2009 bütçe açığı 52.2 milyar TL

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, düzenlediği basın toplantısında makro ekonomik gelişmeler ile 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe gerçekleşmeleri hakkında bilgi verdi.

2007 yılında başlayan ve neredeyse 2 yıl süren küresel krizin, yerini dünya ekonomisinde kademeli bir toparlanmaya bıraktığını belirten Şimşek, küresel piyasalarda da geçen yılın 2. çeyreğinde başlayan normalleşme sürecinin devam ettiğini söyledi. Risk iştahında Ağustos 2008 düzeylerinin yakalandığını kaydeden Şimşek, bunun da 2010'da küresel ekonomideki iyileşmenin gücüne ilişkin önemli bir gösterge olduğunu vurguladı.

Türk ekonomisinin krize karşı büyük bir dayanıklılık gösterdiğini ve krizden en az etkilenen ülkelerden birisi olduğunu ifade eden Şimşek, şöyle konuştu:
''Türkiye, küresel resesyona rağmen güçlü makro ekonomik dengelerini koruyabilmiştir. Türkiye'de büyük ölçekli zincirleme iflaslar yaşanmamıştır. Bu dönemde hükümetimiz, krize karşı proaktif para ve maliye politikaları uygulayabilmiştir. Bu esnada faiz oranları ilk defa tek haneli rakamlara düşmüştür.

Türkiye, bu krizde acil IMF yardımına ihtiyaç duymadığı gibi bir döviz ve bankacılık krizi de yaşamamıştır. Türkiye'nin kriz karşısında sergilediği dayanıklı görünümde, güçlü bankacılık sektörü, sağlam kamu mali yapısı ve köklü yapısal reformlar önemli bir rol oynamıştır. Türkiye, son 60 yılın en büyük küresel krizini kendi imkanlarıyla, kendi politikasıyla ve kendi yöntemleriyle çözmektedir.''


Kredi notu artışı, Türkiye'ye güvenin bir göstergesi

Ülkemizin kredi notunun da önce Fitch tarafından 2 kademe, ardından da Moody's tarafından 1 kademe artırıldığına işaret eden Şimşek, Eylül 2008'den bugüne kadar aralarında Yunanistan, İspanya, Portekiz, İrlanda ve Rusya'nın da bulunduğu yaklaşık 40 ülkenin kredi notunun toplamda 100 kez düşürüldüğüne dikkat çekti. Şimşek, bu dönemde notu artırılan 14 ülkeden arasında yeralan Türkiye'nin 2 kademe not artışı alan az sayıdaki ülkeden birisi olduğunu dile getirdi. Şimşek, ''Kredi notu artışları, ülkemizin krize karşı gösterdiği dayanıklılığın ve Türkiye'ye olan güvenin bir göstergesidir'' dedi.

Türk ekonomisinin 2010'dan itibaren tekrar büyüme sürecine girmesini beklediklerini de kaydeden Maliye Bakanı, Türkiye'de bu yıl için yüzde 3,5'luk büyüme öngörülmesine rağmen, IMF ve OECD'de yüzde 3,7, uluslararası finans kuruluşlarında ise yüzde 3,8 ile yüzde 5,5 arasında büyüme tahmininde bulunulduğunu anlattı. Şimşek, OECD tahminlerine göre, Türkiye'nin bu yıl Güney Kore'den sonra en fazla büyüme kaydedecek ülke olacağını da vurguladı.

Son dönemde açıklanan göstergelerin, 2009'un 4. çeyreğinden itibaren ekonomide toparlanmanın başladığına işaret ettiğini de belirten Şimşek, ihracattaki artışın tesadüf olmadığını, sanayi üretim endeksi ve tüketim endeksinde de iyileşmeler görüldüğünü söyledi.
Enflasyonun da sürdürülen kararlı mücadele sonucunda son 40 yılın en düşük seviyesine indiğini kaydeden Maliye Bakanı, kriz nedeniyle artan finansman ihtiyacına rağmen kamu borç dinamiklerinin tehlikeli bir durum arz etmediğini de bildirdi.

Şimşek, 2010'da ekonomideki canlanmanın en büyük destekleyicilerinden bir tanesinin de sağlam bankacılık sektörü olacağının altını çizdi.

Maliye Bakanı, ''Sonuç olarak 2009 yılı dünya ekonomisi için zor bir yıl olmuştur. Türkiye ekonomisi, hükümetlerimiz döneminde attığımız sağlam ve kararlı adımlar sayesinde krize karşı direnç göstermiştir. Son gelişmeler, 2010 yılına yönelik umut ve cesaretimizi artırmaktadır'' diye konuştu.


FDF 986 milyon lira

Bakan Şimşek, daha sonra 2009 yılı bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. Bütçe giderlerinin 267 milyar 275 milyon lira, bütçe gelirlerinin 215 milyar 60 milyon lira olduğu 2009 yılında, bütçenin 52 milyar 215 milyon lira açık verdiğini anlatan Şimşek, bu rakamın Orta Vadeli Mali Plandaki öngörünün 10 milyar lira altında bulunduğunu ifade etti.

Bütçe açığının GSYH'ye oranının da yüzde 5,5 olarak belirlendiğini söyleyen Şimşek, 2009 yılında faiz dışı fazla rakamının da 986 milyon lira olarak tespit edildiğini bildirdi.


Geçen yıl 172,4 milyar lira vergi toplandı

2009 yılında 172 milyar 417 milyon liralık vergi tahsil edildiğini de belirten Maliye Bakanı, bu rakamın Orta Vadeli Mali Plandaki hedefin 8 milyar 856 milyon lira üzerinde olduğunu ifade etti.
Buna göre, Mali Planda öngörülen vergi gelirlerinde yüzde 5,4 oranında artış sağlandığını bildiren Şimşek, şöyle devam etti:
''Vergi gelirlerinde 2008 yılına göre yüzde 2,6 oranında bir artış olmuştur. Bu durum, vergi gelirlerinin ekonominin genel durumuna göre daha iyi bir performans ortaya koyduğunu göstermektedir. Bu olumlu gelişmede, Gelir İdaresinin 2009 yılında gerek cari döneme yönelik, gerekse geçmiş yıllara ilişkin tahsilat hedeflerini tutturması önemli rol oynamıştır. Bazı ödeme ve işlemlerden önce hak sahiplerinin veya ilgililerin vergi borcu bulunmaması şartı getirilerek tahsilat çalışmalarında etkinlik ve verimliliğin artırılması gibi İdarenin tahsilat performansına yönelik bir takım iyileşmeler de tahsilat hedeflerinin tutturulmasına önemli katkı sağlamıştır.
Bu kapsamda 2009 yılında kredi kartı ile toplam 348 milyon lira tahsilatta bulunulmuş, yine kamuya başvurularda vergi borcu bulunmaması şartının getirilmesiyle 1 milyar 282 milyon lira tahsilat yapılmıştır.

Vergi gelirlerinde ekonomik gidişata oranla daha iyi performans gösterilmesi 2010 açısından da çok önemli. Bu 2010 bütçe hedeflerinin gerçekçi olduğunun ve 2010'da ek tedbir almadan bütçe dengelerinin tutturulacağının en önemli göstergesidir.''


Bütçe açığı ve faiz giderleri

Maliye Bakanı Şimşek, 2002 yılında iktidara geldiklerinde 40 milyar lira olan bütçe açığının GSYH'ye oranının yüzde 11,5 olduğunu, söz konusu oranın 2008'de yüzde 1,8'e indirildiğini, 2009'da ise yüzde 5,5 olarak belirlendiğini hatırlattı.

Son 7 yılda ortalama bütçe açığının GSYH'ye oranının yüzde 3,6 düzeyinde bulunduğunu dile getiren Şimşek, kendilerinden önceki 7 yılda ise bu oranın yüzde 8,8 olduğunu anlattı.

Faiz giderlerinin de iktidara geldikleri tarihten bu yana sürekli azaldığını kaydeden Şimşek, 2002 yılında yüzde 43,2 olan faiz giderlerinin bütçe içindeki payının geçen yıl yüzde 19,9 olarak hesaplandığını vurguladı. Şimşek, bu oranı yüzde 10'lar civarına çekmek istediklerini de ifade etti.

Maaşlara enflasyonun üstünde artış

Bakan Şimşek, daha sonra 2009 bütçesinin toplumsal refaha katkısına ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
''-Bütçe gerçekleşmelerine baktığımızda yatırım harcamalarımız 2008 yılına göre yüzde 11 oranında artışla 24 milyar 161 milyon lira olarak gerçekleşti. Krize rağmen yatırımlar azalmadı.

-TÜBİTAK'ın Ar-Ge harcamaları için bütçeden 500 milyon lira ayırmıştık, ancak 740 milyon lira aktarma yaptık.

-Kamu görevlilerinin aylık ve ücretleri yüzde 8,7 oranında artırılmıştır. Aynı dönemde enflasyon yüzde 6,5 olarak gerçekleşmiştir. Avrupa'nın birçok ülkesinde nominal ücretler düşürüldü ama biz, yüzde 7,8 artış yaptık. Böylece aylık ve ücretlerde reel bir artış sağlamış olduk.

-Sosyal Güvenlik Kurumunun açık finansmanı için 29 milyar 249 milyon lira aktardık.

-Sosyal güvenlik sistemindeki açık için bütçeden yapılan transfer 52 milyar lirayı aştı.

-İşverenlerimizin üzerindeki yükü azaltarak istihdam piyasasını etkinleştirmek ve işsizlik ile kayıt dışılığı azaltmak amacıyla işveren sigorta priminin 5 puanlık kısmını Hazineden karşıladık. Bunun için 3 milyar 521 milyon lira gider yapıldı.

-İstihdamda çok önemli bir yere sahip küçük ve orta ölçekli sanayinin desteklenmesi amacıyla 2009 yılı bütçesinden 169 milyon lira kaynak ayırdık.

-Bölgesel kalkınmayı hızlandırmak ve gelişmişlik farkını azaltmak için GAP ve diğer bölgesel projelere 6 milyar lira civarında kaynak ayrıldı.''

Gerekli her türlü tedbir alınacak

Maliye Bakanı Şimşek, basın toplantısının son bölümünde, 2010-2012 dönemi orta vadeli hedefleri açıklarken, bu hedeflerin muhafazakar hedefler olduğunu söylediklerini hatırlattı ve ''2010 yıl sonu bütçe gerçekleşmeleri de bunu teyit etmektedir. Bu gerçekleşmeler, aynı zamanda 2010 yılı bütçe hedeflerinin de gerçekçi ve ulaşılabilir olduğunu göstermektedir'' dedi.

2009'un içinde bulunulan koşullara rağmen kontrol edilebilir ve yönetilebilir bir yıl olduğunu ifade eden Şimşek, şöyle konuştu:
''2010 yılında da mali disiplinin sürdürülebilmesi için gerekli tedbirleri bu günden aldık. Ancak muhtemel gelişmeleri takip ederek, gerekli her türlü tedbiri de zamanı geldiğinde alacağız. Dolayısıyla, çıkış stratejimize uygun maliye politikamızı sürdüreceğiz.

Türkiye, artık küresel düzeyde düşünen ve karar alan bir ülkedir. Maliye politikamızı oluştururken bu perspektifle hareket etmeye devam edeceğiz. Türkiye'nin uluslar arası arenadaki konumunu güçlendirerek, daha ileri noktalara taşıyacağız.''

"Davos'a gitmeyeceğim"

Daha önce Davos'a gideceğini belirten Mehmet Şimşek'e programında bir değişiklik olup olmadığını sorulması üzerine Şimşek, programındaki bir takım değişikliklerden dolayı Davos'a gidemeyeceğini açıkladı.

Şimşek, ''Aslında normalde ben bu hafta başında Londra'ya gidecektim arkasından New York'a gidecek, yatırımcılarla bir araya gelecektim ama Başbakanımızın benim KEK Eş Başkanı olduğumu bir iki ülkeye ziyareti var, kendilerine eşlik edeceğim. Bununla ilgili program değişiklikleri yaşanabiliyor. Davos'u da bu çerçevede almakta fayda var, dolayısıyla ben de Davos'a gitmeyeceğim'' diye konuştu.