karıştırarak devam eden olağanüstü bir müzik kariyeri yaşadı İdil Hanım. Uluslararası efsanevi şöhrete sahip Emil Gilels ile çok küçük yaşlarda tanışmış olmanın da desteğiyle İdil Biret bir dönemlerin o çok güçlü Rus müzik dünyasıyla bağlantıya girme fırsatı bulmuştu. Dünyanın çok çeşitli ve değişik kültür coğrafyalarındaki köklü bağlantıları onu günümüzün en fazla bilinen piyanistlerinden biri haline getirdi. Ancak, bu olgu sadece bağlantıların genişliğinden ve zenginliğinden kaynaklanmıyor. 
İdil Biret piyano dünyasının engin sınırları içinde repertuvar zenginliği, konser programı çeşitliliği ve ses kaydı yoğunluğu alanlarında geçen yüzyılın ikinci yarısının dünyada en yaygın bilinen piyanisti Claudio Arrau ile bile bazen karşılaştırılacak kadar geniş bir etkinlikler kümesi gerçekleştirmiş bulunuyor. Çok çeşitli büyük ses kayıt ve yayın firmaları aracılığıyla ortaya dökülmüş bulunan 132 adet CD yapıtının sahibi bulunuyor. Cumhuriyet’te bir süre önce kendisiyle yapılmış bir geniş röportajda dile getirilmiş bulunduğu gibi bu yapıtlar müzik kayıt albümlerinin alışılmış boyutlarının çok üzerindeki bir büyük kutuda toplu olarak müzik piyasasına sunulmuş bulunuyordu. Sevgili İdil Biret’in bu olağanüstü müzik yayın performansında değerli bir sanat kültür insanı olduğu bilinen eşi Şefik Büyükyüksel’in de anlamlı katkıları olduğu gözlenmiştir. Çok değişik ülkelerde çok geniş bir çeşitlilik içinde markalaşması ve ticarileştirilmesi yapılmış olan yüzlerce ses kaydının İdil Biret Arşivi (İBA) adı ve sistemi altında toparlanması ve bir araya getirilmesi müthiş sabır, gayret ve beceri isteyen bir işti. Bunun altından kalkılmıştır. İBA’nın damgasını taşıyan bu büyük müzik yapıtları kutusu hazırlanışı ülkemizdeki müzik tarihinde bugüne kadar görülmemiş bir olaydır. 
İdil Biret’in uluslararası müzik dünyasındaki olağanüstü varlığı kültür dünyamız için bir kıvanç kaynağıdır. Yazarın girişinde sözünü ettiğimiz Salle Gaveau konseri bunun bir çeşit taçlandırılması anlamına gelmektedir. Bu satırların yazarının İdil Biret’i dünyanın çeşitli prestijli konser salonlarında, yukarıda sözü edildiği gibi Salle Gaveau’da da dinleme fırsatı bulmuştur. J.S. Bach’tan başlayıp Ligeti’ye kadar uzanan ve bir çeşit bir küçük özeti Salle Gaveau konserinde de verilecek olan olağanüstü zengin repertuvarından çeşitli güzellikler fışkırırken kendisini dinleme şansına kavuşmuştur. Birlikte çaldığı orkestraları adeta önüne katıp götüren ve onların yolunu da çok kolaylaştıran bir konçerto ve oda müziği yapıtları müzisyenidir. Resitallerinde ise dinleyiciyi üç daldan beş dala sıçratarak benzersiz etkileyicilik dünyalarında dolaştırabilen bir müzisyendir. Salle Gaveau, konserinden söz ederken İdil Biret’in olağanüstü kariyerinin bizi alıştırageldiği başarılarla devam etmesini diliyoruz.

Erhan KARAESMEN