Mayıs ayında enflasyon rakamları yüksek çıktı. Tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) nisan ayına göre yüzde 2.42, bir önceki yılın mayıs ayına göre ise yüzde 7.12’lik artış gösterdi. Üretici fiyatlarındaki (ÜFE) artış ise uzun zamandır tüketici fiyat artışlarının üzerinde seyretmekteydi. Mayıs ayında üretici fiyatlarındaki artış sadece yüzde 0.15; yıllık bazda ise yüzde 9.63 oldu. Dolayısıyla tüketici fiyatları, üretici fiyatlarındaki enflasyon haddi ile arasındaki farkı kapatmaya başladı.

Öncelikle üretici fiyatlarındaki artış ile tüketici fiyat enflasyonunu ocak ayından bu yana karşılaştıralım. Aşağıdaki şekil söz konusu ilişkiyi göstermekte.

Yıl başından bu yana tüketiciler için enflasyon, üreticilerinkinin neredeyse yarısı düzeyinde idi. Yani, üreticiler açısından fiyat artışlarının daha yüksek olduğu bir piyasa söz konusu idi. Bu olgu kabaca iki nedene bağlanmaktaydı: Birincisi, dünya emtia fiyatlarında, özellikle petrol fiyatlarında, yaşanan dünya enflasyonu ara girdiler yoluyla “ithal” edilmekteydi. İkinci olarak da, döviz kurundaki hareketlenme, yine ara malı ithalatına olan bağımlı ekonomi yapısında üretici girdilerinin yurtiçi piyasalardaki değerini Türk Lirası cinsinden arttırmaktaydı. 2005 sonrasında, özellikle de küresel kriz koşullarında döviz fiyatlarının Türk Lirası karşısında reel olarak ucuzlaması ithalatçı açısından olumlu maliyet koşulları yaratmaktayken, yılbaşından bu yana bu sürecin tersine dönmesiyle, üreticiler için yüksek bir maliyet enflasyonu anlamına gelmişti.

Şimdi mayıs ayından itibaren artan girdi maliyetlerindeki artışların artık nihai tüketiciye yansıtılmakta olduğunu ve tüketici fiyatlarının da yükselişe geçtiğini görmekteyiz.

Aslında tüketiciler açısından uzun zamandır baskılandırılan bir başka unsur daha söz konusu idi: gıda fiyatları gerek yurtdışı piyasalarda, gerekse ülkemizde uzun zamandır hızlı bir artış içindeydi. Aşağıdaki grafikten de görülebileceği üzere gıda fiyatları 2010’un yaz aylarından bu yana hızlı bir artış içinde olmasına karşın, tüketici fiyatlarının genel düzeyini sınırlı olarak etkilemekteydi.

Hatta öyle ki, bu yılın mart ve nisan aylarında enflasyonda gözlenen “rekor başarının” ardında da gıda fiyatlarının hızlı düşüşü söz konusuydu. Ancak, mayıs ayında bu eğilim tam tersine döndü. Yüzde 12.6 düzeyinde artan gıda fiyatları bir yandan genel enflasyon düzeyini hızlandırırken, bir yandan da tüketicilerin yaşamakta olduğu hayat pahalılığını şiddetlendirmiş oldu.

“Hayat pahalılığı” dedik de, bütçesinin büyük bir bölümünü “gıda harcamalarına” ayırmak zorunda olan geniş halk kesimleri için asıl olan, enflasyonun yüzde 15’lere dayanmakta olduğu, yukarıdaki şekilde gıda fiyatları enflasyonunun seyrinden kolayca incelenebilmektedir. Dolayısıyla yukarıdaki şekil, bir süredir “rekor başarı” olarak ilan edilen “enflasyondaki genel düşüşün”, emekçi (orta) sınıflar için aslında hayat pahalılığında azalma anlamına gelmediğini çok net olarak göstermektedir.