Tüm zamanlar içinde ilk kez, bütün insanların, diğer bütün insanlara kolayca, aracısız seslenme şansı 21’inci yüzyılda doğdu. Bir blogla, bir tweetle, bir Facebook mesajıyla bunu yapmak günümüzde artık mümkün.
Koreli bir şarkıcının video klibini kısa sürede 1 milyar insan izledi. Ya da Amerika’da, kablolarla yaptığı ev ödevini öğretmeni bomba sanınca başı derde giren ergeni tüm dünya bir günde öğrenebildi; çocuğa sahip çıktı.
Ama herkes herkese ulaşabilince, ortaya şöyle sakıncalar da çıktı:
Bütün bireylerde insan hakları, hukukun üstünlüğü, demokrasinin önemi, azınlık hakları standardı oluşmuş değil. Dahası, bazıları hiç düşünmeden “Bu Suriyelileri kovalım” diyerek, ırkçılık tuzağına düşebiliyor. Veya bu ırkçılığı bir politika haline getirip, izleyenler de çıkabiliyor.
Bir adım ötesi, gelişmiş Batı ülkelerinde, “Tüm Müslümanlar teröristtir, bunları ülkeye sokmayalım” demek prim yapar hale de geldi.
İşte bu yüzden, İngiliz gazetesi The Guardian çok önemli bir karar aldı. Bugüne kadar okurlarının her türlü yorumunu serbestçe yayımlayıp, “ifade özgürlüğü şampiyonu” olan Guardian, “zehirli yorumlar” geliyor diye “ırk”, “sığınmacı” ve “İslam” gibi başlıklara yorumlarını kapattı.
Daha önce de Reuters ajansı, CNN ve Chicago Sun-Times gibi bazı internet siteleri, tüm yorumları sessizce kapattılar, ya da ağır engeller koydular. New York Times ise her yorumu önceden inceleyip yayımlıyor uzun süredir.
Peki, neden bu kararlar alındı. The Guardian’ın Yayın Yönetmeni Mary Hamilton şöyle diyor:
“Yoruma kapattığımız bu üç başlığa yazılanların çoğu ırkçı içeriğe sahip. Yorumların ırkçılığa kaydığını, hassas konuların istismar edildiğini, yazarların istismar edilmeye çalışıldığını, trol amaçlı kullanıldığını ve sohbetlerin bir düzeyin altına indiğini gördük. Bu tür ırkçı bir dilin bizim sitelerimizde yansıtılmasını veya desteklenmesini istemiyoruz.”
Hamilton, bu üç konudaki yorumlar için tek istisna koydu: “Eğer editörlerimiz pozitif bir tartışma yaşanacağına ve konuşmayı denetleyebileceklerine inanıyorlarsa yorum kısmını açık bırakabilirler.”
İngiltere’de, ırkçı yorumlar yazılan üç hassas alan “ırk”, “sığınmacı” ve “İslam” olarak öne çıkıyor ya.
Türkiye’de de bir sosyal medya araştırması yapılsa, bu başlıkların “ırk”, “sığınmacı” ve “mezhep” olacağını sanıyorum. Irk başlığında en çok Kürtler ve Suriyelilerin, “sığınmacı” başlığında yine Suriyelilerin, Iraklıların, Afganların, “mezhep” başlığında da Alevilerin hedef olacağını söylemek mümkün.
Özellikle “mültecilere düşmanlık” şeklinde açığa çıkan “ırkçılık” için bir şey eklemek isterim:
Unutulmamalı ki, tüm bu etiketlemeler görecelidir ve bin yıldır Diyarbakır’ın Sur’unda yaşayan on binlerce kişi, birkaç günlük çatışma nedeniyle “mülteci” konumuna gelebilmişlerdir.
Bu arada son bir not, Türkiye’de, başta “cumhuriyet.com.tr” olmak üzere belli başlı internet siteleri yorumlara yer veriyor, ancak denetleyip yayımlıyorlar.