Suriye için öne çıkan iki mühim cepheden Lübnan’ı ve “Sünni İttifakı”nın hali pür mealini pazartesi aktardık. Rojava’da da durum farklı değil. Şimdi Suriyeli Kürtler, ABD ve Rusya’nın “gözdesi” olmuşken Amerika’nın “kuzeyde özerk bölgeyi desteklemediği” beyanı baştacı ediliyor. Geçen yazki “Rusya yola geldi” safsatalarını anımsayın ve “Kürtler şimdi yandı, PYD zorda” söylemlerine kapılmayın. Niye mi?…

***

ABD’nin, Suriye’de Sünni müttefikler üzerine kurulan oyun planı yüzünden Ortadoğu ve küresel çapta üstünlüğü-etkinliği “zedelendi”. Rusya ile ilgili bir süre önce cilalanan söylem bile çökmekte. Suriye’de çoktandır rasyonel zemine dönen Amerikalılar, hem Moskova ile “siyasi çözüm” dansında; hem de “herkese mavi boncuk dağıtma” taktiğiyle bu danstan rahatsız Sünni müttefikleri teskine uğraşıyorlar. Elbette sahada zemin kazanmak için zamana oynuyorlar. Suriye’nin Ürdün sınırından çöllerde IŞİD’e karşı hareketlenen “Yeni Suriye Ordusu” vs. stratejinin unsurları. Asıl yakıcı cephe “batağa dönmüş” kuzey. Ve ABD’nin sahadaki tek “güvenilir” müttefiki aşikâr: Suriyeli Kürtler.

***

Savaş uçaklarının intikamıyla yanan Rusya için de durum benzer. Rusya’nın Şam’ı kuzeydeki entiteye özerkliğe ikna için kolları sıvadığını yazmıştım. Mevzu, Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ribakov’un “Suriye, federal modelde karar kılarsa, bileşmiş, seküler, bağımsız ve egemen kalmasını korumak için çalışacakları” beyanına vardı. Ribakov, “Müzakerelere katılan tarafların federasyon fikrini değerlendireceğini umuyorum” deyip sordu: “Buna kim itiraz edebilir?”
ABD bu incelikli topa, Dışişleri sözcüsü John Kirby aracılığıyla “Kürtlere desteğimiz siyasi hedeflerini desteklemeye varmayacak” yanıtını verdi: “Kürtler için bir nevi yarı özerk bölgeyi destekleyip desteklemediğimizi soruyorsanız, yanıtı ‘hayır’ olur. Dışişleri Bakanı’nın (Kerry) niye siyasi süreç ve çözümde bu denli uğraştığının yanıtı, Suriye’nin bu durumdan birleşmiş, mezhepçi olmayan, halkın geri dönüp müreffeh yaşayabileceği bir ortam ile çıkması kaygısıdır.”
İşte “heyecan yaratan” cümleler. Şimdi duruma bakalım.

***

1 - Iraklı Kürtler ABD sayesinde uluslararası tanınma etiketli özerkliğe sahip. Ankara’nın “kırmızı çizgilerini” çoktan aşıp en sıkı ortağı olduğu Kürdistan Bölgesel Yönetimi, “kendi kaderini tayin hakkının” adeta simgesi.
2 - ABD, salt Sünni müttefikler üzerinden yürüttüğü stratejisinin göbeğine kuzeyde geçen yıl Kobane ile birlikte Suriyeli Kürtleri koydu. Sünni İttifak’ın vekil güçlerine silah verseler bile güvenmezler. PYD-PKK bağını kurmamaları boşuna değil.
3 - Suriye ordusunun kaosun başında zeki bir taktikle boşalttığı kuzeyde; Arap, Türkmen ve Hıristiyanlarla elbirliği eden Kürtler, Suriye Demokratik Güçleri’ni (SDG) ekimde ABD desteğiyle kurdu. Sekülerler, azınlık ve kadın haklarına vurgu yapıyorlar ve Suriye’nin bölünmesine karşılar.
4 – Sünni vekil güçleri Viyana-Cenevre süreciyle dağlıyor. IŞİD ve Nusra’dan yüz çeviren militanlar SDG’ye katılır oldu. Radikalleri “saha sopası” yola getiriyor. Bakmayın ateşkes ihlali şikâyetlerine. ABD ve Rusya’nın “husumetlerin durdurulması” başlıklı “ateşkes” hattında IŞİD, Nusra, Ahrar gibi cihatçı gruplar kabak gibi açıkta.
6 - Riyad’ın kurdurduğu müzakere ekibinin “federalizme geçit yok” beyanı kulaklarda vızıltı. Temsil nitelikleri olduğu gibi sahada hükümleri tartışmalı.
7 - ABD reel zeminden şaşmaz. Bugün “varmayacak..” dediğine yarın “varır..” Suriye’de Irak’taki gibi bir yapılanmaya temelinden itiraz etmeleri “eşyanın tabiatına aykırı”.

***

Gelişmeler Türkiye-Suriye sınırında ABD ile Rusya çıkarlarının çelişeceği değil gelişeceği bir noktaya giderse şaşırmayın. 14 Mart’ta yine kurulursa, Cenevre masasında Kürtler olmasa ne yazar! Meali “askıda bekletmek”, o kadar. SDG olmadan o masadan bir şey çıkmaz. Beğenin beğenmeyin, Kürtler, Ortadoğu’da aranıyorsa eğer, çözümün parçası. Türkiye’nin, içeride yangını körüklemek yerine dışarıda yönetip söndürmeye yönelecek akılcı stratejilere ihtiyacı var da, kim uygulayacak…