Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
İnsan beyninin özgür yaratısı musiki
Doğan Kuban’ın beyinlere kazınacak bir yazısına değinmek istiyorum: Sanat ve Uygarlık. Kültürümüzün ulu çınarı, dünya sanatını, sanatın tarihini, müziğin yerini, Beethoven’in devliğini ve Türkiye’nin konumunu irdeliyor. Doğan hocanın bu makalesi kendi içinde onlarca yazı barındırıyor. Ben sadece birkaç cümlesini aktarabiliyorum: Önce “yaratıcı”nın tarifiyle yola çıkıyor:
“Yaratıcı, sadece varlığından, düşüncesinden, hayalinden dünya ile kurduğu ruhsal ilişkiden ve kullandığı ifade aracılığı ile o zamana kadar var olmayan bir nesneyi kendi düşünce ve yeteneğinden var eden bir sanatçıdır... Ressam, heykeltıraş dünyadan ilham alıyorlar. Biçim ve renk olarak yaşayan çevreyi yorumluyor. Yazarlar, insan ve toplumları gözlemleyerek ve çok kez taklit ederek yaratıcı oluyorlar. Fakat bu yaratı, ilhamını dünyadan, çevreden ve insandan alıyor. Başlangıçta bir örnek var. Musiki neyi örnek alıyor? Musikinin örnek aldığı bir dış dünya musikisi yok. Ses var, ama musiki geleneğinde yaratılan ses düzenlerinin doğada eşi yok. Onun için bir musiki yapıtından daha özgün, sadece insan beyninin yarattığı bir sanat yapıtı, başka bir yaratı alanında yok”.
Burada bana Hegel’e göre güzel sanatlar sıralamasını anımsattı: Musiki ve şiir bütün sanat dallarının en yücesidir, der Hegel. Çünkü maddeleri yoktur. Sanat dalları maddesi olandan olmayana doğru yücelir. Doğan Hoca devam ediyor:
“Müzik kompozisyonu, dünyaya referans vermeyen sanat yapıtıdır! Musiki, insan beyninin özgür yaratısıdır... Müziğin sanatların tacı olması matematikle iç içe olmasından kaynaklanıyor. Musikinin yapısı matematikseldir. Sayısal ilişkiler olmadan kompozisyon yapılamaz. Düşüncede, edebiyatta, şiirde, resimde, heykelde yaratmak için matematiksel kurgu zorunlu değildir. Fakat matematik musiki gibi milyarları tarih boyunca coşturan bir etkinlik değil. En büyük yaratıcı sanatçı Beethoven dersek, buna katılan milyonlar olacaktır. Beethoven’in sağırken bile büyük kompozisyonlar yapması, beynin sesle sayı arasında matematiksel bir ilişki kurduğunu gösteren en büyük kanıttır.”
Evet, Beethoven müzik tarihinde bir kırılma noktasıdır. Kendinden önceki Haydn-Mozart klasizmini kendinden sonraki Schumann, Berlioz, Liszt, Wagner gibi romantiklere bağlayan bir köprüdür. Genç yaşında başlayan sağırlığına karşın kendi dünyasındaki iç kulak gücüyle en büyük yapıtlarını üretmiştir. Bir volkan gibi patlayabilir ve hemen ardından incecik bir duyarlılığa akar. Hatta dış dünyadan ses algısının kesildiği ve kendi iç dünyasındaki seslerle başbaşa kaldığı için, sağırlığını bir avantaj olarak sayanlar bile vardır.
Doğan Hoca klasik müziğin coğrafyasında Türklere de değiniyor: “Türk halkının çağdaş uygarlıkla ilgisinde, dünyanın çağdaş kültürel performanslarını taklit etmeye çalışırken, bilgisizlik ve ilgisizlikten kaynaklanan bir başarısızlık var... Musiki ve diğer sanatlar uygarlığın sade cilaları değil, göstergeleridir. Toplumun sanatsal hamlığı ve duyarsızlığı, belki inanmayacaksınız ama sanatları dışlamamızdan kaynaklanıyor.”
Bilim Teknoloji dergisindeki bu yazının tamamını okumanızı öneririm.
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Tanrıkulu'ndan Diyarbakır iddiası: Kayyım atanacak mı?
- Akşener'den oy bölme tartışmalarına cevap!
- YURTTAŞLAR KABİNEYE ATEŞ PÜSKÜRDÜ!
- Ekonomik kriz tiyatronun yolunu unutturdu
- Yerel seçime son 5 gün
- Akşener Özel'in o sözlerini hatırlattı
- İmamoğlu önceki dönemi anlattı
- Mart ayı 1. Dönem Çocuk Meclisi toplandı
- İmamoğlu eşi Dilek İmamoğlu ile Vefa Bozacısı'na gitti
- Özel İYİ Partili ve AKP'li adayları yerden yere vurdu
En Çok Okunan Haberler
- Büyükşehirlerde başa baş seçim
- Emekliye promosyonda yeni gelişme!
- 'Tutulma öncesi yiyecek, su, yakıt stoklayın!'
- Bakliyat ve kuruyemiş devi iflas etti
- Erdoğan'dan 'emekli maaşı' açıklaması
- Özgür Özel'den 'anket' açıklaması!
- Murat Kurum'dan şaşırtan vaat!
- Ali Koç'tan Ankara hamlesi!
- Kurum'un eşine: 'Onun eşine aşığım'
- Bankalar 'fatura'yı müşteriye kesti