Öztin Akgüç

Bankacılık Alanında Gelişmeler

16 Ağustos 2008 Cumartesi

Türkiye Bankalar Birliğinin (TBB) Bankalarımız 2007başlıklı yayınından yararlanarak (yayın no= 255), gecikmeli de olsa, bankacılık alanındaki gelişmeleri özetlemeye çalışayım.

- Bankacılık sektöründe yabancılaşma eğilimi sürmektedir.

2007 yılında Tekfen Bank AŞ hisselerinin yüzde 70’i Eurobank EFG Holdinge, MNG Bank AŞ hisselerinin yüzde 91i Arab Bank PLC ve Bank Mede, Oyak Bank AŞ hisselerinin tamamı da ING Bank N.Vye satılmıştır. MNG Bankasının unvanı Turkland Bank; Oyak Bankın unvanı da ING Bank olarak değişmiştir. Böylece ülkemizde faaliyette bulunan 33 ticaret (veya mevduat) bankasının 18i; 13 kalkınma ve yatırım bankasının da 4ü yabancı sermayeli banka haline gelmiştir. Ancak burada yabancı sermayeli banka dar tanımlıdır. Sermaye çoğunluğu ve/veya yönetimi, denetimi yabancı uyruklu kişilere ait olan bankalar, yabancı banka olarak tanımlanmaktadır. Söz konusu 18 dar tanımlı banka dışında, Türkiye Ekonomi Bankası (TEB), Yapı Kredi Bankası, Akbank, Şekerbank ve T. Garanti Bankasında yabancılar, yönetimi etkileyecek oranda nitelikli paya sahip bulunmaktadırlar. Ayrıca T. İş Bankası, Tekstil Bank, T. Sınai Kalkınma Bankası, T. Halk Bankası ve T. Kalkınma Bankasının pay senetleri de IMKBde işlem görmektedir. Yabancıların borsadaki payının da yüzde 70 dolayında olduğu ve daha çok banka hisse senetleri üzerinde yoğunlaştığı dikkate alındığında, bankalarda yabancı sermaye payı, bazı hesaplamalara göre yüzde 40ı aşmaktadır.

2001 banka krizi ve AKP iktidarı öncesi yabancı bankalar, Türkiyede yeni banka kurarak ve/veya şube açarak geldikleri halde, son dönemde ulusal bankaları satın alarak gelmektedirler. Bu nedenle banka sayısında bir değişme olmamaktadır.

Dar anlamda yabancı sermayeli bankaların, ticaret bankaları içindeki payı, 2001 yılında şube sayısı olarak yüzde 3.4; çalışan sayısı olarak yüzde 4.1, kredi ve mevduat payı olarak yüzde 3 düzeylerinde iken 2007 yılında bu paylar şube sayısı olarak yüzde 23e, çalışan sayısı olarak yüzde 24e, toplam varlık (aktif) olarak yüzde 15.6ya, mevduat toplamı olarak yüzde 14.4e ve kredi içinde de yüzde 19.6ya yükselmiştir.

- Bankaların büyüme hızı, bir önceki yıla göre genelde yavaşlamıştır.

Bankacılık sektöründe 2007 yılında da büyüme sürmüş olmakla beraber, anlamlı göstergelere göre büyüme hızında önceki yıllara göre yavaşlama olmuştur. Cari fiyatlarla bir önceki yıla göre varlık (aktif) artışı yüzde 22.1den yüzde 15.8e; mevduat artış hızı yüzde 23.4ten yüzde 14.1e; kredi artış hızı da yüzde 42.5ten yüzde 28.7ye gerilemiştir.

- Sermaye yeterlilik oranı bir önceki yıla göre düşmüştür.

Sermaye yeterlilik oranı (SYO) = Özkaynaklar / KRET + PRET + ORET, bir önceki yıla göre, yüzde 21.1den yüzde 19.1e gerilemiştir. (KRET, kredi riskine esas tutar; PRET, piyasa riskine esas tutar; ORET, operasyonel riske esas tutar).

2007 yılında bankalarda Özkaynak / Toplam Aktif Oranının yüzde 12.0dan yüzde 13.1e yükselmesine karşın, sermaye yeterlilik oranının düşmesi, bankaların daha riskli işlere yöneldiklerini göstermektedir. Bankalarda yeterli gözüken SYOBasel II kuralları uygulandığında bu düzeyini koruyamayacağı açıktır.

- Bankalarda likidite oranları gerilemiştir. Bankalar genelinde 2007 yılında likidite oranları; Likit Aktifler / Toplam Aktifleroranı yüzde 39.6dan yüzde 37.1e, Likit Aktifler / Kısa Vadeli Yükümlülükleroranı da yüzde 65.7den yüzde 62.4e gerilemiştir. Bankalarda kredilerin mevduattan daha hızlı artması, çok belirgin olmasa da likidite oranlarında düşşe yol açmıştır.

- Bankaların yabancı para pozisyon açıkları büyümüştür.

Bankaları yabancı para (YP) aktifleri ile yabancı para (YP) pasifleri arasındaki fark, eksi 13.8 milyar USDden eksi 21.7 milyar USDye yükselmiş; bunun sonucu Net Bilanço Pozisyonu / Özkaynaklaroranı da eksi yüzde 13.4ten eksi yüzde 14e yükselmiştir. Bankalarda kur riski artmış; ancak 2007 yılında YTL, USDye karşı değer kazandığından, kur riskinin artışı banka kârları üzerinde olumlu etki yapmıştır.

- Banka kârları cari fiyatlarla yüzde 30.7 oranında artmış olmasına karşın bir önceki yıl artış düzeyi yüzde 51.0a göre yavaşlamıştır.

Bankalarda kâr artışının yavaşlamasına karşın kârlılık oranları hafifçe yükselmiştir. Net Dönem Kârı / Toplam Aktifleroranı yüzde 2.3ten yüzde 2.6ya Net Dönem Kârı / Özkaynaklaroranı da yüzde 18.9dan yüzde 19.5e yükselmiştir.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Büyüme balonu 20 Mart 2024

Günün Köşe Yazıları