Ay'ın tüm yüzeyinde su izlerine rastlandı

Ay, su açısından tam anlamıyla sürprizlerle dolu olabilir. Mineraloji haritalarının yeni bir analizine göre, su ve hidroksil, her ikisi de hidrojen ve oksijenden oluşan moleküller, Ay’ın farklı enlemlerinde ve yüzeylerinde, hatta Güneş ışığının en güçlü şekilde vurduğu bölgelerde bile bulunabiliyor.

GELECEKTE İNSANLI GÖREVLER İÇİN ÖNEMLİ BİLGİLER SUNABİLİR

The Planetary Science Journal adlı bilimsel dergide yayınlanan araştırmanın birden fazla anlamı var. Ay’ın jeolojik geçmişi ve halen devam eden süreçler hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlayabilir ve Dünya’nın uydusuna yapılacak gelecekteki insanlı görevler için önemli bilgiler sunabilir.

Gezegen Bilimleri Enstitüsü'nden gezegen bilimci Roger Clark bu bulgularla ilgili olarak şunları söyledi:

"Gelecekteki astronotlar, su bakımından zengin olan bu bölgeleri kullanarak, Ay’ın ekvatoruna yakın yerlerde bile su bulabilirler. Daha önce, yalnızca kutup bölgesinde, özellikle de kutuplardaki derin kraterlerde suyun bol miktarda bulunabileceği düşünülüyordu," diyor. "Suyun nerede bulunduğunu bilmek, yalnızca Ay’ın jeolojik tarihini anlamamıza yardımcı olmuyor, aynı zamanda astronotların gelecekte su bulabilecekleri yerleri de ortaya koyuyor."

Ay, ilk bakışta oldukça kuru ve nemsiz hatta, Ay’ın yüzeyinde göller, su birikintileri ya da nehirler yok. Ancak yapılan çalışmalar, Ay’ın derinlerde bir yerlerde bol miktarda su sakladığını daha fazla ortaya koyuyor.

Daha önce yapılan çalışmalar, suyun büyük bir kısmının Ay’ın kraterlerinde, özellikle yüksek enlemlerde bulunabiliyor olabileceğini öne sürmüştü. Bu derin cepler, Güneş ışığı ve ısısıyla doğrudan temas etmediği için kalın kütleler halinde buz katmanlarına ev sahipliği yapıyor olabilir.

Öte yandan son zamanlardaki diğer çalışmalar, Ay’ın başka bölgelerinde de su bulunabileceğini gösterdi. Clark ve çalışma arkadaşlarının son araştırması da bu bulguları destekliyor. Su ve hidroksil Ay’da, yüzeyindeki kayalar ve toprakları oluşturan minerallerde oldukça bol miktarda bulunuyor.

Araştırmacılar, 2008 ve 2009 yıllarında Hindistan’ın Ay’ın yörüngesinde dönen Chandrayaan-1 uzay aracındaki Ay Mineraloji Haritalandırıcı (M3) cihazından elde edilen verileri kullandılar. Bu veriler, Ay’ın yansıttığı kızılötesi ışığı kaydetti ve su ile hidroksil ile uyumlu olan spektrum renklerini aradı.

Araştırmacılar, Ay’ın tüm enlemlerinde su ve hidroksil bulunduğunu tespit etti; ancak bu moleküllerin Ay denizlerinde daha az miktarda olduğu görüldü. Ancak, çarpma olayları sırasında açığa çıkan su bakımından zengin kayalar, bu çarpmanın gerçekleştiği her yerde bulunabiliyor.

Araştırmacılar, Ay yüzeyindeki suyun kraterleşme olaylarında ortaya çıktığını ve ardından milyonlarca yıl boyunca Güneş rüzgarının radyasyonu tarafından yavaş yavaş yok edildiğini buldular. Bu süreç hidroksil bırakıyor. Hidroksil aynı zamanda güneş rüzgarı tarafından da üretiliyor; Güneş rüzgarı Ay’ın yüzeyine güneş hidrojeni bırakıyor ve bu da oradaki oksijenle birleşerek hidroksil molekülünü oluşturabiliyor.

Clark, "Tüm kanıtları bir araya getirdiğimizde, karmaşık jeolojiye sahip bir Ay yüzeyi görüyoruz; alt yüzeyde önemli miktarda su ve yüzeyde bir hidroksil tabakası bulunuyor," diyor ve ekliyor:

"Hem kraterleşme hem de volkanik aktivite, su açısından zengin malzemeleri yüzeye getirebiliyor ve her iki süreç de Ay verilerinde gözlemleniyor."

Araştırmacılar ayrıca bir tür magmatik kaya olan piroksen üzerindeki su izlerinin, Güneş ışınlarının vurma açısına bağlı olarak değiştiğini buldular. Bu, Ay ile ilgili bir gizemi çözüyor: Bilim insanları, bu değişen izleri gözlemlemiş, ancak bunun ne anlama geldiğini anlayamamışlardı. Bu durum, suyun Ay yüzeyinde hareket ediyor olabileceğini düşündürüyordu. Hala suyun hareket ediyor olma ihtimali var, ancak piroksenin verdiği izlenim kadar fazla değil.

Son olarak, ekibin haritaları, Ay’daki başka bir tuhaf gizem hakkında da bilgi sunuyor: Ay girdapları. Bunlar, Ay’ın yüzeyinde tuhaf, kıvrımlı desenlerdir ve bilim insanları bunların neyin sebep olduğunu bilmiyor, ancak manyetizmanın bir rol oynayabileceği düşünülüyor. Clark ve ekibi, bu girdapların su bakımından çok fakir olduğunu buldular.