Robotlar sözüm ona yaşamımızı kolaylaştıracaktı. Yaşlılara ev işinde yardım eden bir robot çıkar diye bekliyorduk. “Hünkârbeğendi” yapan aşçı bir robot düşünsenize. Sofrayı toplayan, sabah “kahvaltı hazır” diye seslenen, ilaç saatlerini anımsatan…
Hatta yalnız yaşayan yaşlılarla hafiften dertleşebilen bir robot hoş olurdu. Yalnızlık zor.
Böyle bir robotun hangi özelliklere sahip olması gerektiğini uzun uzun tartışabilirdik.
Ne yazık ki “katil robotları” konuşuyoruz.
Neden?
“Hamarat robot” yapmak, katil robot yapmaktan daha mı pahalı, daha mı zor? İnsan öldürmek kolay ve ucuz mu?
Yoksa hamarat robot, katil robot kadar para mı kazandır mıyor?

***

Katil robotlar artık bilim kurgu filmlerinin konusu olmaktan çıktı.
Uzmanlara bakarsanız katil robotun eli kulağında. Birkaç yıl içinde belli kriterlere göre, insandan bağımsız olarak hedefini belirleyip imha eden yapay zekâya sahip robotlar üretilmeye başlanacak.
Belki şu anda kimi ülkelerde bunların denemeleri yapılıyor.
Katil robotlar, barut ve nükleer silahların ardından savaş teknolojisinde “üçüncü devrim” olarak nitelendiriliyor.
Yaklaşık üç yıldır dünya çapında bir kampanya sürdürülüyor. Kampanyanın sloganı, “Katil Robotları Durdurun.” Kampanyayı yürütenler diyor ki, “İnsan hayatı konusunda sorumluluk robotlara bırakılamaz.”
Kampanya, aralarında Nobel Kadın Girişimi’nin de bulunduğu dokuz uluslararası örgüt tarafından yürütülüyor. Kampanyaya destek giderek artıyor. (www.stopkillerrobots.org)
İnsan Hakları İzleme Örgütü 2012 yılının Kasım ayında 55 sayfalık bir rapor yayımladı. Başlığı: Losing Humanity (İnsanlığın Yitimi). Konusu katil robotlar. Tam metni www.hrw. org adresinde var. Örgüt, Birleşmiş Milletler’e çağrıda bulunuyor:
“Katil robotlar üretilmesin.”
Konu bir süredir Birleşmiş Milletler gündeminde de yer alıyor. Katil robotların üretimi durdurulabilir mi?

***

Geçen hafta bini aşkın bilim insanı ve uzman ortak bir mektuba imza attı.
Ünlü astrofizikçi Stephen Hawking, dil bilimci ve yazar Noam Chomsky, Apple’ın kurucularından Steve Wozniak, SpaceX şirketinin yöneticisi Elon Musk, DeepMind şirketinin kurucusu Demis Hassabis, Google yöneticilerinden Peter Norvig de imzacılar arasında yer alıyor.
Mektup, Arjantin’in başkenti Buenos Aires’teki Uluslararası Yapay Zekâ Konferansı’nda okundu.
“Büyük bir askeri gücün otonom silahları geliştirmeye başlaması, korkunç sonuçlara yol açabilir” diyor metinde.
Katil robot deyince, bugün insansız hava araçları geliyor akla. Bu uçaklar, hedeflerini kendileri seçerse ne olur?
Bini aşkın imzaya sahip mektupta şöyle deniyor:
“Nükleer, kimyasal ya da biyolojik silahların aksine otonom silahlar, çok sayıda ve düşük maliyetle üretilebilecek. Bu silahlar, kolayca karaborsaya, oradan da terör örgütlerinin eline düşebilir. Dünyanın önde gelen askeri güçlerinden birinin otonom silah geliştirmeye başlaması, küresel bir yarışa yol açar. Otonom silahlar, geleceğin Kalaşnikof’u haline gelir. Böyle bir yarış daha başlamadan sona erdirilmelidir.”
Metnin tamamı, Future of Life Enstitüsü’nün internet sitesinde de yer alıyor. (futureoflife. org)
Katil robotlara hayır!