Ukrayna-Rusya doğalgaz anlaşmazlığı yüzünden kesilen doğalgazımız, enerjide dışa bağımlılığımızın ne denli önemli olduğunu bize hatırlatmış olmalı. Günümüz küresel ekonomisinde AB ülkeleri için doğalgazda Rusya’ya bağımlılık, kendi kaynaklarına muhtaç olan bir ülkeye bağımlılık olduğundan sorun yaratmıyor. Ama bizim gibi başkasını kendimize muhtaç bırakamamışsak bağımlı ekonomimiz bizi her zaman her yönden zorda bırakıyor.

Rusya’dan 17 milyar m3/yıl, İran’dan 3 milyar m3/yıl doğalgaz ithal ediyoruz. Rusya’dan aldığımız gazın bir bölümü Ukrayna üzerinden gelen batı akımı ile, diğer bölümü de hiçbir ülkeden geçmeden direkt Mavi Akım ile geliyor. İthal ettiğimiz doğalgaz yanında yaklaşık 5 milyar m3/yıl sıvılaştırılmış doğalgazı (LNG) Azerbaycan, Cezayir ve Nijerya’dan alıyoruz. Yani kullandığımız doğalgazın yüzde 95’ini ithal etmek zorundayız.

Bunun yanında dünyanın en zengin doğalgaz yataklarına sahip kardeş ülke Türkmenistan’dan doğalgaz ithal etmiyoruz, neden? Çünkü ABD doğalgazda Türkiye’nin Rusya’ya bağımlı hale gelmesini istiyordu. Yıllık 80 milyar m3 doğalgaz üreten Türkmenistan’la bu vesile ile doğacak ticari ilişki ABD ve Batı’nın çıkarlarına uygun değildi. Rusya’dan Batı’ya taşınacak doğalgazda Rusya’yı denetleyecek Boğazlar vardı. Bu nedenle “Mavi Akım projesi” kabul ettirildi.

Mavi Akım projesine başlandığı gün karşı çıkanlar Batı yakasından gelen doğalgaz kesintileri nedeniyle şimdi iyi ki olmuş diyorlar. Ama sorun doğalgaz kesintilerinde başka bir yerden daha gelmesi ile ihtiyacımızın karşılanmasında zorluk yaşamamaktan öte doğalgazdaki Rusya’ya ciddi biçimde bağımlılıktır. Öte yandan Türkiye’nin enerji koridoru olmakla övünmesi veya bunun avantajları doğalgazdaki yüzde yüz dışa bağımlılığın risklerini ve kayıplarını telafi edemez.

Peki neler yapılmalı? Bu konuda TMMOB Makina Mühendisleri Odası birçok çözüm önermekte. Bu öneriler aslında ülkesini seven yüzlerce kişinin de dile getirdiği öneriler. Doğalgazda bağımlılığı azaltacak adımlar şöyle sıralanıyor.

- Doğalgazın gerek birincil enerji tüketiminde gerekse elektrik üretiminde payı azaltılmalıdır. Elektrik üretiminde yerli ve yenilenebilir kaynaklar devreye girmelidir.

- 200 milyar kw/s olarak gerçekleşmesi beklenen elektrik üretiminin neredeyse iki katı kapasitede yıllık üretim sağlayacak linyit, hidrolik, rüzgâr, jeotermal, güneş ve biyoyakıt enerji potansiyelleri atıl durumdan çıkarılmalıdır.

- Hükümetten hükümete değişmeyen bir enerji politikası oluşturulmalı. Bunun için “Enerji Stratejisi ve Master Plan” uygulamasına geçilmelidir.

- Gaz kesintilerinde elektrik üretim santrallarında kısıntıya gidilmelidir.

- Botaş özelleştirilmemeli; üstelik güçlendirilmeli. BOTAŞ’ın mevcut doğalgaz sözleşmelerinin özel sektöre devrine son verilmelidir.

- Mevcut doğalgaz alım sözleşmelerinde fiyatı oluşturan formüllerde değişiklik (bugün uygulanan fiyat formülü doğalgazı pahalı almamıza neden olmaktadır) başta olmak üzere ülkemiz lehine olacak haksız hükümler revize edilmeye çalışılmalıdır.

- Doğalgaz alımında ülke çeşitlendirilmesine gidilmeli, yerli doğalgaz arama ve üretim faaliyetlerine yoğunluk verilmelidir.

- Azerbaycan’dan yapılan gaz ithalatı arttırılmalı, Türkmenistan ve Mısır’dan ülkemize doğru boru hattı döşenmesi çalışmalarına ağırlık verilmelidir.

- 2000 yılından beri sürüncemede kalan Tuz Gölü Depolama Tesisleri Projesi’nde yapım çalışmalarına derhal başlanmalıdır.

- Enerji Verimliliği Kanunu’nun gerekleri ivedilikle yerine getirilmelidir.

- Hidrolik santral yatırımları kısa sürede sonuçlandırılmalıdır.

- Kömür yakıtlı termik santrallarda gerekli bakım, onarım, iyileştirme ve kapasite arttırıcı çalışmalar hızla sonuçlandırılmalıdır.

- Nükleer enerjiye de önem verilmelidir. (Bu öneriyi başka uzman kişiler yapıyor.)

Değerli okuyucular, çoğumuz ülkemizin ne zaman ekonomik ve ticari görüşmeler yapılan masalarda ağzının içine bakılacak duruma geleceğini hayal ediyoruz. Türkmenistan’dan ucuza bin metreküpünü 65 dolara alacağımız doğalgazı neden 260 dolardan aldık? Rusya Türkmenistan’dan bu fiyattan satın alıp neden Avrupa’ya 450 dolardan satmayı başardı? Türkmenistan’dan gaz alacağımız zaman Batılı kreditörler neden biz sadece Mavi Akım projesini destekleyebiliriz, Türkmenistan’dan alınacak gaz projesine kredi veremeyiz dediler?

Bunun gibi yüzlerce soru ve verilecek cevaplar, ülkemizin bir an önce bağımsız bir ekonomi için kendi kaynaklarına dönmesi ve sadece kazan- kazan ekseninde bir bağımlılığa razı olması gereğini ortaya koyuyor.

pamukm6superonline.com