Brüksel’deyim. AB’nin kalbi burada atıyor. Ama bu gece konumuz politika ya da ekonomi değil. Bu akşam konumuz, edebiyat! Kentin en görkemli salonlarından birinde, “Avrupa Birliği Edebiyat Ödülleri” törenindeyim! (EUPL -Euro-pean Union Prize for Literature.)
Her yıl Avrupa’daki yeni ve yükselen yazarlara verilen bu ödül 2014’te on üç genç yazara verildi. İçlerinden biri, benim ülkemdendi. Birgül Oğuz “Hah” adlı kitabıyla (Metis Yayınları) ödülü kucaklayanlar arasındaydı. Tören boyunca, şu sıralarda alay konusu olan ülkeme, onur kazandırdığı için de Birgül Oğuz’a minnet duydum…
Avrupa Kitapçılar Federasyonu, Avrupa Yazarlar Konseyi ve Avrupa Yayıncılar Federasyonu işbirliğiyle Avrupa Komisyonu tarafından düzenlenen bu yarışmanın sonuçları Frankfurt Kitap Fuarı açılışında açıklanmıştı.
Bu yıl ödülü kazananlar şöyle: Ben Blushi (Arnavutluk), Milen Ruskov (Bulgaristan), Jan Nemec (Çek), Makis Tsitas (Yunanistan), Oddny Eir (İzlanda), Janis Jonevs (Letonya), Armin Öhri (Lichtenstein), Pierre J. Mejlak (Malta), Ognjen Spahic (Karadağ), Marente de Moor (Hollanda), Uglješa Šajtinac (Sırbistan), Birgül Oğuz (Türkiye) ve Evie Wyld (Birleşik Krallık).

Görkemin doruğu
İşte şimdi o gençler, 1700’lerden kalma, bir zamanlar asillerin buluşma yeriyken, bugün sanatın hizmetine verilmiş olan “Concert Noble” salonunda, kristal avizeler, ışığı çoğaltan aynalar, altın çerçeveler, sırmalı perdeler arasından süzülüp tek tek sahneye çıkıyor. Benim gözle-rim kitaplarına hayran olduğum Birgül Oğuz’a kenetlenmiş durumda. Zaten içlerinde en genci de o! 1981 doğumlu.
AB Eğitim, Kültür ve Gençlik Komisyon Başkanı Tibor Navracsics, aynı komisyonun Genel Sekreteri Silvia Costa, İtalya Başkanı, Avrupa Sorumlusu Sandro Gozi, her biri konuşmalarında, edebiyatı taçlandırmanın barışa katkılarını yüceltiyor; edebiyata ve sanata kayıtsız kalmamanın başlı başına bir erdem olduğunu vurguluyorlar. (Bizim yöneticiler duysun!)
Sonra ödül kazanan her genç, önce dev bir beyazperdede kendini kısaca tanıtıyor. (Röportajlar bir gün önce Brüksel’de çekilmiş - harika organizasyon.) Sonra sahneye gelip kendi dilinde eserinden minik bir paragraf okuyor. (Biz izleyiciler çevirisini ekranda izliyoruz.) Sunucu Damian Horner’in bir iki sorusuna yanıt veriyor. Eğer o ülkenin büyükelçisi davete katıldıysa o da sahneye çağrılıyor. Alkış kıyamet, sıra bir sonraki gence geliyor.
Sıra ona gelinceye kadar adeta yaprak gibi titreyen Birgül Oğuz, hem perdedeki röportajda, hem sahnede, sevimli, sıcacık ve içten davranışları, İngilizceye olan egemenliği, okumadaki hızlı coşkusu, ritmiyle gönülleri fethetti. Hayır Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçisi yoktu. Düzenleyenlere sordum. Davete yanıt alamamışlardı.
Gençlerin konuşmalarında sadece ikisinin doğrudan politik göndermesi vardı: Çek yazarın Vaclav Havel’e teşekkürü ve Arnavut yazarın ödülünü ISIS’in katlettiği yazarlara adaması…

Zorlu yarışma 
Bu gençler, ödülle birlikte (5 bin Avro) başka dillere çevrilme, başka ülkelerde yayımlanma imkânı da bulmuş oluyor; propaganda ve tanıtım olanaklarından yararlanıyor. Amaç “Avrupa’nın en iyi modern edebiyatını vitrine çıkarmak”… Yarışma birkaç aşamalı gerçekleşiyor: Önce her ülkede ulusal bir jüri var: Bizde de PEN Türkiye ve Yayıncılar Birliği işbirliği yaptı. Tarık Günersel, Metin Celâl, Mario Levi, Zeynep Aliye, Çiler İlhan ve benden oluşan jüri Türkiye’den birkaç genç yazarı aday gösterdik. Eserlerinden bölümler çevrilip uluslararası jüriye yollandı. Uluslararası jüri, ilk aşamada her ülkenin adayını bire indiriyor. Sonra onlar arasından seçimini yapıyor. Bu yıl 50’den çok ülke katılmıştı. 
Ne? Siz daha Birgül Oğuz’un kitabını okumadınız mı? (Yerim bitmek üzere, geniş tanıtım yapamam.) BirgülİstanbulBilgiÜniversitesiEdebiyatBölümü mezunu. Tezi “Oğuz Atay’da Yazarlık Kurumunun İflası ve Edebi İntihar” başlığını taşıyordu. İlk kitabı “Fasulyenin Bildiği” (Varlık Yayınları). İkincisi “Hah”. 
Ah’larla vah’ları kaynaştıran… Dile ve kav-ramlara taklalar attıran… Kendi özgün dilini ve biçemini yaratan… Oğuz Atay’dan Leylâ Erbil’e; Shakespeare’den Ahmed Arif’e alıntılarla edebiyat tadını yücelten… Ve insana “Hah” dedirten bu kitabı okumak için şimdi doğru bir kitapçıya gidin! 
Bir kez daha politikacıların yapamadığını yapan genç yazarlara ve bu anlamlı ödüle katkıda bulunanlara sonsuz şükran duydum… Teşekkürler edebiyat!