Birkaç gündür, CHP’nin cumartesi günü İstanbul’da açıkladığı vizyon belgesini konuşuyoruz. Daha da konuşacağız. Konuşmalıyız da. Çünkü vizyon belgesinin hazırlanışında, sunumunda adı öne çıkan bilim insanlarının bilimsel yetkinliği, alanındaki seçkinliği, akademideki ünü yanında, ideolojik duruşu da önemlidir. Çünkü bilim, hele de toplum bilimleri, hele de iktisat, siyaset üstü değil, tamamen ideolojik, tamamen politiktir. Çünkü kaynağın kimden, yani hangi sınıflardan, nasıl toplandığı; öncelikle kimler için, nasıl, hangi önceliklerle harcanacağı, tamamen ideolojik bir sorudur. Çünkü ekonomi politik, yani siyasal iktisat, eskilerin deyimiyle iktisadı siyasi, tam da bunun için vardır.

Bilim; olayların, oluşumların yasalarını, neden, nasıl sorularını sorarak, gözlem ve deneye dayanarak, yöntemsel bir çabayla inceler. Bunlar arasındaki neden-sonuç ilişkisini açıklamaya çalışır. Kısacası, bilimin yasaları vardır ve bilim, sistematik bilgidir son toplamda.

Gelelim bilimin, ideolojik boyutuna, sınıfsal yönüne. Konunun bir içerik yönü vardır, bir de mali yönü. İster fen bilgisi dersi olsun, ister tarih dersi; hangi konuların okutulacağı, hangi başlıkların öne çıkarılacağı, ders kitaplarının hangi uzmanlar, bilim insanları tarafından yazılacağı şüphesiz ideolojiyle doğrudan ilgilidir. O ders kitabının devlet matbaasında mı yoksa özel matbaada mı basılacağından tutun, kitabın öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılıp dağıtılmayacağına dek, pek çok soru akla gelir. Eğitimde, sağlıkta özel sektör olmalı mı sorusu da bu kapsamdadır. Okul ve hastane işletme midir, öğrenci ve hasta müşteri midir, öğretmen ve doktor pazarlama elemanı mıdır sorularını mutlaka sorarız. Sorular da yanıtları da ideolojiktir.

MALİYE POLİTİKALARI VE SİYASET

Ekonomi tartıştığımızda salt büyüme rakamlarına bakınca varacağımız yer başkadır, kalkınma iktisadı konuştuğumuzda tartışacağımız, ele alacağımız, önemseyeceğimiz konular başkadır. Borsa, repo, rant, faiz, dövizden ibaret ekonomi tartışması başkadır; üretim, yatırım, istihdam, ihracat, planlama, vergi adaleti, dışsallık, katma değer, eşitsizlik, gelir dağılımı konuştuğumuz ekonomi tartışması başkadır. Zenginlerden alınan vergiyi düşürmeyi öneren iktisatçıyla servet vergisini savunan iktisatçı, meslektaş olsalar da dünyaya farklı pencereden bakarlar. O nedenle vergi politikalarını, maliye politikalarını tartışırken de üretim, mülkiyet, bölüşüm ilişkilerini, sınıflar matrisini tartışırken de gerçekte yapılan ideolojik tartışmadır.

Bir zamanlar Kemal Derviş’in etrafında kümelenen liberallerin, liberal solcuların (ne demekse) savunduğu “ekonomi anayasası” önerisi ne kadar temelsiz ise siyaset üstü, ideolojik olmayan bir ekonomi tartışması da o kadar yersizdir.

Çünkü ideolojisiz anayasa veya siyaset üstü iktisat istemek, sadece neoliberal politikaların perdelenmesine, gizlenmesine hizmet eder ve işin komiği yumurtasız omlet istemeye benzer.