DÜZENSİZ, ilkesiz ve bozuk sistemler için çoğu zaman “çivisi çıkmış” deriz. Bu bir kurum da olabilir, bir devlet de. Kurallar birbirini tutmuyor, kimin neyi niçin yaptığı belli olmuyor ve her yandan haksızlık ve yakınma sesleri geliyorsa, aslında çivisi çıkmışlık da yetmez, çünkü birçok çivi birden çıkmıştır.

Zaten, “sistem” dediğimiz her nesne ister bir makine ya da araba motoru olsun, ister bir kurum ya da devlet, hep yan yana getirilmiş parçalardan, çarklardan, birbirine geçmiş dişlilerden oluşur ve onlar birbirini harekete geçirip birlikte çalışmıyorsa sistem işlemez. Çivisi çıkmışlık aslında budur ve böyle olduğu için parçaların, çarkların, dişlilerin hepsi, teker teker ve hep birlikte doğru işliyor olmalıdır.

Hekimler dünyamızın yayın organlarından biri olan “Tıbbiyeli” gazetesi, İzmir Tabip Odası’nın bülteni olarak, geçen ayın son haftasında eleştirilerle ve yakınmalarla dolu bir sayı yayımlamıştı. Öyle anlaşılıyor ki, Kurban Bayramı’ndan üç gün önce çıkarılan 663 sayılı kanun hükmünde kararname, devletin, özel bütçeli kurum ve kuruluşların hastanelerine ve sağlık tesislerine düzenli bir dönüşüm getirmeyi amaçlarken, ortalığı tam bir kargaşa alanına dönüştürmüş.

Böyle bir konuda ayrıntılara girmek ve birçoğu uzmanlıkla, kurumların yapısıyla ilgili durumları teker teker ele almak, elbet yanlış ve hele burada “yersiz” olur, yani bu sütuna sığmaz. Ama, şunu söylemek, herhalde başka konular bakımından da yararlı olacaktır: Kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi apar topar işler yapmak ve fırsattan yararlanıp insanların en doğal haklarını ezip geçimlerini daha güçleştirmek için iktidarlara tanınmış bir olanak sayılmamalıdır.

Her şeyden önce şu önemli: Böyle bir yetki yasama sürecinin uzun süreceği tahmin edilen ivedi durumlarda yürütmeye kolaylık sağlamak için düşünülmüştür. Kanun hükmünde kararnameyi zorunlu kılan ivedi durumlarda bile metin hemen yasama organına bildirilmeli, tartışılmalı, yanlışlar hemen düzeltilmeli.

Ayrıca, böyle bir yetki verilirken koşulların iyi belirlenmesi önemlidir. Ama, son yılların bütün uygulamalarında görüldü ki, ne Meclis koşulları iyi belirleyebiliyor ne de Anayasa Mahkemesi kendinden beklenen denetimi artık yerine getirebiliyor.

Demek ki, bütün çiviler iyi çakılmadan lafügüzafla ülke yönetmek ancak böyle oluyormuş.