5 yaş çok erken

Sabancı Üniversitesi bünyesinde kurulan Eğitim Reformu Girişimi (ERG), AKP’nin dini eğitim sistemine olanak sağlamak için hazırladığı 4+4+4 kademeli eğitim yasa tasarısının, 5 yaşında ilkokula başlanmasına neden olacağı, bunun da çocuğun ilköğretimde sunulan becerileri edinememe riskiyle karşılaşmasını getirebileceği uyarısını yaptı. ERG, dini eğitimin seçmeli dersler arasında yer almasının çocukların okul, aile veya akran baskısı altında kalmasına neden olacağına vurgu yaptı.

Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi bünyesinde 2003 yılında “Herkes için kaliteli eğitim” hedefi ile kurulan ERG, 18 soruda “4+4+4 yasa teklifi”ni değerlendirdi. ERG, 4+4+4 kademeli eğitim tasarısına soru-cevap şeklinde açıklık getirdi. Yasa ile ilgili tartışmaların bilimsel dayanaklardan beslenmesi ile hazırlanan sorular ve cevaplar özetle şöyle:

Uygulanmakta olan “kesintisiz temel eğitim” ne demek?

Kesintisiz temel eğitim, çocuklara en azından liseye başlayana kadar ortak bir öğretim programı ile eğitim sunulmasıdır. Bu sürede, aynı yaştaki çocuklar farklı program ve okul türlerine ayrılmaz. ABD, İngiltere, Fransa vb. ülkelerde ilkokul ve ortaokul ayrımı vardır ama öğrenciler 16 yaşından önce eğitim programları arasında seçim yapmazlar.

Yasa teklifi kademeler açısından ne yenilikler getiriyor?

Yasa teklifi, kademeleri dörder yıllık düzenleyerek ve eğitime başlama yaşını geriye çekerek çocukların gelişim dönemleriyle uyumlu olmayan bir kademe sistemi yaratıyor. Çocukların işlemler dönemine geçmeden 5 yaşında ilkokula, soyut işlemler dönemine geçmeden 9 yaşında ortaokula ve 13 yaşında ortaöğretime (yani liseye) başlaması hedefleniyor.

İlköğretimde temel becerilerin edinilmesine ayrılan süre değişecek mi?

İlkokul 1. sınıf 5 yaş grubuna göre yeniden tasarlanır ve ilk yıl müfredatı bu yaş grubuna göre uyarlanırsa ilkokul eğitimi fiilen 4 yıldan az olacak. Çocukların ortaokulda seçmeli dersler almaya başlamadan önce temel becerileri edinmek için daha az zamanı olacak. Ortaokuldaysa temel eğitim ve farklı programlar arasında kurulacak denge belirsiz.

Halen geçerli olan düzenlemede çocuklar ilköğretime kaç yaşında başlıyor?

6 yaşında; örneğin 2005 doğumlu çocuklar, 6 yaşında, yani 2011-2012’de ilköğretime başladılar.

Yeni düzenleme çocukların kaç yaşında ilköğretime başlamasını öngörüyor?

Bakanlık, yeni düzenlemeyle birlikte, çocukların 60-72 ay aralığında, yani 5 yaşlarının içindeyken okula başlamalarını öngörüyor.

Çocukların kaç yaşında ve hangi hazırlıkla okula başlaması gerekir?

Çocuklar gelişimsel olarak ilköğretime hazır olduklarında başlamalı. Bunun için okula başlamadan en az bir yıl okulöncesi eğitim önemli. 177 ülkede çocuklar okula 6 ya da 7 yaşında başlıyor.

Çocukların okula 5 yaşında başlaması ne sonuç doğurur?

Anaokuluna ya da anasınıfına gitmeden ilköğretime başlayacak olan çocuklar, yeterli bilişsel, duygusal, sosyal ve fiziksel gelişimi sağlayamadan ilköğretimde sunulan becerileri edinememe riskiyle karşılaşabilirler.

Din derslerinin seçmeli dersler arasında olması ya din eğitimi ağırlık bir program olması çocukları nasıl etkiler?

Bunlar çocukları okul, aile veya akran baskısına maruz bırakabilir ve çocuklar arasında ayrımcılığa yol açabilir.

Türkiye’de 5 yaşındaki çocukların yüzde 65-70’i okulöncesi eğitime gidiyor. Zorunluluk gerekli mi?

Okulöncesi eğitim, en çok, yoksul ve daha az eğitimli ailelerin çocukları için yararlı.

Dünyada okulöncesi eğitimi zorunlu kılan ülkeler var mıdır?

Avrupa’da Polonya, Lüksemburg, Macaristan, Letonya, Yunanistan, Kıbrıs Rum Kesimi ve Bulgaristan’da okulöncesi eğitim zorunlu.