Kritik zirve bugün: Macron, ABD kartıyla masada

Suriye krizine yönelik uluslararası diplomatik çabalar ağır aksak sürerken gözler bugün İstanbul’da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde Rus, Alman ve Fransız liderlerin katılımıyla gerçekleşecek zirvede. Toplantı, Astana süreciyle “çatışmasızlık bölgeleri” uzlaşısının ortakları olan ve son olarak İdlib konusunda ateşkes mutabakatı sağlayan Türkiye ve Rusya’yı, AB’nin lokomotif ülkeleri Almanya ve Fransa ile ilk kez aynı masa etrafında buluşturuyor. Ancak masada Suriye krizinin önde gelen aktörlerinden Washington ile Moskova-Ankara hattının Astana sürecindeki diğer ortağı Tahran’ın olmaması, toplantıdan somut sonuç çıkmayacağı, sadece 4’lü zirve açısından bir ilk olarak sembolik önem taşıdığı yorumlarını da beraberinde getiriyor.

‘Mistura da katılıyor’

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yanı sıra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Almanya Başbakanı Angela Merkel’in katılacağı dörtlü zirve İstanbul’da Vahdettin Köşkü’nde gerçekleşecek. BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’nın da katılacağı haberleri gelen zirvede İdlib’deki son gelişmeler dahil, Suriye genelinde insani ve siyasi krizle birlikte anayasa komitesi oluşturulması sürecinin de ele alınması bekleniyor.

Zirvede, Suriye’de sahada askeri varlığı bulunan, Ankara’nın terör örgütü gördüğü YPG’nin ana unsurunu oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) destek veren ABD yer almazken Washington’ın masada Fransa aracılığıyla temsil edilme hamlesi de dikkat çekiyor. Macron’un önceki gece ABD Başkanı Donald Trump ile telefonla görüştüğü haberi gündeme yansıdı. Elysee Sarayı’ndan yapılan açıklamada, “ABD ve Fransa, Suriye’de aynı güvenlik, insani ve siyasi hedefleri paylaşmaktadır. ABD Başkanı, Cumhurbaşkanı Macron’dan İstanbul zirvesine bu duruşu taşımasını istedi” vurgusu yapıldı. Açıklamada ayrıca “Uluslararası toplumun, azami baskı uygulayarak Şam rejimini siyasi sürece katılmayı kabul ettirmesini umuyoruz” ifadelerine yer verildi.

Cenevre vurgusu

Sığınmacı akınından AB içinde en fazla etkilenen ülke olan Almanya’dan ise zirvenin odak noktasının, İdlib mutabakatı ve bölgedeki son durum olacağı mesajı geldi. Merkel cephesi, BM liderliğinde Suriye’de siyasi çözüm için yapılan çalışmalar ve özellikle Anayasa Komisyonu’nun kurulmasının da görüşüleceğini duyurdu. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da “Zirvede öncelikli amacımız Suriye’de çözümün askeri değil siyasi olduğu gerçeğinden hareketle yeni ne tür formüller üretebiliriz konuları üzerinde durmak olacak” dedi. Zirvenin hem Astana hem Cenevre, hem BM, hem de küçük grup girişimlerini bir araya getirdiğine işaret etti.

Fransa ve Almanya, ABD öncülüğünde Suriye konusunda ortak hareket eden, İngiltere, Mısır, Suudi Arabistan ve Ürdün’ün de içinde yer aldığı “küçük grup” olarak adlandırılan oluşumda yer alıyor. Dörtlü liderler zirvesini ilk olarak temmuz ayında Erdoğan duyurmuş, 7 Eylül’de yapılacağını açıklamıştı. Başlangıçta Paris’ten “Zirve için erken” mesajları gelmiş, Macron’un İdlib’e operasyon olmaması şartı koştuğu haberleri gündeme yansımıştı. İdlib’de ateşkes mutabakatı sonrası zirve kesinleşmişti. Kremlin sözcüsü, “Bu, çok önemli kararların alınacağı bir zirve değil” yorumu yapmıştı.