İlk Kültür Bakanımız Talat Halman’la tanışalı nerdeyse kırk yıl olacak...

O günlerden bugüne, uzun süre New York’ta yaşamasına karşın, çeşitli sempozyumlarda zaman zaman karşılaşmalarımız oldu.

Bilindiği gibi, Halman çok yönlü ilişkileri ve kültürel etkinlikleriyle hep Türkiye’nin gündeminde yer almıştır.

Öte yandan şiirleri, çevirileri, Türk edebiyatını Amerika’da tanıtımı, gazeteciliği, öğretim üyeliği, politikacılığı, diplomatlığıyla da ilgi çekici bir yazar olarak tanınmıştır.

***

Sanat, edebiyat ve kültür konularındaki konuşmalarını ilgiyle izlediğim Halman’ı Haber-Türk ekranında görünce televizyonun sesini yükselttim.

Her an, insanca bir sevinci yansıtırcasına gülen yüzü ekranda karmakarışık görünüyordu.

Sanki iddialara, sızdırmalara, dengesiz açıklamalara, aslı astarı olmayan suçlamalara, en çok da sonu gelmez boş konuşmalara.. duyduğu tepkinin öfkesi vurmuştu yüzüne.

***

Övgüye boğmadan Atatürk’ten söz etmek erdemli kişinin işidir. Atatürk bir “anlam”dır çünkü; Türkiye Cumhuriyeti’ni kurumlaştıran her şeyin anlamı...

O anlamı yansıtmayan her söz, söyleyeni ondan uzaklaştırır.

Büyük laf ettiğini sanma gafletine düşen adamdan budalası yoktur. Halman, o tür lafların büyüsüne kapılmadan, politikacıların önemli bir çelişkisine değiniyordu:

“Atatürk’ün sözleri, zamanında büyük önem taşıdığı gibi, sonraki onyıllar, günümüzün ve Cumhuriyetimizin geleceği için de geçerli olan çok önemli düşünceler ifade etmişti. Bunların liderlerimiz, siyasetçilerimiz ve genellikle aydınlarımız tarafından dikkatle incelenmesi gerekir, özümsenmesi onlara büyük yararlar sağlar.”

Uyarılardan anlayan olsa...

***

Halman, ağzına neyin yakıştığını bilen bir yazardır; ekran konuşmasında, lider ve siyasetçilerin yörüngesinden sapmış sözlerinin, kimilerinin küfür değilse de küfre teğet geçen çıkışlarının üzerinde durmadı. Şunları vurgulamadan da geçemedi:

“Atatürk’ün az ve öz konuşmuş olduğunu, vatandaşların ve izleyicilerin sabrını tüketmediğini hatırlamamız şarttır. Oysa bugünkü devlet büyüklerimiz ve siyasi simalarımız ne kadar uzun, aşırı ve bazen boş konuşuyorlar.”

Şimdi emekliye ayrıldığını sandığım diplomat dostum Burhanettin Muz bir sohbetimizde, Atatürk’ün “Yurtta barış, dünyada barış” sözünün, barış anayasalarının ilk maddesi olabileceğini dile getirmişti.

Halman’ın “az ve öz” vurgulamasından bu anlaşılmalıdır.

Halk, politikacıların uzun konuşmalarına öylesine koşullanmıştır ki, az sözle anlatıp özü bulanları onların karşısında yetersiz sayar.

Lider, coşkularını gözyaşına bulamıyorsa, Abdüllatif Şener’in vay haline!

***

Halman, deneyimli bir siyasetçi, bir kültür adamı olarak, Atatürk’ün okuduğu 3 bin 997 kitapta her şey hakkında notlar aldığını, satırların altını çizdiğini, sayfaların kenarına kendi görüşlerini yazdığını.. anımsatarak, onları boş konuşmalardan uzaklaştıracak önemli bir öneride de bulunuyor:

“Liderlerimizin bu kadar konuşmaktansa okuması, düşünmesi, danışması, yapıcı çözümler araması asli bir görevdir.”

Okumak...

Kuşkusuz “Pecos Bill” değil!

Bir de tehlike uyarısı yapıyor!

“Liderler fazla görünür, konuşursa İngilizcede çoktan yerleşmiş ‘over-exposure’ deyiminin Türkçesiyle, ‘surat eskimesi’ne uğrarlar.”

binyazar@gmail.com