Türkiye, Hatay’ın en ucunda sınır ihlali yaptığı gerekçesiyle Suriye’den gelen bir Rus askeri uçağını düşürdü. Kuşkusuz bu olay aralarında çok yüksek ticaret ilişkisi bulunan iki komşu ülke için önemli bir “dönüm noktası” olacaktır. Bu noktaya nasıl gelindiğini anımsayalım...
22 Haziran 2012... Suriye ihtarsız olarak, TSK’nin Malatya’dan kalkan RF-4E Phantom keşif uçağını düşürdü. Aramada denizin 1260 m altında, içinde Hava Pilot Teğmen Hasan Hüseyin Aksoy ve Hava Pilot Yüzbaşı Gökhan Ertan’ın cesetlerinin bulunduğu uçak enkazına ulaşıldı. Düşürmenin Rus uçaklarınca yapıldığı savı yalanlandı.
Bu olay üzerine Türkiye, “Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü (KAAÖ)” ilkeleri doğrultusunda, Suriye sınırında yeni “angajman (bağlantı) kurallarını” açıkladı. Kurallar, hangi eylemlere, hangi durumlarda, ne zaman izin verileceğini, kime karşı uygulanıp karşı eylemin nasıl gerçekleştirileceğini kapsıyor.
17 Eylül 2012... Uygulamaya, Suriye ordusuna ait bir helikopterin sınır ihlali nedeniyle düşürülmesiyle başlandı.
3 Ekim 2012... Suriye’den atılan top mermisi ile 5 Türk vatandaşının Akçakale’de ölmesi üzerine TSK, belirlediği askeri hedefleri top ateşine tuttu.
17 Temmuz 2013... Şanlıurfa’nın Ceylanpınar ilçesinde bir kişinin ölümüne neden olan Suriye mevzilerine ateşle karşılık verildi.
2 Ağustos 2013... Suriye’nin, Ceylanpınar’a yönelik ateşine tepki olarak bu kez “cezalandırıcı nitelikli” uygulamaya geçildi.

***

16 Kasım 2015... Yabancı basının “Sultan” dediği Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile “Çar” dediği Vladimir Putin G20 toplantısından yararlanarak Antalya’da “dostça” ikili görüşme yaptılar!
Bu görüşmeden tam bir ay önce Türkiye’nin Moskova Büyükelçisi Ümit Yardım, Erdoğan’ın aralık sonunda Moskova’ya geleceğini, ayrıca Tataristan’ın başkenti Kazan’da Putin ile görüşeceğini açıklamıştı. Büyükelçi Yardım ayrıca şunları söylemişti:
“İki ülke arasındaki yakın temaslar düzenli sürmektedir. Her iki ülke de çifte standart politikasına başvurmadı. Ülkelerimiz, Ortadoğu ve Suriye’deki mevcut sorunları her zaman açıkça konuşabildi. Suriye’deki bunalımın askeri yöntemle çözülemeyeceğine inanıyoruz.
Diplomatik ortağımız Rusya ile bu bölgeyle ilgili ortak bir görüşe varacağımıza eminim. Karşılıklı olarak yararlı olan bir işbirliği ile bölgede yaşayan halklar için istikrarlı bir dünya oluşturabiliriz.”

***

23 Kasım 2015... Putin, “Gaz İhracatçısı Ülkeler Forumu” 3. Liderler Toplantısı için, 8 yıl sonra gittiği Tahran’da, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile görüştü. Rusya’nın İran’a 5 milyar dolarlık kredi verileceği, S-300 füzelerinin satılacağı, İran’a uranyum yasağının kaldırıldığı açıklandı.
Görüşmeden sonra Ruhani şu açıklamayı yaptı:
“Terörle mücadele alanında, bazı ülkeler gevezelik ve gösteriş yaparken, ülkelerimiz bu konuya ciddi yaklaşımın olanaklı olduğunu gösterdi. Başta terörle mücadele olmak üzere bölgesel konularda işbirliğini geliştirme kararı aldık. Terör bugün yalnız İran ve Rusya için değil, bölgenin birçok ülkesi ve tüm dünya için bir tehdit!”

***

24 Kasım 2015... Türkiye, Rus savaş uçağını düşürdü... Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov çarşamba günkü Ankara ziyaretini iptal etti.
25 Kasım... İran’da Ayetullah Ali Hamaney’in askeri danışmanı Seyit Yahya Sefevi şunları söyledi:
“Rus uçağının vurulması Türkiye’ye büyük zarar verecek. Türkiye stratejik hata yaptı. Suriye’deki savaşta iki taraf var. Bir tarafta ABD, Türkiye, Suudi Arabistan ve Ürdün gibi Siyonizmin yandaşları, öte tarafta İran, Rusya, Irak, Suriye ve Lübnan’ın Hizbullah’ı bulunuyor!”
25 Kasım... Rus uçakları, Suriye’ye “insani yardım” götüren Türk TIR’larını bombaladı... İHH İnsani Yardım Vakfı, TIR’ların kendilerinin olmadığını açıkladı.

***

26 Kasım... Rusya doğalgaz şirketi Gazprom Başkanı Aleksey Miller, “Ukrayna’ya yönelik doğalgaz sevkıyatını bu sabah durdurduk...” dedi.