ABD mahkemesinden "soykırım" kararı

San Francisco'daki 9'uncu Temyiz Mahkemesi, California eyaletinde 11 yıl önce kabul edilen ve 1915 olaylarında ölen Ermenilerin mirasçılarına, sigorta şirketlerine karşı dava açma yetkisini veren yasayı bozdu.

Mahkemedeki 11 kişilik yargıç heyeti, oy birliğiyle aldığı kararda, Alman sigorta şirketi Munich Re AG'ye Ermeniler tarafından açılan davayı düşürdü.

Mahkeme, kararın gerekçesi olarak, yabancı kuruluşları ABD mahkemeleri önüne çıkarma yetkisinin sadece federal hükümette olduğunu belirtti. Gerekçede, “Anayasa'nın, federal hükümete, dışişlerini idare etmede tek yetkiyi verdiği” kaydedilerek, “Dışişleri doktrinine göre, bu münhasır federal yetkiye müdahale eden eyalet yasaları etkisizdir” ifadesi kullanıldı.
 

"Yetki sahibi değil"

Kararda, federal hükümetin bir politika oluşturmadığı konularda bile, eyalet mahkemelerinin, dış ilişkileri etkileyebilecek meseleleri ele alma yetkisine sahip olmadığı belirtildi.

California Meclisi tarafından 2000'de kabul edilen yasa, ana hatlarıyla, hayat sigortası yaptırdıktan sonra 1915 olaylarında yaşamlarını yitiren Ermenilerin mirasçılarına, sigorta bedellerini almak için sigorta şirketlerine dava açma hakkını tanıyordu.

San Francisco 9'uncu Temyiz Mahkemesi, 2009'da bu yasayı iptal ederek, Ermenilere dava yolunu kapatmıştı. Ancak aynı mahkeme, 2010 yılı Aralık ayında, ani ve “nadir” görülen bir karar değişikliğiyle bu hükmünden çark ederek, 1915 olaylarında ölen Ermenilerin mirasçılarının, kendilerine ödeme yapılması için sigorta şirketlerine dava açabileceğini bildirmişti. Mahkeme, geçen Kasım ayında ise, bu hükmünü yeniden ele almayı kararlaştırmıştı.
 

Aynı davada üçüncü karar

Temyiz Mahkemesi'nin bu son kararı, mahkemenin aynı davadaki üçüncü kararı oldu.

Amerikan basınında çıkan yorumlarda, Yüksek Mahkeme konuyu ele almayı kabul etmediği müddetçe, Temyiz Mahkemesi'nin bu kararının meseleye son noktayı koyabileceği ve büyük olasılıkla, 1915 olaylarında ölen Ermenilerin mirasçılarının Alman sigorta şirketlerini kendilerine ödeme yapmaya zorlama çabalarına son verebileceği belirtiliyor.

Konu, doğrudan olmasa bile, 1915 yılı olaylarıyla ilgili diğer davaları da etkileme ve emsal gösterilme potansiyeli taşıdığından dolaylı olarak Türkiye açısından da önem taşıyor.