Biz, bilinçli bir biçimde ve bilerek bir denizi (Marmara) öldürdük. Marmara Denizi’ne günlük 2.5 milyon ton atık su verilirken Kasım 2020’de Ergene’den derin deşarj ile yaklaşık 580 bin ton daha vermeye başladık. Marmara ise buna müsilaj (deniz salyası) ile yanıt verdi. Ergene’den verilen suyun arıtılmış olduğuna yönelik net bilgi ve belge yok. Ayrıca Uzunköprü Belediyesi’nin Şubat 2021 Ergene Nehri Su Analizi Sonuçları başlıklı çalışmasına göre nehrin eski kirlilikte olduğu görülmekte. Nehirde değişen bir şey olmadığı kesin ve açık.

Bilimsel verileri göz ardı ettik, bilim insanlarını asla dinlemedik. Suları, denizleri, tarım topraklarını, ormanları, meraları koruyamadık. Korumak isteyenlere çok sert davrandık hatta insan kayıpları oldu. Bilimi dışlayanlara, popülist politikacılara, yasa tanımayan ve çıkarcı sanayicilere, işletmecilere teslim olduk.

ÇEVRE PLANI UYGULANMADI

Yaşadığımız yüzyılın paradigması “ekonomik kalkınmanın çevre koruma ile birlikte sağlanması, gelecek nesillerin gereksiniminin karşılanması, yetenek ve olanakları kısıtlamaksızın bugünkü olanaklarla gereksinimlerin karşılanmasıdır”. Çevre koruma ile birlikte kalkınma temel planlama olmalı. Bizim yaşadıklarımız “önce ekonomik kalkınma, sonra çevre koruma” anlayışının sonucudur.

Bilim çevreleri, müsilajın nedenleri arasında arıtmasız atık su deşarjını öncelikli sorumlu olarak göstermekteler. Özellikle kimyasal ve evsel atıkların arıtmasız veya ön arıtma ile denize deşarj edilmesi deniz ekosistemini ölümcül düzeyde etkilemektedir. Denizi boğduk şimdi ceset topluyoruz.

Trakya Üniversitesi öncülüğünde yapılan “Ergene Havzası Çevre Düzeni Planı” hükümleri yıllarca uygulanmadı. Trakya tarımsal sulamasının temel kaynağı olan Ergene Nehri sanayi kanalizasyonu niteliğinde. Ayrıca evsel atıklar ve diğerleri de var. Nehirden sulanan tarım toprakları, tarımsal ürünler de kirlilikten etkilendi. Kirlilik soframızda, insan kan ve dokularında normalden çok fazla karsinojen ağır metaller saptandı.

SONUÇLARI NE OLACAK?

Nehre atık su deşarjını önleyemeyen yürütme, 6 Mayıs 2011 tarihinde Şafak Harekatı adıyla “Ergene Havzası Koruma Eylem Planı” belgesini açıkladı. Planın amacı organize sanayi bölgelerinin atık sularını ortak arıtmadan geçirip derin deniz deşarjıyla Marmara’ya vermek. Toplam 87 km kolektör (20 km tünel), denizde 4.5 km açıkta 47 m derine verilecek. Günlük 630 bin ton arıtılmış su deşarj edilecek, maliyeti 6.5 milyar TL. Deneme sırasında patlayan borudan tarlaya saçılan siyah, kokulu suyun arıtılmış olduğu çok şüpheli.

Cumhurbaşkanı 13 Kasım 2020 günü partisinin Tekirdağ İl Kongresi’nde “Bugün kara boru hattından arıtılmış sular ilk kez denize deşarj edilmekte” dedi. Ergene’de derin deniz deşarjının başladığı açıklandı. Müsilajı tetikleyen etmen derin deniz deşarjı mı? Zira arıtma yapıldığı açık ve net değil. Drenajdan 3 ay sonra Ergene Nehri on yıllar önceki kirlilikle akmakta. Şafak Harekatı ne oldu?

PROF. DR. OSMAN İNCİ